De Eerste Honderd Dagen van president Donald Trump

Donald Trump werd op 20 januari 2017 geïnaugureerd als president van Amerika. Op 21 januari begint zijn regeringsperiode, waarbij altijd wordt uitgekeken naar de Eerste Honderd Dagen. Die zetten de toon en in die eerste drie maanden kan een Amerikaanse president zich het beste waarmaken. Het is een kwestietje 'de eerste klap is een daalder waard' en 'een goed begin is het halve werk'. Op 30 april 2017 is die periode, die ook wel de wittebroodsweken van de president worden genoemd, voorbij. Wat heeft de president dan staan en waar ging hij de fout in? Wat is de rode draad in de Eerste Honderd Dagen?

De Eerste Honderd Dagen van POTUS Trump

• Wittebroodsweken in het Witte Huis van Amerika
• Donald Trump en Social Media
• Trump's beloften: America First
• Alternatieve feiten
• Decreten en resultaten
• Protesten
• De media
• Adviseurs en familie
• Bezoek van regeringsleiders
• Buitenlandse missers
• Conditie van de president
• Conclusie na Honderd Dagen Trump

Wittebroodsweken in het Witte Huis van Amerika

Die cruciale Eerste Honderd Dagen van de POTUS (President of the United States) worden ook wel de wittebroodsweken genoemd, de 'presidential honeymoon'. Die periode staat voor afrekening met het verleden en hoop op een goede toekomst. De president krijgt ongeveer drie maanden krediet van media en de lezers. Noem het een inwerkperiode en een tijd dat iedereen - de nieuwe administratie, de burgers en de media - aan elkaar kan wennen en waar de basis voor belangrijke wetten wordt gelegd. Daarna moeten er concrete plannen komen en resultaten worden geboekt. Het principe van de eerste honderd dagen gaat op voor elke regeringsleider en voor elke nieuwe directeur. Bij de president van Amerika volgt een publieke bespreking van de beginperiode in de media: wat is er beloofd, wat is er tot nu toe gebeurd en wat voor indruk maakt deze wereldleider. De Eerste Honderd Dagen van Donald Trump als POTUS eindigen op 30 april 2017.

Beleid uitzetten

In die eerste maanden is de steun in de publieke opinie groot en in het begin van de regeringsperiode is ook het Congres de president doorgaans welgezind. Dat is zeker het geval als de partij van de nieuwe president een meerderheid heeft in de Senaat. President Donald Trump heeft in het begin van zijn regeringsperiode met zijn Republikeinse Partij de meerderheid in zowel de Senaat als in het Huis van Afgevaardigden. Voor Trump is dit de ideale situatie om zijn geurvlaggen te verspreiden en zijn beleid uit te zetten. Het succes van die eerste honderd dagen straalt af op de regering van de president.

Donald Trump en Social Media

Donald Trump is een president die vooral via social media communiceert. Na zijn verkiezing in november 2016, stuurt hij een video via YouTube de wereld in, waarin hij zijn plannen voor de eerste honderd dagen Witte Huis uitvouwt.

Trump's beloften: America First

America First: de basis van Trump’s beleid zal zijn dat Amerika op de eerste plek komt. Trump wil een economisch beleid in gang zetten dat miljoenen banen creëert. Nog voor hij is geïnaugureerd belooft hij een einde te maken aan overkoepelende handelsakkoorden. Verder wil Trump een einde aan de bureaucratie maken en minder regels voor bedrijven die in de energie-sector werkzaam zijn. Trump gaat de strijd aan met illegale immigranten, wil een moslim-ban en hij wil een muur tussen Mexico en Amerika.

Cyberaanvallen en terrorisme

Wat betreft Defensie richt de administratie van Trump zich vooral op cyberaanvallen en terroristische aanslagen van elke soort. Dit wat betreft de beloften, nu de praktijk.

Alternatieve feiten

De dagen na de inauguratie staan in het teken van ongelukkige persconferenties, waarbij perswoordvoerder Sean Spicer kibbelt met de pers over het aantal aanwezigen bij de inauguratie. Het begrip alternative facts doet zijn intrede. Er waren zichtbaar minder mensen aanwezig bij de inauguratie van Trump dan bij die van voorganger Barack Obama. De woordvoerder draaide met woorden en feiten: zijn boodschap was dat er veel meer mensen bij de inauguratie van Trump waren geweest. Adviseur Kellyanne Conway kwam op televisie met de opmerking dat er sprake was van ‘alternative facts’, waarmee zij woordvoerder Spicer alsnog gelijk wilde geven.

Decreten en resultaten

De president blijkt het liefst per decreet te regeren. Voor een decreet heeft hij geen toestemming van het Congres nodig. Meteen in januari 2017 worden de eerste getekend, waaronder het schrappen van milieubeperkingen voor twee omstreden oliepijpleidingen. Die milieubeperkingen waren onder Obama opgelegd. Ook tekent hij decreten die de olie- en gasindustrie ruim baan geven in het beschermde oceaangebieden en natuurparken. Trump heeft in de eerste honderd dagen geen nieuwe banen weten te creëren, de Mexicaanse muur komt niet van de grond want er is geen geld voor, zorgwet Obamacare overleeft menig Trump-aanval en blijft geldig (volgens de Washington Times ‘de grootse gebroken belofte uit de politieke geschiedenis’), er is nog niet geïnvesteerd in infrastructuur, de beloofde belastingverlaging is er nog niet door en de deregulering komt niet van de grond. De praktijk van het regeren en maatregelen doorvoeren blijkt weerbarstiger dan Trump met zijn verkiezingsbeloften heeft voorgespiegeld. Verschillende verkiezingsbeloften moet hij laten varen. Zo breekt hij een hele reeks programma’s af die de armste Amerikanen moest helpen. In zijn eerste begroting legt Trump voor dat er méér geld gaat naar de strijdkrachten, veiligheidsdiensten en politie. De rest krijgt minder. Ook lopen gedurende de eerste honderd dagen de spanningen tussen de Republikeinen en Democraten op.

Inreisverbod

Aan het eind van die eerste maand tekent Trump een decreet over een inreisverbod van mensen uit een aantal moslim-landen. Het is aanleiding van verschillende demonstraties en de rechter fluit het decreet terug. Trump probeert het nog eens met een nieuw decreet, dat 16 maart ingaat en 90 dagen geldig is. Mensen uit Iran, Libië, Syrië, Somalië, Soedan en Jemen mogen Amerika niet in. Irak is van de lijst gehaald. Ook dat nieuwe inreisverbod komt voor de rechter en wordt gedurende de rechtszaak opgeschort. Een nieuwe domper voor Trump.

Klimaat

Het klimaat is de grote verliezer onder Trump. Er wordt verregaand bezuinigd op milieuagentschap EPA en op ruimtevaartorganisatie NASA. Vier wetenschappelijke NASA-missies die de atmosfeer van de aarde zouden gaan bestuderen, zijn afgezegd. Trump maakt een einde aan Obama's maatregelen tegen de steenkoolindustrie en valt Obama's Clean Power Plan aan. De beloofde extra banen voor mijnwerkers komen er echter niet.

Protesten

Niet alleen het inreisverbod en het schrappen van milieubeperkingen brengen demonstranten op de been. Vlak na de inauguratie lopen straten en pleinen in diverse Amerikaanse steden vol met mensen met een roze mutsje op: de Women's March.

Women's March

De eerste dagen van Trump’s administratie staan in het teken van demonstraties van vrouwen in de Women's March, vanwege de vrouwonvriendelijke uitspraken van Trump. Honderdduizenden lopen te hoop in diverse steden. Vooral in maar ook buiten Amerika.

Rechtszaak

Trump krijgt ook een rechtszaak aan zijn broek wegens het aanzetten tot geweld tijdens zijn verkiezingscampagne. Tijdens een bijeenkomst in 2016 liet Trump demonstranten naar buiten gooien, waarbij ze gewond werden.

De media

Trump zit nog maar een paar weken in de Oval Office of hij verklaart de oorlog aan de media. De president vindt dat een deel van de media niet vriendelijk genoeg over hem publiceert en noemt ze leugenachtig. Tijdens de persconferenties behandelt hij de politieke pers als kleuters, waarbij hij journalisten straf geeft als ze in zijn ogen niet vriendelijk genoeg hebben geschreven. Diezelfde pers zal hem na de eerste honderd dagen de maat nemen over zijn beginperiode. Onderzoeksorganisaties Freedom House en Free Press Unlimited concluderen: "Er is nog nooit een president geweest die zoveel minachting voor de pers heeft getoond als Trump."

Correspondents' Dinner

Trump doorbreekt een jarenlange traditie en gaat eind april niet naar het Correspondents' Dinner dat jaarlijks wordt georganiseerd door de vereniging van Witte Huis journalisten.

Factcheckers

Trump doet zoveel boude uitspraken dat factcheckers er een dagtaak aan hebben om alle feiten te controleren. Eén uitspraak gaat over vermeende afluisterpraktijken van zijn voorganger Obama. Het is één van Trump's losse flodders: er worden geen bewijzen voor gevonden. De media zetten meer factcheckers op het Witte Huis dan ooit. Er is zoveel interessants te melden over zijn manier van regeren dat de oplage van de New York Times klimt sinds het aantreden van Trump als president. De regering Trump heeft meer lekken dan welke regering van Amerika ook en daar spinnen de media garen bij.

Satire

Niet alleen Trump maar ook woordvoerder Sean Spicer is dankbaar onderwerp voor de media en menig satirisch programma. Spicer verspreekt zich regelmatig, noemt verkeerde feiten en komt diverse malen onhandig uit de hoek.

Adviseurs en familie

Trump stelt Steve Bannon aan als naaste adviseur. Bannon is omstreden vanwege zijn ultra-rechtse meningen en anti-semitisme en nog voor de eerste honderd dagen om zijn wordt de macht van de topadviseur drastisch ingeperkt. Topstrateeg Bannon wordt uit het veiligheidsoverleg gezet. Trump heeft de bezem klaar staan om door het Witte Huis te gaan, want de president is niet zo tevreden over zijn staf. De banen van Bannon, Witte Huis Chef-staf Reince Priebus en woordvoerder Sean Spicer hangen in april 2017 aan een zijden draad. Micheal Flynn was veiligheidsadviseur onder Trump; zijn kop was de eerste die rolde. Hij werd ontslagen wegens zijn contacten met Rusland. Op 21 februari wordt een nieuwe veiligheidsadviseur aangesteld: Luitenant-generaal Herbert Raymond McMaster. Op 10 april wordt de aartsconservatieve Neil Gorsuch beëdigd als rechter van het Amerikaanse Hooggerechtshof; het is een van de weinige succesjes van Trump.

Ivanka en Jared

Dochter Ivanka Trump en schoonzoon Jared Kushner zijn naaste adviseurs van Donald Trump. Bij de demotie van Steve Bannon zou schoonzoon Jared Kushner een vinger in de pap hebben gehad. Kan Trump zomaar familieleden in dienst nemen, is de vraag. De anti-nepotismewetten worden er op nageslagen en het blijkt dat Trump een maas in de wet heeft gevonden. Familieleden, inclusief schoonzoons en -dochters, mogen geen rol spelen in 'uitvoerende agentschappen' van de overheid, maar de Kushner's zijn in dienst van het Witte Huis, dat uitvoering van het beleid delegeert aan ministeries en andere federale agentschappen. Het Witte Huis is zelf geen uitvoerend agentschap. Jared Kushner is baas van het White House Office of American Innovation. De Kushner's zijn zeer rijk, net als vader Trump. Zijn regeringsploeg is de rijkste uit de Amerikaanse geschiedenis.

Zakenbelangen

Zijn zakenimperium blijft een zwak punt van Trump. Hij maakte in januari een nieuwe bedrijfsconstructie bekend voor de Trump Organization. De president bestuurt de onderneming niet langer, dat doen zijn oudste twee zoons. Wel blijft hij gewoon eigenaar van de Trump Organization met aanzienlijke invloed, waardoor er volgens deskundigen belangenverstrengeling op de loer ligt. Het belastingplan dat Trump in wil voeren is in het voordeel van de superrijken van het land en daarmee van Trump zelf, zijn familie en de mensen die in zijn regeringsloeg zitten.

Bezoek van regeringsleiders

Trump ontvangt in januari de eerste buitenlandse regeringsleider: de Britse premier May. In maart ontvangt hij Angela Merkel en in april de Chinese president Xi Jinping en de Jordaanse koning Abdullah. Duitsland betaalt te weinig aan de NAVO, zegt Trump en Merkel belooft meer te gaan betalen. Merkel heeft Trumps campagnetoespraken bestudeerd om zich voor te bereiden op de onvoorspelbare Trump en om haar strategie te kunnen bepalen hoe ze met hem moet omgaan. De bondskanselier wil de banden aanhalen met Amerika en tegelijk Trump duidelijk maken dat Duitsland een eventuele handelsoorlog met Amerika niet uit de weg zal gaan. Merkel laat een minzaam lachje zien als Trump weigert om tijdens het fotomoment de Duitse bondskanselier de hand te schudden. De handshake is een vast onderdeel van elke ontmoeting met een buitenlandse regeringsleider. De weigering komt als een van de vele botheden op het conto van Trump.

Buitenlandse missers

De eerste militaire actie in het buitenland, Jemen, is eind januari een feit. Het wordt een operatie waar veel verkeerd gaat en waar burgerslachtoffers vallen. In maart en april gaan er nog enkele militaire missies mis:

• 16 maart: de Amerikanen droppen een bom op Aleppo waarbij een moskee wordt geraakt. Tientallen mensen zouden zijn omgekomen.
• 17 maart: bij een Amerikaanse luchtaanval op Mosul zijn mogelijk tussen de 200 en 300 burgerslachtoffers gevallen.
• 11 april: Amerika gooit een bom op de verkeerde plek, waardoor achttien leden van een door Amerika gesteunde militie dodelijk geraakt worden.

Bommen en raketten

Amerika uit dreigende taal richting Noord-Korea nu dat land zijn kernwapenarsenaal opschroeft. China moet ingrijpen, anders doet Amerika het, zegt Trump. Hij stuurt een Amerikaanse vloot naar de Koreaanse wateren.

Intuïtie en emotie

Op 7 april vuurt Amerika Tomahawk-raketten af op een luchtmachtbasis in Shayrat in Syrië. Het is een vergelding voor een gifgasaanval op Idlib. Dit is de eerste keer dat er door Amerika een aanval wordt uitgevoerd op het bewind van Assad. De Amerikaanse president vindt het van Amerikaans nationaal belang om gebruik van chemische wapens af te schrikken. Trump trad op als commander-in-chief, al vertrouwen de Democraten hem dat niet toe. Hij reageert teveel op intuïtie en emotie, vinden zij. Het Pentagon en de generaals hebben onder Trump meer macht gekregen.

MOAB

Amerika gooit op 14 april de MOAB, de Massive Ordanance Air Blast ofwel Mother of All Bombs, op een ondergronds tunnelcomplex van de Islamitische Staat.

Conditie van de president

Trump zou leiden aan een ernstige vorm van narcisme. Psychiaters op afstand noemen hem een kwaadaardige narcist, pathologische leugenaar, paranoia en dat hij leidt aan demente aftakeling. Journalisten die hem volgen constateren dat hij een gebrek aan concentratie heeft. Hij vergeet soms belangrijke dingen, zoals het tekenen van een decreet. Hij lijkt regelmatig met z’n hoofd ergens anders te zitten, is niet haarscherp en kijkt heel veel televisie. Trump speelt regelmatig golf maar doet verder niet aan sport om zijn conditie op te krikken. Over de mentale en lichamelijke conditie zijn er zorgen.

Golf

Donald Trump besteedt relatief weinig tijd in het Witte Huis, het minste van alle presidenten voor hem. Ruim een kwart van zijn tijd zit in reizen tussen Washington en Mar-a-Lago in Florida, waar zijn golfresort staat. Palm Beach zit met de kosten van de beveiliging en de hinder. Elk tripje kost weer drie miljoen dollar en ontregelt de plaatselijke gemeenschap. Trump nodigt regeringsleiders en politici uit voor een potje golf met golfdiplomatie: regeringszaken worden besproken op de green.

Lees verder

• Donald Trump – krasse en bizarre uitspraken
• Donald Trump – President van Amerika – Januari 2017
• Donald Trump en de Trump buildings in New York