Stalking door fans: begripsbepaling en risicofactoren
Maline Faasen en Marijke Malsch bepreken in het Maandblad Geestelijke volksgezondheid (MGv), het fenomeen 'fanstalking'.(1) Stalking in het algemeen blijkt vaker voor te komen dan menigeen denkt; het vormt een heus maatschappelijk probleem. Een Brits onderzoek laat zien dat maar liefst een kleine 12% van de volwassenen tussen 18 en 65 jaar ooit wordt gestalkt. De auteurs hebben door middel van literatuuronderzoek getracht te achterhalen wat de risicofactoren van specifiek fanstalking zijn.- Stalking door fans: begripsbepaling
- Wat is stalking?
- Opzettelijk
- Wederrechtelijk
- Stelselmatig
- Oogmerk
- Klachtdelict
- Voortdurend iemand lastgvallen
- Actrice Rebecca Schaeffer vermoord door stalkende idool (18 juli 1989)
- Risicofactoren van potentieel gewelddadige fans
- Drie risicofactoren
- Abnormale vormen van fandom
- Redelijkheid van verwachtingen
- Heftige emoties
- Conclusie
- 40 jaar gestalkt door een fan
Stalking door fans: begripsbepaling
Wat is stalking?
Stalking, ook wel 'belaging' genoemd, is in 2000 door de wetgever strafbaar gesteld. Het wetsartikel (Artikel 285b van het Nederlandse Wetboek van Strafrecht) luidt:Opzettelijk
Opzettelijk wil zeggen dat de belager, om strafrechtelijk aansprakelijk te zijn, niet hoeft te hebben geweten dat wat hij deed wederrechtelijk was of dat het om een strafwaardig delict ging, noch dat het slachtoffer het feit als onrechtmatig of wederrechtelijk heeft ervaren. Uit de objectief waarneembare omstandigheden wordt het bewijs van opzet afgeleid.(2)Wederrechtelijk
Wederrechtelijk betekent dat degene die rechtmatig handelt niet strafbaar is. Zoals bijvoorbeeld een incassobureau die achter een wanbetaler aanzit.Stelselmatig
Stelselmatig wil zeggen dat het gedrag herhaaldelijk plaats moet vinden. Er moet sprake zijn van een patroon en niet van incidenteel gedrag. Het gaat daarbij om intensiteit, duur en frequentie.Oogmerk
Met oogmerk wordt bedoeld dat het slachtoffer niet daadwerkelijk hoeft te doen, te laten of te dulden wat de belager opdringt ten einde van belaging te kunnen spreken. Het gaat er om dat de belager met zijn gedragingen het slachtoffer doelbewust tot een bepaalde handeling of specifiek gedrag wil dwingen of het slachtoffer vrees en angst wil aanjagen. Het gaat om het doel dat de belager voor ogen heeft.Klachtdelict
Met lachtdelict wordt bedoeld dat de politie niet zelf tot opsporing mag overgaan, maar dat het slachtoffer zelf bepaalt of de dader strafrechtelijk wordt vervolgd. Dit is gedaan omdat het slachtoffer bij het doen van aangifte zeer privacygevoelige informatie moet prijsgeven. Het slachtoffer kan zelf de afweging maken of hij dat wel of niet wil doen.Voortdurend iemand lastgvallen
Kenmerkend voor stalking of belaging is dus het bij voortduring iemand lastigvallen die daar geenszins van gediend is. De stalker is geobsedeerd door het slachtoffer. gedrag wat an sich normaal is, kan door herhaling en het ongewenste karakter ervan, verworden tot belaging. Telefoontjes plegen, brieven en cadeau's versturen, iemand volgen zijn allemaal voorbeelden van gedragingen die de stalker kan tentoonspreiden. Slachtoffer voelen zich opgejaagd, bedreigd en onveilig.Actrice Rebecca Schaeffer vermoord door stalkende idool (18 juli 1989)
Rebecca Schaeffer / Bron: CBS Network, Wikimedia Commons (Publiek domein)Risicofactoren van potentieel gewelddadige fans
Drie risicofactoren
Er worden drie risicofactoren aangewezen voor het signaleren van potentieel gewelddadige fans:[OLIST]abnormale vormen van fanschap;
'redelijkheid van verwachtingen';
heftige emoties.[/OLIST]
Abnormale vormen van fandom
Er worden die stadia onderscheiden in de ontwikkeling van een normale naar een abnormale vorm van fanschap.Redelijkheid van verwachtingen
Normale fans schrijven fanmail met redelijke verwachtingen, zoals een verzoek om een handtekening of gesigneerde foto. Of gewoon een leuk briefje om de ster een hart onder riem te steken in moeilijke tijden. Bij de meer pathologische vormen van fandom, zijn de verwachtingen bizar en onredelijk zoals samen trouwen. Of de fan verzend een brief met absurde objecten erbij zoals tanden of een plukje haar.Heftige emoties
Bij fans die de grens tussen het normale en pathologische fandom overschrijden, is er vaak ook sprake van heftige emoties zoals boosheid, angst, frustratie, enz. Deze emoties kunnen worden opgeroepen door wat mensen zeggen over de ster of door wat de ster zelf zegt of doet. De mate van hechting met de ster is buitenproportioneel en lijkt op die van intimi in het echte leven.Conclusie
Deze factoren bepalen de mate van pathologisch fandom. Het zijn alledrie indicatoren die aangeven wat de risico's zijn voor de idolen. Bij ziekelijk fandom, zal er waarschijnlijk sprake zijn van een samengaan van deze factoren.40 jaar gestalkt door een fan
Gitaarlegende Harry Sacksioni (1950) werd veertig jaar gestalkt door een fan die dacht dat hij net zoveel van haar hield als zij van hem. Hij heeft een boek geschreven waarin hij openhartig schrijft over zijn leven als gestalkte man. Veertig jaar lang werd de gitarist dagelijks gestalkt door een ‘fan’ met psychiatrische problematiek.[OLIST]Maline Faasen en Marijke Malsch: 'Fanstalking'; Maandblad Geestelijke volksgezondheid (MGv) 09-7/8.
http://www.huiselijkgeweld.nl/interventies/wat_betekent__opzettelijk___.html[/OLIST]
Lees verder
- Sociale netwerken en jeugdcriminaliteit: netwerk jongeren
- Groepszedendelinquenten: groepsverkrachtingen, zedendelicten
- Psychopatenwet (1928): casussen van psychopaten (1931)
- Wat doet de Reclassering: toezicht/werkstraf/diagnose-advies
Warning: Undefined array key 53578 in /data/sites/web/interatenl/subsites/infonu.nl/include/article.php on line 202
