Bij overlijden: zelf je kist ontwerpen

Men wil hier het liefst nog niet bij stilstaan, maar eens komt de tijd dat we komen te overlijden. Helaas hebben we niet het eeuwige leven. Als het overlijden plotseling gebeurt en er niets is vastgelegd, zijn het vaak de nabestaanden die het één en ander moeten regelen. Af en toe zijn er mensen die al op papier hebben staan hoe ze het tijdens de uitvaart willen hebben. Dan gaat het meestal om de soort muziek die er gedraaid moet worden en wat er over de overledene verteld moet worden. Meestal zijn dit de mensen die terminaal zijn en weten dat hun overlijden er aan zit te komen. Soms is ook al duidelijk in wat voor soort kist ze willen komen te liggen. Naast de keuze van een standaard kist is er ook een mogelijkheid om zelf een kist te ontwerpen en te maken.

Inhoud

• Televisie-programma Oud en Nieuw: maken doodskist
• Plotseling overlijden
• Naderend overlijden door terminaal ziek zijn
• Soorten kisten
• Zelf een kist maken/laten maken
• Doe-het-zelf pakket
• Je eigen kist helemaal zelf maken/ontwerpen
• Eisen doodskist
• Bevestigingsmateriaal
• Afmeting kist
• Verschillen in afmeting kist begrafenis/crematie
• Kist voor begrafenis
• Kist voor crematie
• Ideeën voor een eigengemaakte kist
• Kistbekleding
• Boekenkast als doodskist

Televisie-programma Oud en Nieuw: maken doodskist

In het televisie-programma Oud en Nieuw - dat werd aan het einde van 2015 op BNN uitgezonden en gepresenteerd door Dennis Storm - moesten de deelnemers in de vierde aflevering een doodskist voor de terminaal zieke Marina maken. Hierbij mochten ze oude en nieuwe materialen gebruiken. Deze uitzending heeft wellicht bij menig kijker emoties losgemaakt. Er waren mooie creaties van kisten bij en uiteindelijk heeft Marina - in het bijzijn van haar kinderen - een kist uitgekozen waarin ze begraven wilde worden.

Plotseling overlijden

Als iemand plotseling komt te overlijden moeten de nabestaanden veel zaken regelen. Wat is de wens van de overledene? Wil hij/zij begraven of gecremeerd worden? Daarnaast moet er een rouwkaart uitgekozen worden en besloten worden welke tekst hierop komt te staan. Ook komt de vraag aan bod in wat voor soort doodskist hij/zij komt te liggen, of misschien wil hij/zij helemaal niet in een kist, maar in een lijkwade. Al deze zaken moeten de nabestaanden regelen als er hierover niets op papier staat. En dat is emotioneel erg zwaar. Gelukkig zijn er ook mensen die al veel op papier hebben staan, voor het geval dat ze plotseling komen te overlijden.

Naderend overlijden door terminaal ziek zijn

Mensen die helaas weten dat ze terminaal ziek zijn en niet lang meer te leven hebben, kunnen – als ze dit zelf willen – heel veel van te voren regelen. Denk hierbij aan hoe ze het een en ander bij hun uitvaart willen hebben. Sommige mensen hebben bepaalde zaken al duidelijk voor ogen:

• wat voor rouwkaart ze willen
• wat voor tekst erop moet komen te staan
• wat voor soort bloemen ze op hun kist willen
• waar ze opgebaard moeten worden
• welke muziek er gedraaid moet worden
• wat er over de overledene gezegd moet worden
• of er bij de koffie cake of eventueel gebak geserveerd moet worden
• of ze in een kist of in een lijkwade willen liggen
• indien er voor een kist wordt gekozen; wat voor soort kist het moet worden

In sommige gevallen heeft de persoon dit allemaal al op papier staan, maar het kan ook zijn dat de terminaal zieke dit juist samen met de directe nabestaanden bespreekt. Dit kan heel mooi zijn. Zo kunnen de zieke en overige familieleden samen naar het naderende eind toeleven.

Soorten kisten

Er zijn verschillende soorten kisten waaruit gekozen kan worden. Indien het niet bekend is in wat voor soort kist de overledene wil liggen, heeft de begrafenisondernemer gelukkig informatie over allerlei verschillende soorten kisten bij zich. In Nederland ben je trouwens niet verplicht om een kist bij een begrafenisondernemer te regelen. Je kunt dit ook zelf doen. Er zijn op het internet diverse aanbieders van uitvaartkisten te vinden. Eén ding is zeker: in Nederland mag een kist niet uit metaal of kunststof bestaan. Hiermee wordt de kist zelf bedoeld. Handgrepen of iets dergelijks en schroeven en spijkers mogelijk wel uit metaal of kunststof bestaan. Dit alles heeft met de milieuwetgeving te maken. Voor de rest is er zeer veel mogelijk. Er kan onder andere gekozen worden uit de volgende soorten kisten:

• klassieke uitvaartkisten
• moderne uitvaartkisten
• kist of mand van rotan of riet
• kist van karton (dooskist)
• een kist van zachte materialen
• de eigen gemaakte kist

Soort hout
Als er voor een houten kist gekozen wordt, kan er verschil in het hout zitten tussen de kist voor een begrafenis en de kist voor een crematie. Een begrafeniskist is vaak van massief hout, terwijl er bij een crematiekist meestal sprake is van een kist van spaanplaat of mdf. Dit heeft weer te maken met het milieu. Bij het verbranden van een kist van spaanplaat of mdf komen namelijk minder schadelijke stoffen vrij.

Zelf een kist maken/laten maken

Soms kiezen mensen er bewust voor om een kist naar hun eigen wensen te maken of te laten maken. Zij vinden de "standaard" kisten niet mooi. Voor deze mensen is het prettig dat dit mag. Er is veel mogelijk met betrekking tot het ontwerp van een kist. Zo zijn er zelfgemaakte kisten die de vorm van een "klassieke" doodskist hebben, maar ook kisten in een heel afwijkende vorm komen voor.

Doe-het-zelf pakket

Je kunt de doodskist helemaal zelf bouwen, maar er zijn ook doe-het-zelf pakketten via het internet te koop. In deze pakketten zit alles wat je nodig hebt om de kist in elkaar te zetten. Ook de binnenbekleding ontbreekt niet. Zo'n kist wordt ook wel DHZ-kist genoemd. DHZ staat voor doe-het-zelf.
Een voordeel van een DHZ-kist kan onder andere zijn:

• ruimtebesparend als kist nog niet nodig is; kist wordt namelijk als bouwpakket geleverd
• goedkoper geprijsd; geen montagekosten omdat je de kist zelf in elkaar zet
• gaten zijn voorgeboord
• snel in elkaar te zetten
• naderhand kun je de kist nog helemaal versieren zoals jij dat wilt

Afmeting DHZ-kist

• binnenmaat: 205x56 centimeter
• buitenmaat: 221x76 centimeter

Je eigen kist helemaal zelf maken/ontwerpen

Je kunt zelf een houten kist maken. Veelal wordt hiervoor hout uit een bouwmarkt gebruikt. Zowel spaanplaat als mdf zijn soorten hout die veel worden gebruikt. Maar je ziet ook kisten van steigerhout. Bij het zelf vervaardigen van een kist moeten er wel aan bepaalde eisen worden voldaan.

Eisen doodskist

Een kist moet aan de gestelde milieu-eisen voldoen. Een kist mag dus niet van metaal of kunststof gemaakt zijn. Bij het verbranden van een kist mogen zo weinig mogelijk schadelijke stoffen vrijkomen. Het kan ook zijn dat bepaalde crematoria en begraafplaatsen daarnaast nog andere eisen stellen met betrekking tot de uitvaartkist. Het is daarom erg verstandig om hier vooraf naar te informeren. Daarnaast moet de bodem van de kist glad zijn en moeten metalen handgrepen te verwijderen zijn.

Bevestigingsmateriaal

De kist zelf mag, zoals hierboven beschreven, niet van kunststof of metaal gemaakt zijn. Dit geldt echter niet voor de handgrepen, eventueel gebruikte ornamenten en materialen om de delen van de kist met elkaar te verbinden. Die mogen wel uit kunststof of metaal bestaan. Bij een crematie worden de handgrepen en eventueel gebruikte ornamenten van de kist afgeschroefd, tenzij ze uit hout bestaan. Naast spijkers en schroeven kan er ook voor houtlijm gekozen worden.

Afmeting kist

Gemiddeld genomen zijn kisten 180 tot 200 cm lang en 50 tot 55 cm breed. De meeste kisten hebben echter een afmeting van 195 cm lang en 55 cm breed. Wil je zelf een kist maken dan zou je van onderstaande gegevens uit kunnen gaan:

Binnenmaat

• lengte: lichaamslengte plus 15 cm extra
• breedte: 55 cm
• hoogte: 40 cm

Buitenmaat:

• lengte: 205 cm
• breedte: 75 cm
• hoogte: 55 cm

Ook hiervoor geldt: vraag bij het crematorium of begraafplaats na of er geen problemen met betrekking tot de afmetingen zijn. Op het internet zijn diverse bouwtekeningen van een een doodskist te vinden.

Verschillen in afmeting kist begrafenis/crematie

Er zijn verschillen in de afmeting van een kist voor een begrafenis of crematie. Dit heeft te maken met de lengte van het graf c.q. de lengte/breedte/hoogte van de oven. Houd hier dus ook rekening mee bij het vervaardigen van een eigen kist.

Kist voor begrafenis

De standaardmaten van een graf zijn: 200 cm lang en 100 cm breed. Een kist van maximaal 200 cm en 90 cm breed - buitenmaat - moet dus goed in het graf passen. Er zijn ook begraafplaatsen waar de graven een afwijkende maat hebben. Vraag dit dus vooraf na, of ga gewoon uit van de standaardmaten van een kist.

Kist voor crematie

Een crematieoven is vrij lang, 2.50 meter. Dus een gemiddelde kist moet qua lengte passen. Alleen moet een kist er qua hoogte en lengte ook inpassen. De hoogte van een oven is rond de 75 cm en de breedte rond de 90 cm. Dus hou hier rekening mee (buitenmaat) met het maken van een kist en vergeet daarbij de handgrepen niet! Als je uitgaat van de standaardmaten van een kist, moet dit geen problemen opleveren. Vraag anders vooraf na wat de maximale afmetingen van de kist voor het betreffende crematorium moet zijn.

Ideeën voor een eigengemaakte kist

Bij het maken van een eigen kist kun je zelf helemaal bepalen hoe je de kist er aan de buitenkant uit wilt laten zien. Dit kan door de nabestaanden worden gedaan, maar natuurlijk ook samen met diegene die helaas niet lang meer te leven heeft. Op één of andere manier kan dit goed voor de latere rouwverwerking zijn.
Onderstaande ideetjes zouden kunnen worden gebruikt:

• de kist beschilderen
• een prachtige tekening erop maken
• de kist met mozaïek versieren
• bepaalde teksten en/of versieringen erin graveren
• schoolbordverf gebruiken en iedereen er iets op laten schrijven

Kistbekleding

In een kist kan natuurlijk geen bekleding ontbreken. Bij een doe-het-zelf pakket wordt automatisch de binnenbekleding geleverd. Indien je zelf een kist maakt, zul je ook nog over binnenbekleding na moeten denken. Dit zou je eventueel ook zelf kunnen maken, maar dit is ook te koop. Er is onder andere keuze uit:

• satijn
• linnen
• (on)gebleekt katoen
• bekleding met een motief

De bekleding mag niet uit één stuk bestaan. Op de bodem moet namelijk een los stuk stof liggen. Dit heeft te maken met het ontbindingsproces. Daarnaast moet er nog een hoofdsteun aanwezig zijn. Dit kan een hoofdkussen zijn, maar mag ook een hoofdsteun zijn. Ook moet er op de bodem van de kist – de uitvaartondernemer weet dit ook – iets liggen dat het lichaamsvocht opneemt.

Boekenkast als doodskist

Het klinkt misschien een beetje vreemd, maar er zijn ook mensen die hun doodskist al jaren in hun woonkamer hebben staan. Nu zullen sommige mensen denken: "huh, dat doe je toch niet?" Vaak genoeg is niet eens zichtbaar dat het om een doodskist gaat. Een kast die dienst doet als boekenkast, wordt later gebruikt als doodskist. De boekenplanken worden namelijk later als deksel gebruikt. Zo'n soort kist wordt een boekenkist genoemd.

Lees verder

• Bij overlijden: gebruik maken van een lijkwade