Wat te doen bij zwaailicht, sirenes of NL-Alert op uw mobiel

Elke eerste maandag van de maand om 12.00 uur, wordt het alarmsysteem van de overheid getest. Maar weet u eigenlijk wat u moet doen indien vanwege een echte noodsituatie de alarmsirenes loeien en NL-Alert alarmberichten worden verzonden ?! Weet hoe je adequaat bij nood moet handelen, zowel in uw eigen belang als dat van omstanders en buurkinderen! Waar we ook regelmatig mee worden geconfronteerd, zijn de zwaailichten en sirenes van politieauto, brandweerwagen of ambulance. Dat geeft altijd een schrikmoment als we ons op dat moment op dezelfde weg rijden.

Naderende brandweerauto, ambulance of brandweer

Zo af en toe hebben we er allemaal mee te maken: we zien in onze spiegel een politieauto, brandweer of naderende ambulance met zwaailicht en sirene naderen. We willen dan vrij baan geven en voorrang verlenen. Maar is dat altijd de verstandigste oplossing, en mogen we daarbij zo nodig de verkeersregels overtreden?

Wat doen we in het verkeer bij sirene of zwaailicht

Uit onderzoek onder tweeduizend weggebruikers blijkt dat we vaak niet goed weten hoe te reageren bij naderende brandweer, politie en ambulance met ingeschakelde sirene en zwaailichten. Dat kan tot gevaarlijke situaties leiden, en daarom is er de landelijke campagne: "Wat doe jij bij zwaailicht en sirene?"

• Hoe graag u ook ruim baan wilt geven, we mogen onder geen beding verkeersovertredingen begaan.
• Blijf rustig en kijk naar een mogelijkheid om het zogenaamde voorrangsvoertuig (dat zijn ambulances, politiewagen, brandweervoertuigen en andere hulpvoertuigen) ongehinderd te laten passeren. Afhankelijk van de situatie doet zich altijd wel een oplossing voor.
• Als u op de snelweg rijdt doen zich uiteraard andere oplossingen voor dan binnen de bebouwde kom bij een rotonde, of bij een verkeerslicht.

Handige tips, adviezen, filmpjes en folders voor dit soort urgente situaties vindt u op de site van het IFV (Instituut Fysieke Veiligheid).

Geschiedenis van het luchtalarm

Elke eerste maandag van de maand worden om 12.00 uur in het hele land de luchtalarmsirenes van de overheid getest. Dit oefenalarm is ingesteld ten tijde van de koude oorlog (circa 1955), toen zo'n luchtalarm vooral kon betekenen dat de Russen van achter het IJzeren Gordijn waren binnengevallen. De grap circuleerde destijds dat het communistische Oostblok een eerste maandag om 12.00 zou binnen vallen, omdat het alarm dan niet serieus zou worden genomen. (Sinds de inval in de Krim en Oekraïne geen leuke grap meer).
Over een paar jaar heeft het voor een vijandige natie geen nut meer om precies dan aan te vallen aangezien het luchtalarm waarschijnlijk ooit gaat verdwijnen.

Wat moet u als burger weten

Ieder gemeente heeft een plan gereed, voor het geval zich een bepaalde ramp mocht voordoen. Daarin is de gezamenlijke samenwerking en inzet van hulpdiensten als ambulance, politie en brandweer geregeld. Dat deskundige professionals ingeval van een noodsituatie weten wat ze moeten doen is belangrijk, maar het is ook voor ons gewone burgers prettig om te weten hoe we het beste kunnen handelen bij een calamiteit.

Wijze van alarmering bij zware ongevallen en rampen

Wanneer de alarmsirene in uw omgeving achter elkaar meerdere malen haar alarmerend geloei laat horen, is er een alarmsituatie. Er is dan zonder enige twijfel iets ernstigs aan de hand. Het kan overigens ook zijn dat u op een andere wijze wordt geïnformeerd, bijvoorbeeld via NL-Alert, de regionale radio, of rondrijdende geluidswagen. In alle gevallen volgt u uiteraard de instructies op van de aanwezige autoriteiten.

Als de sirene loeit

Als u de eerste maandag van de maand om 12.00 uur de sirene hoort loeien en u op uw mobiel een NL-Alert controle bericht ontvangt, hoeft u geen enkele actie te ondernemen, maar in alle andere gevallen:

• Als u dergelijke signalen krijgt, ga dan altijd direct ergens naar binnen, in het dichtstbijzijnde gebouw: winkel, huis, kantoor, school of wat dan ook. Dat naar binnen gaan geldt ook als u aan het winkelen bent, in de auto rijdt of buiten werkt.
• Parkeer desnoods uw auto langs de kant van de weg, zet motor+ventilatie uit, sluit de ramen en blijf in het voertuig.
• Kinderen op school dienen daar binnen te blijven. De leerkrachten zullen hen verder informeren. Laat dus altijd mensen binnen in uw huis die bij u aanbellen om te schuilen. En waarschuw personen die het geluid van de sirene niet opmerken.
• Bel nooit het alarmnummer 112, of met de plaatselijke politie, ambulance of brandweer, want die hebben op dat moment wel wat anders aan hun hoofd. En de hulpverlening zou vertraagd kunnen worden vanwege de overbelasting van het telefoonnet e.d.

Binnen het gebouw of uw woning

Te nemen maatregelen:

• Doe ramen en deuren dicht en zet ook de eventuele ventilatie uit.
• Zet ook het gasfornuis en oven uit.
• Schakel internet aan, de regionale radio en TV. In principe wordt de regionale radio de rampenzender.
• Zoek en luister naar informatie en eventuele instructies.

Evacuatie

Via de rondrijdende geluidswagen, dan wel regionale radio die de rampenzender is, zult u ingeval van evacuatie, te horen krijgen of u eventueel uw woning en de omgeving moet verlaten. Doe dan het volgende in uw woning:

• Sluit, licht, water en gas af, via de hoofdkranen/schakelaars in de meterkast enz.
• Neem alleen het hoognodige mee (medicijnen o.a.).
• Sluit de deuren en ramen van uw woning.
• Controleer of ook uw buren al op de hoogte zijn.

Vervoer

De autoriteiten, zullen u tevens laten weten of u met uw eigen vervoermiddel, dan wel met ander transport vervoerd gaat worden.

• Is eigen vervoer toegestaan, neem dan ook zoveel mogelijk anderen mee.
• Luister naar de regionale radio voor eventuele verkeersinfo.
• Volg de instructie van de politie op.
• Via de regionale zenders zult u horen naar welk opvangcentrum u kunt gaan, maar u kunt ook naar familie en bekenden gaan buiten het rampgebied.

Als u aangewezen bent op openbaar vervoer dan zijn er wellicht instructies, waar de tijdelijke nood-opstapplaatsen zijn. Voor kinderen, bejaarden en hulpbehoevenden, wordt door de leidinggevenden van de betreffende instellingen het vervoer geregeld.

Verschil tussen theorie en praktijk

Houd er rekening mee dat ook de autoriteiten en de rampenzenders altijd overvallen worden door een ramp, en dat daarom de dingen niet altijd vlekkeloos verlopen. Op 6-3-2012 achtte de brandweer in Heerhugowaard het nodig het luchtalarm aan te zetten vanwege een brand met hevige rookontwikkeling. Het duurde toen 12 minuten voordat de calamiteitenzender RTV-Noord-Holland werd ingeschakeld. Vervolgens was er bijna 25 minuten nodig eer op de TV-zender een bewegende balk werd getoond met info. Daarnaast werd de internetsite van deze zender ingeschakeld voor verspreiding van het nieuws. Uiteindelijk is op de radiozender van RTV-NH geen enkel bericht uitgegaan, terwijl de landelijke overheid juist de regionale radio propageert als belangrijkste informatiebron bij rampen.

NL-alert melding op uw mobiel

De sirenes die elke eerste maandag van de maand om 12.00 uur bij wijze van test loeien, zijn in 2021 verdwenen.
Het systeem wordt vervangen door een alarmering via moderne communicatiemiddelen zoals calamiteitenzenders, geluidswagens, social media, NL-Alert berichten van de overheid. Dus niet schrikken als je elke eerste maandag van de maand een NL-Alert controlebericht ontvangt op je mobiel.