In de opvoeding is verbieden een noodzakelijk kwaad

Elk kind krijgt binnen de opvoeding te maken met geboden en verboden. Opvoeders komen daar nu eenmaal niet omheen. Iedereen houdt van het eigen kind en zou het 't liefste alles willen geven dat het vraagt, maar dat kan nu eenmaal niet. Kinderen overzien bovendien niet altijd het gevaar in bepaalde situaties en handelingen en moeten daarom nogal eens tegen zichzelf beschermd worden. Vooral het verbieden is voor opvoeders vaak een probleem. Heel kleine kinderen kan men nu eenmaal weinig uitleggen, maar een peuter of kleuter kunt u best al goed uitleggen waarom iets niet mag. Met een goede uitleg zal uw kind sneller uw raadgevingen opvolgen en een verbod respecteren.

De eerste verboden in de opvoeding

Een kleintje dat net uit de box is en van zijn eerste vrijheid geniet, gaat op ontdekkingsreis door de kamer. Dat is natuurlijk prima, alleen staan er in een kamer nogal wat dure spullen waar het kind van af moet blijven. Neem bijvoorbeeld de geluidsinstallatie en de tv. Het kind moet leren dat het daar niet aan mag komen en dus klinkt er al gauw “dat mag niet”, of “afblijven” door de kamer. Daarnaast zijn sommige situaties ook gevaarlijk.

De oven in de keuken

Zo is een oven die in gebruik is niet direct kindvriendelijk. Het kind moet dan uit de keuken blijven, zodat het geen gevaar loopt om de handjes te branden. Het zal echter niet begrijpen waarom het een verbod krijgt om in de keuken te komen, maar moet daar wel naar luisteren. Het luisteren is dan ook het eerste dat een kind moet leren, zodra het niet meer in de box zit. Vooral voor zijn eigen veiligheid.

Het kind schrikt vaak van de wat hardere woorden

Omdat een verbod om bijvoorbeeld de geluidsinstallatie met rust te laten vaak wat harder uitgesproken wordt dan moeder of vader normaal spreken, schrikt het hiervan en houdt de beweging in, maar al snel is het dat vergeten en probeert het opnieuw. Daarop volgt dan een boze blik en opnieuw het verbod, waarop de meeste kinderen het al opgeven.

Kleine kinderen vergeten snel een verbod

Even later of ook een dag later zal het kind echter opnieuw aan de geluidsinstallatie komen. Dat is niet altijd met opzet, want een heel klein kind vergeet een verbod snel en het moet dan ook herhaald worden, zonder te straffen. Na een aantal keren wordt het verbod vaak wel onthouden.

Peuters moet u vaak wat verbieden

Ook peuters kunt u nog niet echt uitleggen waarom iets niet mag. Op die leeftijd weet het kind wel dat het niet aan de geluidsinstallatie mag komen, maar niet waarom. Een erg nieuwsgierige peuter kan dan soms zijn nieuwsgierigheid niet bedwingen. Is er even niemand in de kamer dan draait hij toch aan de knoppen en kan dan enorm schrikken en zich verstoppen als het geluid ineens schrikbarend hard wordt.

Sommige ongehoorzaamheden straffen zichzelf

Als het kind dat plotselinge, harde geluid hoort, realiseert het zich best dat het ongehoorzaam geweest is. U ziet dat ook op zijn gezicht. Straffen hoeft dan eigenlijk niet meer. Het kind is er zelf genoeg van geschrokken, maar het verbod mag dan wel nog eens uitgesproken worden.

Straffen is soms noodzakelijk

Straffen is soms noodzakelijk. Zeker als het kind al twee keer gewaarschuwd is en u merkt dat het goed weet dat het iets niet mag. Het is echter iets anders als het om de echte ontdekkingsdrang gaat. Een peuter die even alleen is, een kommetje pakt, de bus slagroom uit de koelkast neemt en netjes een rond “taartje” in het kommetje spuit en u daarna trots het taartje komt brengen, heeft alleen uitleg nodig en geen straf. Hij heeft immers alleen nagebootst wat hij u heeft zien doen.

Altijd uitleg geven bij een verbod

Kleuters en oudere kinderen hebben bij een verbod altijd uitleg nodig. Als u uw kind zegt dat het met autoped of fietsje op de stoep moet blijven, moet u daar ook bij vertellen dat dit nodig is omdat de auto’s vaak te hard rijden en niet altijd snel voor een kind kunnen stoppen. Gehoorzaamt het kind niet en gaat het toch de weg op, dan mag daar na een tweede waarschuwing ook straf op volgen.

Meteen na het vergrijp straffen en niet uren later pas

Geef die straf echter altijd meteen na het vergrijp en ook in de richting van het vergrijp. In dit geval zou u het fietsje dus als straf een paar dagen weg kunnen bergen. Straft u het kind pas een paar uur later, dan is het de combinatie met het vergrijp alweer vergeten en zal de straf ook weinig zin hebben. Het kind hangt de straf dan niet meer direct aan het vergrijp vast.

Geef nooit twee keer dezelfde uitleg

Een kind heeft er niets aan om twee keer dezelfde uitleg in dezelfde woorden te horen. Heeft het de eerste keer niet goed begrepen waarom iets niet mag, dan moet het verbod een tweede keer op een andere manier uitgelegd worden. Veel ouders gebruiken steeds dezelfde bewoordingen en spreken die steeds met een luidere stem uit, maar dat helpt dus totaal niet.

Soms is een kind ook al genoeg gestraft door de gevolgen van het niet luisteren

In het bovenstaande voorbeeld mag de tweede keer best uitgelegd worden dat het kind bij een aanrijding erg veel pijn kan hebben en misschien zelfs naar het ziekenhuis moet. Dat zal al meer indruk maken dan het kale verbod.

Praat vooral goed met grotere kinderen

Basisschoolkinderen verdienen het om op hun verstand en realiteitszin aangesproken te worden. Vaak worden basisschoolkinderen nog teveel als kleintjes behandeld, die niets hebben in te brengen. Dat is jammer, want opvoeden is immers het kind langzaamaan te sturen naar een volwassen leven met verantwoordelijkheid voor het eigen leven en dat van anderen. Dat kan alleen als het kind steeds meer op het eigen verstand wordt aangesproken en het, met uw hulp, ook zijn eigen beslissingen kan nemen.

Zelf het goede voorbeeld geven van wat mag en wat niet mag

Ouders die zich niet houden aan geboden en verboden in het verkeer en zelf hun eigen regels breken, zullen geen respect ontvangen van hun kinderen. Zij verliezen hun overwicht als volwassene en kunnen dan ook niet van hun kind verwachten dat het naar hen luistert. Een ouder die bijvoorbeeld zelf rookt en goed weet dat het schadelijk is voor de gezondheid, kan dat zijn kind niet met logische argumenten verbieden.

Voorbeeld

Ouders die verlangen dat hun kind zijn bord leeg eet, maar zelf in een restaurant teveel op hun bord scheppen en dat laten weghalen, zijn verkeerd bezig. Kinderen zijn niet gek. Ze combineren snel. Een ouder die zich aan zijn eigen regels houdt en alleen maatregelen neemt in het belang van het kind en niet van zichzelf, zal respect ontvangen, hoewel dat vooral in de puberteit niet altijd te merken is. Het werkt onderhuids echter wel.

Pubers kunnen van een verbod echt kwaad worden

Pubers moeten goede redenen ontvangen voor een “verbod”. Eigenlijk zijn veel pubers allergisch voor verboden. Zij zijn ervan overtuigd dat ze alles zelf wel kunnen beslissen en geen verboden en geboden van anderen meer nodig hebben. Zij vinden zichzelf oud en wijs genoeg om zelf te beslissen over hun doen en laten. Vaak worden ze kwaad van een verbod, waar ze de zin niet van inzien. Dat maakt de puberteit juist zo lastig voor opvoeders.

Geef duidelijke argumenten voor een door u genomen maatregel

U moet als opvoeder goede en duidelijke argumenten hebben om een puber tot studeren aan te zetten of hem/haar van gevaarlijke acties op internet en dergelijke af te houden. Denk daarom altijd goed na voordat u met uw puber een gesprek aangaat over een verbod van uw kant.

Duidelijk zijn in uw maatregelen

Probeer de puber het belang van uw maatregelen te laten inzien door met goede argumenten te komen. Spreek hem/haar aan op het eigen verstand. Doe dat ook altijd onder vier ogen en op een rustig moment, dus niet vlak voordat hij of zij de deur uit moet voor school of voor en afspraak en zeker niet waar anderen bij zijn.

Regels zijn noodzakelijk

Een goed raamwerk van regels is noodzakelijk. Niet alleen in het belang van het kind, maar ook in het belang van een goed gezinsleven, waarbinnen het kind in een warme sfeer kan opgroeien. In de loop van de opvoeding mogen de teugels langzaam wat minder strak aangetrokken worden, maar toezicht en begeleiding blijven nodig. Regels zorgen voor de veiligheid van een kind en voor een goede groei naar de zelfstandigheid.