Opvoeden kunt u alleen met verstand en liefde

Opvoeden is een onderwerp dat iedereen naar eigen goeddunken zelf moet invullen. Er zijn hele boeken over geschreven, maar elk kind is uniek en ook zijn/haar ouders zijn dat. De tegenwoordige tijd is bovendien chaotisch. Vooral jonge ouders krijgen doorlopend tegenstrijdige raadgevingen. De een zegt dat strenge regels voor kinderen noodzakelijk zijn, de ander zegt dat kinderen juist alle vrijheid nodig hebben om zich te ontwikkelen. De waarheid ligt, zoals zo vaak, in het midden. Een raamwerk van regels is noodzakelijk, alleen al ter bescherming van het kind, maar het moet binnen dat raamwerk wel alle vrijheid krijgen om zich te ontwikkelen. Daarvoor hebben de ouders al hun liefde, aandacht en verstand nodig om op elk tijdstip zoveel mogelijk de opvoedkundig juiste antwoorden te geven en de goede beslissingen te nemen.

Gezag is binnen de opvoeding noodzakelijk

Wie regels stelt, moet zich daar ook zelf aan houden. Als u uw eigen regels breekt zult u van uw kind weinig of geen respect oogsten en het kind lapt uw regels dan ook snel aan zijn laars. Als u het bijvoorbeeld (overigens met de beste bedoeling) verbiedt om vlak voor het eten te snoepen, maar onder de ogen van het kind zelf vlak voor het eten een bonbon neemt, is het effect van dat verbod nihil. Het kind ziet er dan ook geen been in om zelf, desnoods stiekem, op die tijd snoep te nemen.

Ook zelf de eigen regels naleven

Gezag moet verdiend worden. U kunt dat verdienen door u aan uw eigen regels te houden en het kind te laten merken dat u alle beslissingen in zijn/haar belang neemt en niet voor uw eigen gemak. Onbewust wordt dat door een kind geregistreerd. Het creëert bij het kind een gevoel van veiligheid. Het kind weet onbewust dat het bij u veilig is en in angstige momenten zoekt het dan ook bij u troost en rust. In de loop van de jaren wordt dat natuurlijk steeds minder, maar dat hoort ook zo. Dat hoort bij de weg naar volwassenheid.

Een goed voorbeeld doet goed volgen

Het oude spreekwoord klopt nog steeds. Kleine kinderen zijn net aapjes: wat ze zien nemen ze vaak over. Gaat u dagelijks met het kind wandelen en stopt u op elke straathoek om links en rechts te kijken, dan doet het kind dat na verloop van tijd ook. Goede tafelmanieren worden eveneens na verloop van tijd opgevolgd, evenals het voeten vegen aan de buitendeur, de zorg voor planten en dieren, enzovoort.

Aansporing is regelmatig nodig

Het kind moet daarbij nogal eens aangespoord worden, want het heeft er niet altijd zin in, maar de tijd leert dat het ooit goed komt. Op zijn laatst als uw kind op zichzelf gaat wonen, ziet u bepaalde dingen gewoon terugkomen. Wees dus gerust en wanhoop nooit.

Verstand, liefde en gevoel zijn bij het opvoeden van het eerste belang

Regels moeten met verstand en liefde opgezet worden. Beslis wat goed voor het kind is en wat niet, maar stel nooit, echt nooit, regels die u alleen voor uw eigen gemak invoert. Als het kind merkt dat alle regels alleen zijn belang dienen en niet in de eerste plaats dat van u, zal het veel beter gehoorzamen. Regels die uit liefde en met gevoel voor de aard van het kind gesteld en met verstand gehandhaafd worden, zullen niet zo snel irriteren.

Verzet is logisch

Natuurlijk zal het kind zich wel eens verzetten, want het kind ziet niet altijd het nut van een maatregel in. Dat is kinderen eigen en de drang naar vrijheid overstemt vaak hun verstand. Hoe kleiner een kind is des te minder kan het immers beoordelen wat voor hem of haar niet goed, of zelfs gevaarlijk is. Dat moet u zelf voor het kind beslissen.

Meer vrijheid geven naarmate het kind ouder wordt

Een baby moet compleet verzorgd worden, maar hoe ouder het kind wordt, des te meer vrijheid kan het aan. Dat is een van de meest moeilijke punten in de opvoeding. Het loslaten van een kind. Wanneer moet u het loslaten en wanneer niet? Neem het verkeer. Het is bekend dat een kind van beneden de tien jaar de snelheden van auto’s nog niet goed in kan schatten en het is dan ook niet verstandig om het in een drukke stad zelf naar school te laten fietsen. Begeleiding is dan noodzakelijk.

Een ander voorbeeld

Een kind van acht kan best een kleine hond uitlaten, maar bijvoorbeeld geen grote labrador of Sint Bernhard, want als die onderweg een interessante, andere hond tegenkomt, kan het kind hem niet tegenhouden, maar kan meegesleurd worden met alle gevaren van dien.

Een raamwerk van regels steunt u bij het opvoeden

Regels zijn nodig om het leven van het kind structuur te geven. Zo moet er op geregelde tijden gegeten en gedronken worden. Daar reageert het lichaam positief op. Daarnaast zijn er hygiënische regels, zoals het ochtendritueel van opstaan, wassen, kammen en kleden, het wassen van de handen na de gang naar het toilet en voor het aan tafel gaan. Ook zijn er regels voor het op tijd slapen gaan en alle rituelen die daarmee samenhangen.

Vooral regels voor de veiligheid moeten worden gehoorzaamd

Behalve dat zijn er ook regels voor de eigen veiligheid van het kind en de bezittingen van de ouders. Zodra het kind uit de box mag en rondkruipt of loopt moet het leren dat het uit de buurt van de oven, de eventuele kachel en de afvalemmer moet blijven. Daarnaast horen bijvoorbeeld vooral de tv en de geluidsinstallatie voor het kind taboe te zijn.

Speelgoed of geen speelgoed

Dure apparaten zijn geen speelgoed en ook dat moet het kind leren. De regels van de ouders geven het kind onbewust een gevoel van veiligheid. Een raamwerk, waarbinnen het veilig zijn eigen ontdekkingen kan doen.

Voorzorgsmaatregelen

Zodra het kind niet meer in de box zit moeten er door de ouders ook maatregelen genomen worden. De ouders moeten er natuurlijk zelf voor zorgen dat er bijvoorbeeld geen agressieve schoonmaakmiddelen in de onderste kastjes van het aanrecht staan en het kind niet met de vingers in een laag stopcontact kan komen.

Tafelkleden kunnen de veiligheid van uw kind in gevaar brengen

Ook afhangende punten van tafelkleden kunnen een gevaar opleveren. Het kind kan zich eraan optrekken en het kleed met de hete thee- of koffiepot over zich heen trekken. Dat mag natuurlijk niet gebeuren. De hele omgeving van het kind moet dan zorgvuldig op gevaarlijke punten nagekeken en zo nodig aangepast worden. U kunt het kind wel verbieden om ergens aan te komen, maar dat is het ook weer snel vergeten en een klein kind gaat overal op onderzoek uit. Alles is interessant.

Spreek de regels af met eventuele andere opvoeders

Zorg dat het raamwerk van regels overeind blijft, ook als het kind een weekendje naar de grootouders gaat of als er een oppas komt. Een beetje verwennen door oma en opa mag natuurlijk altijd, maar spreek wel goed af wanneer het kind moet gaan slapen, wat het mag doen en wat niet. Als u het kind immers verbiedt om van de lucifers af te blijven, maar de oppas ziet er geen been in om het kind te leren een theelichtje aan te steken, is dat een verkeerd signaal naar het kind toe.

Pubers en studie

Pubers zien het studeren vaak helemaal niet zitten. Zij zien vaak het nut niet in van vakken als aardrijkskunde, Frans, of wiskunde. Het is inderdaad moeilijk om een puber dan te motiveren. Vooral als u zeker weet dat het kind hersens genoeg heeft, maar geen leerboek open doet, is het lastig. Niet iedereen heeft 's avonds laat, na een lange werkdag, nog zin om zoon of dochter af te vragen en het geleerde te controleren.

Geef de moed niet op

Toch is het voor een eventuele latere studie noodzakelijk om dan de lesstof af te vragen, zeker als er weer eens een proefwerk of tentamen aan komt. Is het kind eenmaal door de eventuele HAVO of Atheneum heen en kan het studeren in de richting van zijn of haar interesse, ziet u het meestal helemaal goed komen.

Niet radeloos worden

Vooral in de puberteit van uw kind zijn er soms dagen dat u zich afvraagt of er nog wel iets van uw hele opvoeding terecht komt. Elke ouder zou wel wel eens tien jaar vooruit willen kijken, om te zien of het allemaal wel in orde komt, maar maak u niet ongerust. Het kind moet voelen dat u in hem of haar geïnteresseerd bent en dat u van het kind houdt. Het wordt echt wel volwassen, maar het leerproces naar de volwassen vrijheid heeft nu eenmaal tijd nodig. Het gaat nu eenmaal vaak met horten en stoten, maar meestal komt het echt wel goed.

Nooit de moed opgeven

Sommige pubers zijn echt dwars en willen niet meer naar u luisteren. Als u daarbij niet opgeeft, probeert in gesprek te blijven met het kind, de reden van uw verboden en geboden steeds uitlegt en het kind helpt als er problemen zijn, komt alles meestal helemaal goed.

Lees verder

• In de opvoeding is verbieden een noodzakelijk kwaad