Wim Kok, van vakbondsleider tot premier

De jeugd van Wim Kok
Hoewel hij altijd trots was op zijn bescheiden afkomst, ging Wim Kok bedrijfskunde studeren aan de universiteit van Nyenrode, de oudste particuliere universiteit van Nederland. De verhalen van zijn vader, een timmerman, over werkloosheid hebben Kok zijn latere leven beïnvloed. Hij studeerde af in 1958 waarna hij een jaar dienstplicht vervulde. Na de militaire dienst werkte hij twee jaar voor het handelskantoor Sembodja Malaja.De jaren als vakbondsman
Zijn publieke loopbaan startte Kok in 1961 bij de Bouwbond NVV. In zijn twaalfjarige carrière bij het Nederlands Verbond van Vakverenigingen breidden zijn taken en verantwoordelijkheden zich geleidelijk uit en was Wim Kok vaak te gast bij de Nederlandse televisie. In 1976 fuseerde de NVV met het Nederlands Katholiek Vakverbond NKV. Hieruit ontstond de grootste vakbond van Nederland, de Federatie Nederlandse Vakbeweging FNV en Kok trad aan als voorzitter. Deze functie vervulde hij van 1976 tot 1985.Akkoord van Wassenaar
Een belangrijke gebeurtenis in het leven van Kok als vakbondsman was het Akkoord van Wassenaar uit 1982. Het FNV, de werkgeversorganisaties en het kabinet kwamen overeen een matiging van de lonen door te voeren in ruil voor arbeidstijdverkorting. Door dit akkoord kreeg de Nederlandse economie die in recessie verkeerde flink wat ademruimte.
Politieke carrière bij de PvdA

Minister van financiën
Toen in 1989 het kabinet Lubbers III aan de macht kwam, een samenwerking tussen CDA en PvdA, werd Kok aangesteld als minister van financiën. Er diende flink bezuinigd te worden op de overheidsuitgaven. Overheidssubsidies werden teruggedrongen, het ziekteverzuim werd beperkt, huren gingen omhoog, het openbaar vervoer werd duurder en accijnzen werden verhoogd. Met deze maatregelen kreeg Wim Kok ook in zijn eigen partij kritiek maar hij slaagde er toch in het vertrouwen van zijn achterban te behouden.
Paars I, Kok als premier
Bij de verkiezingen in 1994 leed het CDA van Ruud Lubbers een forse nederlaag en werd de PvdA de grootste partij. Er werd een coalitie gevormd tussen PvdA, VVD en D66. Wim Kok werd premier van het zogeheten paarse kabinet. Het beleid dat Kok voerde als minister van financiën werd voortgezet. Dit was nodig om te voldoen aan de eisen om toe te treden tot de Europese Monetaire Unie. Door het terugdringen van de staatsschuld en het creëren van banen door loonmatiging, floreerde de economie in Nederland.
Een tweede ambtstermijn, Kok II
De kiezer beloonde het kabinet in 1998 en Wim Kok mocht als premier aantreden van Paars II. Aanvankelijk had ook dit kabinet de wind in de zeilen en bleef de Nederlandse economie groeien. Wim Kok werd in binnen- en buitenland geprezen voor het economisch beleid. Het kabinet realiseerde een verdere liberalisering van de euthanasiewetgeving en het homohuwelijk werd mogelijk gemaakt.
De neergang van het paarse kabinet
De economische groei bracht ook problemen met zich mee. Door het stijgende aantal banen kwam er op de arbeidsmarkt meer vraag dan er aanbod voorhanden was. Door dit tekort stegen de lonen wat de politiek van loonmatiging teniet deed. Bovendien verslechterde de concurrentiepositie van Nederland doordat het kabinet lastenverlagingen doorvoerde. Hierdoor steeg de koopkracht met een hoge inflatie als gevolg. Buiten deze economische perikelen had Wim Kok nog andere katjes te geselen.Huwelijk van kroonprins Willem-Alexander met Maxima
In Nederland ontstond in 2001 een politieke crisis toen bekend werd dat toenmalig kroonprins Willem-Alexander wilde huwen met de Argentijnse Maxima Zorreguieta. De vader van Maxima, Jorge Zorreguieta, vervulde de positie van staatssecretaris in het bloedige regime van de Argentijnse dictator Videla. Kok wist de aanstaande schoonvader van de kroonprins ervan te weerhouden het huwelijk bij te wonen.
De opkomst van Pim Fortuyn
In zijn boek 'De puinhopen van acht jaar Paars' haalde Pim Fortuyn in 2001 hard uit naar het kabinet Kok. Fortuyn uitte forse kritiek op de lange wachtlijsten in de zorg en de problemen in het onderwijs. Hij legde bovendien de schuld van het groeiende onveiligheidsgevoel in Nederland bij de paarse kabinetten. Door de terroristische aanslagen op 11 september 2001 laaide dit gevoel verder op.
Srebrenica, de genadeslag voor het kabinet Kok
De kwestie Sebrenica werd uiteindelijk de doodsteek voor Kok II. Het Nederland Instituut voor Oorlogsdocumentatie NIOD kwam met een erg kritisch rapport naar buiten over de Nederlandse missie naar Bosnië in 1993. De verantwoordelijkheid voor het sturen van 400 Nederlandse militairen naar Srebrenica lag bij premier Kok. De lichtbewapende manschappen konden niet verhinderen dat de enclave in 1995 door Bosnische Serviërs werd ingenomen. De mannelijke bevolking van de enclave, bestaande uit 7.000 mensen, werd afgevoerd en vermoord. Kok nam politieke verantwoordelijkheid op door op 16 april 2002 ontslag te nemen.
Een leven na de politiek
