Emigratie, wonen en werken in buitenland

Emigratie begint met een droom. En kan ontaarden in de grootste stap van uw leven. Miljoenen Nederlanders denken regelmatig aan emigreren, ruim honderdduizend mensen per jaar wagen de sprong. Wonen en werken in het buitenland is aantrekkelijk, vooral voor hen die op zoek zijn naar meer ruimte en natuur, minder files, relaxte omgeving, minder bureaucratie en een fijner klimaat. Emigreren vraagt veel voorbereiding en aanpassing, maar biedt ten slotte een hogere levenskwaliteit. Gaat uw roer om?

Waarheen emigreren

De jaarlijkse emigratiebeurs, oriëntatie-en startpunt van vertrekkende emigranten, expats, studenten, ondernemers, werkzoekenden en overige landverhuizers uit Nederland was voor de veertiende maal een succes. Maar liefst tienduizend belangstellenden bezochten in februari 2010 de tweedaagse beurs in Expo Houten Exhibition Centre te Houten waar 190 exposanten informatie boden over wonen, werken, stage, studie, emigreren, remigreren of het starten van een eigen bedrijf in het buitenland. Internationale werkgevers, buitenlandse organisaties, ambassades, uitzendbureaus, overheden, stageaanbieders, landelijke en provinciale vertegenwoordigers, makelaars en emigratiespecialisten stonden in drie beurshallen klaar voor de bezoekers.

Het begint allemaal met een droom. Jaarlijks emigreren meer dan honderdduizend Nederlanders, soms tijdelijk, soms voorgoed, naar vooral andere landen binnen Europa. Dit is een constante stroom emigranten. Een deel daarvan blijft in Nederland werken; zij kiezen een woonplaats net over de grens en reizen heen en weer. België en Duitsland zijn het populairst onder de emigranten, Frankrijk en Spanje zijn voor Nederlanders eveneens aanlokkelijk. Opvallend is de bijdrage aan de beurs van de Scandinavische landen, die mede dankzij de actieve werving vanuit die landen in toenemende mate in trek zijn. Dertig procent van de Nederlandse emigranten vertrekt naar landen buiten Europa, waarbij Australië, Nieuw-Zeeland, Canada en de VS hoog scoren.

Redenen emigratie

Er zijn allerlei redenen voor emigratie aan te wijzen, deze zijn te verdelen in redenen Nederland te verlaten en redenen om juist in het land van de toekomst te willen wonen. Besluitvorming is vaak persoonlijk. Bekende redenen zijn een beter belastingklimaat over de grens, een goedkopere woning, economische of pensioen-redenen, lage kosten voor levensonderhoud of minder bureaucratie. Soms heeft iemand een partner in het buitenland gevonden en wil daar samen wonen. Ook kan het gaan om het najagen van een avontuur, het opbouwen van een nieuw leven. Velen zoeken ruimte, meer natuur of minder files. Het jachtige bestaan in Nederland, de stress die overal voelbaar is... levenskwaliteit zit soms simpelweg in een meer relaxte omgeving. En vooral ouderen zoeken een warmer klimaat op; het Nederlandse weertype wordt als te wisselvallig, somber of waterig koud ervaren.

Soms is het de bemoeizucht van overheid of medeburgers, de verloedering van de openbare ruimte en het model van de consumptiemaatschappij waar men genoeg van heeft. Toename van geweld en misdaad, intolerantie, agressie en onveiligheid in Nederland kan ook meespelen. En ook de omgangsvormen en gedrag van landgenoten, vaak veroorzaakt door het gebrek aan persoonlijke en denkbeeldige ruimte in Nederland, zijn redenen de koffers te pakken. Vertrekkende Nederlanders zijn in alle leeftijdsgroepen en beroepen te vinden. Maar liefst veertig procent van de Nederlanders denkt er regelmatig over het land te verlaten. Vaak is een vakantie in het nieuwe land de aanleiding, een stage in het buitenland, of tellen ervaringen van al geëmigreerde familieleden of vrienden. Emigratie werkt aanstekelijk en wordt steeds gewoner. Toch is de stap om het daadwerkelijk te doen erg groot.

Werken in het buitenland

Werken in het buitenland kent een toenemende populariteit onder Nederlanders. Steeds meer mensen zijn zich bewust van de voordelen van een grensoverschrijdende carrière. Maar werk in het buitenland heb je niet zomaar. Het internet is tegenwoordig wel een handige informatiebron om aan werk te komen. Denk eens aan het Centrum voor Werk en Inkomen, het Europees portaal voor beroepsmobiliteit (samenwerkende Europese arbeidsbureaus), de overheid en de Verenigde Naties. Natuurlijk kunt u ook zelf een onderneming starten. In alle gevallen telt: Zorg ervoor dat u de taal van het nieuwe land zult beheersen. Begin met een taalcursus en lees eventueel kinderboekjes in de vreemde taal. En houdt er rekening mee dat er in eerste instantie een inkomensdaling is.

Heb geen angst voor de enorme papierwinkel die bij een emigratie en dus meestal verandering van werk komt kijken. Binnen Europa zijn de E-formulieren van toepassing, zoals E101, E104 of E301. Door deze in te vullen worden zaken als sociale voorzieningen (ziektekostenverzekering) geregeld. Zoek tijdig uit welke formulieren er precies nodig zijn, want dit is per land verschillend. Denk ook aan de werkvergunning of visum; deze is niet nodig voor verhuizing naar landen binnen de Europese Unie incl. Noorwegen, Zwitserland en IJsland, maar elders vaak wel. Raadpleeg het Ministerie van Buitenlandse Zaken, ambassade of consulaat van het land van bestemming voor de aanvragen. Heeft u eenmaal een baan gevonden, zorg dan voor een arbeidsovereenkomst met, of werkgeversverklaring van uw toekomstige werkgever.

Wonen in het buitenland

Voor het verlaten van een koophuis geldt: Plaats tijdig advertenties en/of schakel de makelaar in voor de verkoop van de woning. Laat een taxatierapport opstellen. Verder geldt dat de verzekeringen betreffende de woning zoals inboedel- en opstalverzekering, verzekeringen t.a.v. de hypotheek e.d. dienen te worden opgezegd. Let daarbij wel op de financiële gevolgen van voortijdige opzegging. Regel de hypotheekaflossing en de verrekening van de jaarlasten zoals elektriciteit, gas, water en servicekosten. Denk ook aan opzegging lidmaatschap Vereniging Eigen Huis. Voor huurwoningen geldt opzeggen van de huur bij de verhuurder of woningbouwvereniging (zie huurovereenkomst) en afhandelen van evt. huursubsidie, alsmede eveneens het verrekenen van de jaarlasten. Voor de nieuwe woning geldt dat men over het algemeen beter eerst een huis kan huren in de nieuwe regio, zodat men de nieuwe plek leert kennen en er ruim tijd is voor de aanschaf van een eventuele koopwoning.

Formaliteiten emigratie

Naast het regelen van het arbeidscontract aangaande het nieuwe werk en de aankoop of huur van het nieuwe huis zijn er de officiële formaliteiten die per land iets anders zijn. De volgende zaken moeten in elk geval worden doorlopen: Het verlengen van paspoorten en/of rijbewijzen en eventueel de kinderen bij laten schrijven in beide paspoorten, vervolgens deze papieren kopiëren. Internationaal uittreksel geboorteregister van alle gezinsleden en van de huwelijksakte opvragen en kopiëren. Het is verstandig kopieën achter te laten bij uw achterblijvende familieleden.

Daarnaast het - indien van toepassing - waarmerken van diploma's en deze vertalen. Weet daarbij wel dat uw diploma's in het buitenland soms niet worden erkend, of dat de toegang tot het uitoefenen van een bepaald beroep u zelfs ontzegd kan worden. Onderzoek dit dus op tijd. Denk aan het regelen van reisdocumenten zoals tickets, denk om tijdige inentingen en eventuele quarantaine van huisdieren, het opvragen van een uitschrijfbewijs van het bevolkingsregister kort voor de verhuizing en in sommige gevallen een aanvraag van een verklaring betreffende gedrag. Zorg voor voldoende pasfoto's.

Belasting, pensioen en verzekeringen

Wie niet in Nederland woont, betaalt enkel belasting als hij/zij bepaalde inkomsten uit Nederland geniet. De woonplaats is dus van belang voor de Nederlandse inkomstenbelasting, vermogensbelasting en de heffing van de premie volksverzekeringen. Uitschrijving bij een Nederlandse gemeente wordt automatisch aan de Belastingdienst doorgegeven. In elk geval moet voor de naderende emigratie tijdig contact worden opgenomen met de (internationale) belastingadviseur/accountant. Licht de belastingdienst in zodat formulieren naar het nieuwe adres kunnen worden verzonden. Er wordt bekeken of er speciale aangifteformulieren nodig zijn. Verzamelt u uw inkomens- en vermogensgegevens in verband met o.a. het opstellen van het emigratieaangiftebiljet inkomstenbelasting. Dit mag tot zes maanden na de emigratiedatum. Let erop dat aftrekbare posten in het buitenland verschillen van die in Nederland, voldoe dus de fiscaal aftrekbare posten zoals ziektekosten, schenkingen en rente voor uw vertrekdatum. Voorkom dubbele belasting!

Voor de pensioenregeling zijn er diverse mogelijkheden, neem contact op met het Pensioenfonds en bedenk of het pensioen al eerder dan het 65e jaar kan worden uitgekeerd. Vraag na wat uw pensioenpositie tijdens uw verblijf in het buitenland is, of deze kan doorlopen of dat er mogelijkheden tot internationale waardeoverdracht zijn, alsmede de fiscale gevolgen. Is er momenteel een ziektewet-uitkering of werkloosheidsuitkering, licht de uitkeringsinstantie dan in en vraag om de benodigde formulieren. Verzekeringen moeten worden opgezegd en/of gecontinueerd, dus neem contact op met de zorgverzekeraar en regel uitschrijving. Sluit eventueel een nieuwe verzekering af, dit i.v.m. de schadedekking van de inboedel bij tijdelijke opslag. Een transportverzekering is verstandig als u zelf de spullen verhuist.

Geldzaken en emigratie

Door middel van een lopende rekening via internetbankieren kunt u vanuit elke plek de bankzaken regelen. Laat dus al het spaargeld overmaken naar deze rekening, mits het totaalbedrag onder de honderdduizend Euro blijft. Komt het erboven, neem dan een tweede rekening bij een andere bank. Open daarnaast nieuwe rekeningen in het land van bestemming, zet automatische afschrijvingen stop, regel ook de opzegging of opening van een safeloket en wissel spaarsystemen in. Denk ook aan de opstelling van een testament of de wijziging daarvan, in verband met buitenlandse fiscale en erfrechtelijke gevolgen, in dat geval dus een notaris raadplegen. Neem contact op met uw creditcardmaatschappij in verband met de creditcardvaluta in het buitenland. Uiteraard rekent u af met schuldeisers.

Auto en emigratie

Controleer tijdig de autopapieren waaronder de groene kaart, neem contact op met de Rijksdienst voor het wegverkeer en betaal of vorder motorrijtuigenbelasting terug. Vraag na of er technische aanpassingen aan de auto nodig zijn in verband met speciale eisen op uw nieuwe bestemming. Zorg voor een bewijs, bijvoorbeeld de aankoopfactuur, dat de auto langer dan een half jaar voor de uitvoerdatum in uw bezit is, zodat u geen invoerrechten hoeft te betalen (dit geldt trouwens ook voor andere goederen). Onderzoek tevens wat de kosten van uitvoer en invoer zijn. Verkoopt u de Nederlandse auto, lever dan op tijd de kentekenbewijzen deel 1, 2 en 3 in, zeg de autoverzekering op en vraag een vrijwaringsbewijs aan. Na de verhuizing moet de auto in het nieuwe land worden geregistreerd en een nieuw buitenlands rijbewijs opgehaald.

Emigreren met kinderen

Er wordt gezegd dat emigratie met kleine kinderen eenvoudiger is dan met pubers, dit omdat oudere kinderen al een leven in Nederland hebben opgebouwd, te weten een opleiding, werk, een partner, enz. Een emigratie met kinderen is hoe dan ook een grote onderneming. Licht de school van de kinderen in en vraag een verklaring omtrent het type school en de resultaten, en laat de kinderen uitschrijven (evt. ook opzegging overblijfregeling). Dit geldt ook voor eventueel kinderdagverblijf, peuterspeelzaal en naschoolse opvang. Vraag teruggaaf aan van schoolgeld. Zeg de huidige kinderbijslag op en regel de voortgang van kinderbijslag in het land van bestemming. Controleer dus bijtijds of er recht op Nederlandse of buitenlandse kinderbijslag van toepassing is. Heeft u al een nieuwe school gevonden voor uw kinderen, regel dan de inschrijving. Zeg lidmaatschappen op sportclubs e.d. op, alsmede abonnementen.

Nog meer administratie

Stel een (opzeggings)brief op die voor alle instanties kan worden gebruikt. Loop uw volledige administratie door inclusief alle oude nota's, zodat geen adreswijziging of opzegging over het hoofd kan worden gezien. Soms is het bij een opzegging relevant om toch ook het nieuwe adres door te geven. Denk erover de post automatisch te laten doorsturen en denk na of u tijdschriften wilt aanhouden of niet meer. Vergeet niet het doorgeven van de emigratie aan uw huis- en tandarts, de apotheek, specialisten en zorgverzekeraar. Medische dossiers kunt u opvragen en laten vertalen om mee te nemen naar uw nieuwe arts, vergeet niet eventueel benodigde inentingen en het inslaan van extra medicijnen. Wist u trouwens dat sommige landen een gezondheidsverklaring eisen? Dit als bewijs dat u bijv. geen HIV of TBC heeft.

U bent vast overtuigd dat het zeer zeker nuttig is om telefoon en internet op de plaats van bestemming in orde te hebben voordat u er bent. Win ook advies in over in- en uitvoerregelingen wat betreft de douane en zoek een verhuisbedrijf dat ook internationale verhuizingen verzorgt. Bedenk daarbij of tijdelijke opslag nodig is en houd bij transport over zee rekening met een lange wachttijd. Zie voor de eigenlijke verhuizing: Verhuizen doe je zo. Vergeet u niet uw verblijfsvergunning? Deze regelt u op de plaats van bestemming na de verhuizing. Al met al is emigreren een ingewikkeld proces. Om die reden kan een emigratiebureau van nut zijn. Deze zorgt ervoor dat de formaliteiten goed geregeld worden en kan u helpen bij het vinden van werk, een nieuwe woning of tijdelijke woonruimte.

Remigratie

Emigratie is niet altijd een succes. Het komt opvallend vaak voor dat de emigrant na korte of lange tijd weer terugkeert. Het kan gaan om heimwee, niet kunnen wennen aan het nieuwe vaderland, maar ook de wens de oude dag door te brengen daar waar de 'roots' liggen: Nederland. Ten slotte zijn er economische redenen aan te wijzen zoals moeilijkheden met het vinden van een baan op het oude niveau. Om die redenen is het verstandig eventuele kinderen tweetalig op te voeden, dus het Nederlands te blijven oefenen of dit aan te leren.

Persoonlijke eigenschappen zijn belangrijk. Te denken valt aan een groot aanpassingsvermogen, pioniersgeest, vertrouwen, optimisme, idealisme en vrijheidsdrang. Er moet een nieuw sociaal leven worden opgebouwd en men moet zich aanpassen aan nieuwe regels en wetten. Een succesvolle emigratie hangt af van een gedegen voorbereiding, inburgering en het spreken van de taal. Toch, wie eenmaal geëmigreerd is zit er tegenwoordig niet meer definitief aan vast. Goedkopere vliegreizen maken emigratie eenvoudiger en de kans elkaar sneller te zien groter. Nieuwe communicatiemiddelen zoals e-mail en messenger systemen houden contacten met familie en vrienden gemakkelijker in stand. Komt de verwachte emigratie-droom uiteindelijk niet uit, dan wordt het niet meer gezien als een flop, maar als een ervaring rijker.

“I learned very quickly that when you emigrate, you lose the crutches that have been your support; you must begin from zero, because the past is erased with a single stroke and no one cares where you’re from or what you did before.” ~ Isabel Allende