Zelfvertrouwen ontwikkelen: praktische tips

Een gezond gevoel van eigenwaarde, zelfrespect en vooral ook van zelfvertrouwen. Wie wil dat nou niet? Maar hoe krijg je daarvan meer? En hoe kom je van die hardnekkige gevoelens van twijfel en onzekerheid af? Vergelijk je jezelf geregeld met anderen en denk je dan iets in de trant van: 'Hij heeft zijn zaakjes altijd zo goed voor elkaar? Waarom lukt mij dat nou niet? Wat mis ik, dat hij wel heeft?' Hoe kun je dat stemmetje van die eeuwige zelfkritiek en twijfels aan je eigen kunnen het zwijgen opleggen en beginnen met het bouwen aan je zelfvertrouwen? Je bent bij lange na niet de enige bent met dit soort verlammende gevoelens. Om dit soort negatieve gevoelens te lijf te gaan, bestaan er praktische tips.

Overlappende begrippen rond zelfvertrouwen en waar het in wezen om draait

Er bestaat een aantal begrippen waarvan je de inhoud in theorie wel goed kunt onderscheiden, maar in de praktijk niet, omdat deze begrippen nauw samenhangen en elkaar deels overlappen. Het gaat om termen zoals eigenwaarde, zelfbeeld, zelfacceptatie, zelfrespect, assertiviteit en zelfvertrouwen.

Deze begrippen hebben allemaal te maken met wat je denkt, zegt en doet, maar ook hoe jij je omgeving en jouw plaats daarin ziet. Ook de vraag welke belangrijke keuzes jij in je leven maakt, hangt direct met deze begrippen samen. Bovendien zijn jouw overtuigingen en daden op hun beurt van invloed op de manier waarop je omgeving jou ziet en met je omgaat.

Ieder mens heeft zijn of haar beperkingen op diverse gebieden. En ieder mens maakt op zijn tijd (akelige) fouten die niet altijd goed te herstellen zijn. Het is echter essentieel dat je beseft dat je ondanks al je zwakheden je niet aan je waarde als mens moet gaan twijfelen. Denk liever aan de aspecten die jou uniek maken en de dingen van jezelf die je kunt waarderen. Die aspecten vormen de basis om je zelfvertrouwen te vergroten.

Onderpresteren wegens gebrek aan zelfvertrouwen of een negatief zelfbeeld

Heb je misschien weinig vertrouwen in je capaciteiten? Ben je er wellicht van overtuigd dat je maar beter niet kunt beginnen aan iets waarvoor je belangstelling hebt, omdat je zeker weet dat iemand anders dat stukken beter zou kunnen? De kans bestaat dat je gebrek aan zelfvertrouwen leidt tot onderpresteren.

Denk je als iets je tegenzit al snel dat je er nooit aan had moeten beginnen, omdat je had kunnen weten dat je er niet goed genoeg voor bent? Misschien denk je er zelfs over om de moed op te geven. Het probleem met al die zelfkritiek is dat je steeds minder zin krijgt om iets nieuws te ondernemen. Bovendien krijg je steeds meer moeite om ergens serieus je best voor te doen met als gevolg dat je een steeds minder positief gevoel over jezelf krijgt. Je belandt dan in een negatieve spiraal van belemmerende gedachten en gevoelens. Hoe kun je die doorbreken?

Voor- en nadelen van het jezelf met anderen vergelijken

In het dagelijks leven heb je mogelijk de gewoonte om je eigen situatie en prestaties te vergelijken met die van anderen. Op zich is dat niet positief of negatief. Maar dat hangt af van de vraag hoe vaak je dat doet en wat je verder met die vergelijking doet.

Als je je voortdurend aan anderen meet, maakt dat je niet gelukkiger, integendeel. Je kunt dan steeds meer het gevoel krijgen dat je tekort komt of tekort schiet als je kijkt naar wat anderen hebben bereikt. Dat is schadelijk voor je zelfvertrouwen

Maar als je af en toe een vergelijking tussen iemand anders en jezelf maakt, kan dat wel degelijk positief voor je werken. Bijvoorbeeld als je bepaalde mensen tegen wie je opkijkt, als rolmodel kunt gebruiken om je eigen doelen en idealen na te streven.

Als je moeite hebt om het jezelf vergelijken met anderen drastisch terug te dringen, kun je overwegen om je te richten op wat jij met anderen gemeenschappelijk hebt en hoe jij dat in je voordeel kunt laten werken. Bijvoorbeeld door te kijken wat anderen ondanks of misschien juist vanwege bepaalde beperkingen hebben bereikt en daaraan een voorbeeld te nemen.

Tips voor een positiever gevoel over jezelf

• Werk aan zelfacceptatie
  
• Zie fouten en mislukkingen als groeikansen
  
• Ontwikkel je talenten
  
• Durf trots te zijn op je prestaties
  
• Stel haalbare doelen
  
• Leef gezond
  
• Zoek stimulerende omgevingen
  

Werk aan zelfacceptatie

Neem jezelf zoals je bent. Accepteer dat je nu eenmaal niet alleen sterke, maar ook zwakke kanten hebt. Leer je gevoelens en emoties te aanvaarden, ook al vind je ze niet altijd even plezierig.

Wees niet negatief over jezelf, ook al heb je flink de smoor in wat er de afgelopen tijd allemaal is misgegaan. Probeer mild te zijn tegen jezelf. Daarmee leg je een basis voor een positiever zelfbeeld.

Bedenk dat je niet afhankelijk bent van de acceptatie van anderen om een positief gevoel over jezelf te hebben. Zo'n positief gevoel is namelijk wel essentieel om je kansen in je persoonlijk leven en op je werk te zien en te durven grijpen en om je zelfvertrouwen verder te ontwikkelen.

Zie fouten en mislukkingen als groeikansen

Probeer je fouten, vergissingen en mislukkingen te zien als kansen om ervan te leren en als mens te groeien. Denk aan het verhaal van de medewerker die een groot en duur project had laten mislukken. Vol schaamte ging hij naar zijn baas om zijn ontslag aan te bieden. Verontwaardigd riep zijn baas: 'Ben je nu helemaal? Heb ik net 7 miljoen in je opleiding gestoken, en nu wil je weglopen? Beschouw de kwestie maar als leergeld. En nu weer gewoon aan het werk!'

Ontwikkel je talenten

Gun jezelf de tijd om je talenten te ontdekken en te ontwikkelen. Voor welke onderwerpen heb je echte belangstelling? Wat heb je altijd al willen doen? Of je nu een muziekinstrument wilt leren bespelen, of een moestuin aanleggen, of als je graag vrijwilligerswerk wilt doen, geldt dat alles waarin je je talenten kunt ontwikkelen, begint met een eenvoudige, eerste stap.

Durf trots te zijn op je prestaties

Als je niet gewend bent om trots te zijn als jou iets is gelukt, en je krijgt een compliment, ben je misschien geneigd om te zeggen dat het weinig of niets voorstelt. Als je die neiging hebt, kan het je de nodige moed kosten om trots op je eigen prestatie te zijn, of het nu een grote prestatie is, of een kleine.

Zo'n gevoel van trots versterkt je zelfvertrouwen en geeft je kracht als je een volgende keer weer aan een uitdaging begint.

Stel haalbare doelen

Stel jezelf concrete doelen die haalbaar en liefst ook meetbaar zijn. Elk bereikt doel, hoe klein ook, bezorgt je een energiek gevoel. En dat helpt jou weer om jezelf in staat te stellen een volgend doel te halen en daarmee je zelfvertrouwen te vergroten.

Zorg dat je doelen passen bij wat niet iemand anders, maar wat jijzelf in het leven belangrijk vindt en die passen bij jouw overtuigingen en je sterke kanten. Dergelijke doelen hebben een grote kans op succes en bezorgen je hoogstwaarschijnlijk een goed gevoel.

Leef gezond

Het klinkt misschien afgezaagd, maar gezond eten, voldoende lichaamsbeweging en een goede nachtrust helpen daadwerkelijk om beter in je vel te zitten. Met een goed gevoed en uitgerust lijf kom je in het algemeen tot betere prestaties.

Zoek stimulerende omgevingen

Ga op zoek naar stimulerende omgevingen. Ken je het gevoel dat als je in de buurt van bepaalde, negatief ingestelde of klagerige mensen komt, al je energie ineens lijkt weg te stromen? Zorg daarom dat je verkeert in kringen van positief ingestelde mensen. Waarschijnlijk doe je in hun omgeving nieuwe energie op. En in dergelijke omgevingen vind je volop ideeën en krijg je stimulansen om jezelf in allerlei opzichten verder te ontwikkelen en, al doende, je zelfvertrouwen te vergroten.

Cursussen en trainingen om je zelfvertrouwen te vergroten

Wist je al dat er op veel plaatsen cursussen en trainingen worden aangeboden voor mensen die willen bouwen aan hun zelfvertrouwen? Een dergelijke cursus of training kan je helpen om in relatief korte tijd je zelfvertrouwen een boost te geven.

Lees verder

• De moed opgeven? Met realistisch denken kom je verder
• Therapeutisch lachen
• Van belemmerende naar constructieve gedachten
• Ongelijkwaardige relaties en persoonlijke grenzen
• Wat houdt zelfvertrouwen in?