Tips voor onvergetelijke jubileum- of afscheidsspeech

Spreken in het openbaar is vaak een spannende aangelegenheid. Als het gaat om een speech op een afscheidsreceptie of toespraak tijdens een diner, komen er extra aspecten bij: namelijk je emotie en het feit dat het via die afscheidsspeech de laatste indruk is die je achterlaat. Dat maakt het extra moeilijk. Hoe zorg je er evengoed voor dat ze het jaren later nog in positieve zin over je legendarische afscheidsrede hebben.

Spreken in het openbaar

Een woordje doen in het openbaar is voor menigeen een heftige aangelegenheid, waar wekenlang tegenop gekeken wordt: Wat zal ik zeggen, kan ik mijn spanning de baas, als ik maar niet afga, enz. Een geruststellende gedachte is echter dat vrijwel iedereen die een spreekbeurt moet houden last van spanning en plankenkoorts heeft. Politicus Hans Wiegel, gaf destijds openlijk toe dat hij elke keer opnieuw gespannen was vlak voor een redevoering.

Afscheidstoespraak, jubileumspeech, bedankwoordje

Wat zijn nu de typische aspecten van een speech ter afsluiting van je loopbaan of afscheid bij je bedrijf. Positief is ongetwijfeld dat er alleen maar mensen zijn die je mogen, want anders waren ze niet op de uitnodiging ingegaan. Ze dragen je dus een goed hart toe, zodat je geen overdreven kritisch publiek hebt. Ze hebben wellicht ook reeds een borreltje op, zodat de stemming ongedwongen is.

De locatie van de receptie is niet altijd gunstig om een praatje te houden. Als je geluk hebt is er misschien een microfoon en geluidversterking. Vaak betreft het een motel, restaurant annex bar. Regel dan vooraf, dat iemand de gasten op een gegeven moment allemaal naar de plaats leidt waar het praatje wordt gehouden. Want niets is zo vervelend als geroezemoes van mensen die verder af staan en je niet kunnen zien en horen. En daarom geen aandacht hebben.

Maar het kan ook zijn dat de aanwezigen je ook zonder microfoon goed kunnen horen. Doe het in dat geval liever onversterkt, want dat is zowel voor de toehoorders als voor jezelf een stuk prettiger.

Wees vooral jezelf

Imiteer nooit de stijl van een ander maar wees volkomen je zelf. Zeg de dingen die bij jou horen, spreek zo'n laatste keer echt uit je hart en doe niet gekunsteld, dat gaat je namelijk te allen tijde het beste af en geeft je zekerheid. Als je niet handig bent met grappen, dan laat je ze achterwege, want humor komt soms spontaan, juist als je er niet al te zeer mee bezig bent.

Timing

Het moment dat je van wal steekt is natuurlijk pas, nadat vrijwel iedereen op de receptie aanwezig is. Heel vaak zal je eerst zelf worden toegesproken. Bijvoorbeeld door je chef of directie, die hun waardering zullen uitspreken over je jarenlange inzet en die je wellicht een cadeau overhandigen. Je kunt dan het beste na hun speech gelijk zelf het woord nemen, omdat iedereen toch in de luisterhouding staat. Doe je het bijv. een uur later dan moet je opnieuw de aandacht van iedereen vragen. Bovendien verwacht het gezelschap ook dat je onmiddelijk reageert, nadat je de officiele felicitaties in ontvangst hebt genomen.

Als je een woordje gaat doen tijdens een diner haak je ook in op het praatje van een ander en/of moment dat je een geschenk krijgt aangeboden tijdens dat etentje. Hopelijk doen ze dat tegen het einde bij desert of koffie, als iedereen optimaal ontspannen is en nog nageniet van het wijntje. Je kunt dan bij de tafelrede ook tevens uitspreken dat je een geweldige avond hebt gehad en daarvoor bedanken.

De inhoud van de speech

Vaak kun je het makkelijkst de volgorde: geschiedenis, heden en toekomst in je afscheidswoordje aanhouden,
bijvoorbeeld:

• Hoe ben je in dienst gekomen wanneer, waarom, hoe ging het er in die tijd aan toe, vertel een leuk voorval/anekdote uit die tijd.
• Waar zijn we met z’n allen naar toe gegroeid, wat heb je zoal meegemaakt, wat is er allemaal veranderd, (na de Coronaperiode ?)
• Wat is er bereikt en wat denk je van de toekomst.

En verder kun je denken aan:

• De bijzondere momenten van jezelf en van het bedrijf. Aan wie heb je veel te danken, wat was je motivatie, wat waren je zwakke en sterke punten, wat heeft je ooit geëmotioneerd, wat zal je nooit meer vergeten.
• Ook leuk natuurlijk als je kunt aansluiten op actuele dingen. Bedank de vorige sprekers voor hun mooie woorden en misschien kun je inhaken op de speech die je zo-even hebt aangehoord.
• Vergeet aan het eind van je speech niet je naaste collega’s te bedanken voor hun jarenlange steun en wellicht ook het thuisfront, bijvoorbeeld je partner.

Laatste tips

• Steek pas met je woordje van wal als je de volle aandacht hebt, dus wacht tot iedereen stil is.
• Ga vooral niet te snel, bewaar rust. Een korte stilte kan heus geen kwaad. Wees niet bang je gevoel te tonen. Houd oogcontact met de zaal. Zorg dat je rustig adem haalt en dat je een ontspannen houding aanneemt. Dus laat je schouders hangen en doe de knieen niet op slot. Spreek vooral uit je hart, want alleen dan kan je speech legendarisch worden.
• Het beste is natuurlijk om je verhaal vanaf een spiekbriefje met wat steekwoorden te doen, zodat je de zaal kan inkijken. Maar als dat te veel onzekerheid geeft, kan je ook het hele verhaal opschrijven en voorlezen.
• Maak het in principe niet langer dan zo'n 10 minuten; liever kort en goed, dan te lang. Maar als je een show weet op te voeren die wat langer duurt is het ook goed, mits je het publiek gedurende die tijd ademloos weet te boeien.
• Voor je gemoedsrust is het ook verstandig de geluidsinstallatie even uit te testen als de gasten er nog niet zijn. Hoe klinkt je stem, moet je dicht in de microfoon praten of juist enige afstand bewaren.

Je gaat dan beslist een historische toespraak maken.

Lees verder

• Zo schrijf je een afscheidsbrief die eeuwig wordt bewaard