Taalontwikkeling: aspecten ontwikkeling taal bij kinderen

Hoe ouder een kind wordt, hoe beter het een taal gaat spreken. Maar hoe gaat dat precies? Er gelden verschillende aspecten wanneer het gaat om taalontwikkeling bij kinderen. Denk aan de ontwikkeling van communicatieve intenties, de organisatie van gesprekken, het overbrengen van informatie en het ontwikkelen van complexe taalhandelingen bij kinderen. Dit zijn allemaal gebieden waarin kinderen zich ontwikkelen om een taal beter te leren spreken.

De aspecten van taalontwikkeling

1. De ontwikkeling van communicatieve intenties
2. De organisatie van gesprekken
3. Het overbrengen van informatie
4. Het ontwikkelen van complexe taalhandelingen

1. Ontwikkeling van communicatieve intenties

De ouders/verzorgers zullen het gedrag van kinderen interpreteren als communicatief intentioneel. Kinderen raken langzaamaan gewend aan het sturen van de interpretatie van hun ouders/verzorgers. Bij het begin van de taalverwerving heeft een kind een klein aantal communicatieve functies. Expressieve (je mening laten zien), sturende en bewerende functies zijn hier voorbeelden van. Aan het begin van de taalverwerving zal dat wat het kind zegt alleen slaan op het hier en nu. Later wordt er door een kind pas over andere dingen gesproken, die niet met het hier en nu te maken hebben. Langzaamaan komt er bij kinderen een geleidelijke toename van hun handelingsrepertoire, en de combinatiemogelijkheden van woorden. Steeds vaker kan een kind praten over het directe verleden of de nabije toekomst, het enkel praten over het ‘hier en nu’ zal dus verdwijnen. Ook zal een kind indirecte taalhandelingen kunnen begrijpen.

2. Organisatie van gesprekken

Zoals eerder vermeld zal een kind steeds meer verwijzen naar de nabije toekomst of het directe verleden, meer voorgaande uitingen kunnen worden opgehaald. Ook zullen kinderen leren steeds meer te reageren op vragen die hun gesteld worden. Eerst zullen ze vragen simpel gaan beantwoorden met ‘ja’, maar later zullen ze daar dingen aan toe voegen om het antwoord completer/duidelijker te maken. Ook de beurtwisseling in gesprekken zal soepeler worden, ook omdat steeds langere antwoorden zullen worden gebruikt door kinderen.

3. Overbrengen van informatie

Verwijswoorden zullen worden gebruikt, al tijdens de fase dat er telkens met een woord wordt gesproken. Er zal steeds meer herhaald worden door jonge kinderen, hierdoor komt er meer samenhang in zinnen. In het derde levensjaar zullen kinderen voegwoorden gaan gebruiken. Met toenemen van de leeftijd van kinderen in hun taalontwikkeling zal steeds meer duidelijke en relevante informatie worden gebruikt.

4. Ontwikkelingen van (complexe) taalhandelingen

Taalhandelingen als:

• Vertellen
• Argumenteren
• Moppen en grappen
• Liegen
• Uitleggen: uitleggen is met 5 jaar nog heel beperkt
• Definities: vanaf een jaar of zeven zal een kind meer definities geven, maar bij elf jaar is het geven van definities nog volop in ontwikkeling

Taalontwikkeling en schooltaal

1. Educational discourse: taalgebruik bij deelname aan routines in school. Denk aan kringgesprekken, knutselactiviteiten en hoe de juf met de klas communiceert.
2. Educated discourse: taalgebruik bij leren, cognitieve ontwikkeling. Denk aan gesprekken tijdens de maaltijd of bij het samenwerkend leren.

Individuele verschillen in taalontwikkeling bij kinderen

1. Omgevingsverschillen / sociaal-culturele verschillen. Hierbij horen taalgebruik, geletterde omgeving en geloof.
2. Taalaanleg of leervermogen.