Waddeneiland Vlieland – Beroemde en bekende eilanders

Vlieland is bekend van de festivals ITGWO, Into The Great Wide Open, het Wad & Design Festival en de filmweekends en filmvoorstellingen van Podium Vlieland. Duizenden mensen genieten van de activiteiten. Het Waddeneiland heeft ook een aantal beroemde mensen voortgebracht, die hun sporen verdienden in de zangkunst, meteorologie, ontdekkingen van de wereld, dichtkunst en schilderkunst. Die beroemde Vlielanders zijn niet allemaal op Vlieland geboren, maar hebben allen hun hart open voor het eiland en woonden er, kwamen er om bij te komen of brachten er hun jeugd door. Leer ze kennen, de ontdekkingsreiziger, weerkundige, zangeres, schilderes en dichter.

Beroemde Vlielanders en bekende liefhebbers van Vlieland

• Willem de Vlamingh van Vlieland
• Nicolaus Cruquius
• Betzy Akersloot-Berg
• Jan Jacob Slauerhoff op het Waddeneiland
• Liesbeth List

Willem de Vlamingh van Vlieland

Willem de Vlamingh werd in 1640 in Oost-Vlieland op het Waddeneiland geboren. Hij werd zeeman en ontdekkingsreiziger en stierf in 1698. De Vlamingh is vooral beroemd geworden vanwege zijn reis naar Australië - hij bevoer alle wereldzeeën - en het in kaart brengen van de westkust van dat continent. Het was in opdracht van de VOC. De Vlaming voer ook naar de Noordelijke IJszee voor de walvisvaart en hij kende Groenland, Spitsbergen, Nova Zembla en Straat Davis. Voor zijn reis naar Terra Australis kreeg hij de opdracht een inlander te vangen en mee te nemen. De VOC gaf hem meer opdrachten, zoals het zoeken naar goede ankerplaatsen en het in kaart brengen van eilanden op de route naar de oost. De opvarenden hadden in die tijd veel last scheurbuik en op de eilanden die De Vlamingh tijdens zijn zoektochten aandeed werd gerst en erwten uitgezaaid voor toekomstige schipbreukelingen. De Vlielander was bijna 90 jaar eerder geboren dan James Cook, die nog duidelijker het verband zag tussen vitaminerijk voedsel en gezondheid.

Australië

De Vlamingh ging niet verder met de ontdekking van Australië. Het land bood te weinig, hield hij de VOC voor en was te ontoegankelijk en de ontdekkingsreiziger dacht dat het te weinig rijkdommen zou bieden. De originele kaarten liggen in de National Library of Australia. Ze werden in 2006 gevonden. Op Vlieland staat een standbeeld van De Vlamingh.

Nicolaus Cruquius

Nicolaus Samuelis Cruquius werd op West-Vlieland geboren en hij leefde van 1678-1754. Hij was een wetenschapper met vele talenten, van landmeter, waterbouwkundig plannenmaker, cartograaf tot astronoom. Cruquius wordt beschouwd als een van grondleggers van de meteorologie. Men vermoedt dat de kleine Cruquius als Nicolaas Kruik is gedoopt in de kerk van West-Vlieland en dat hij zich later de naam Cruquius aanmat en van Nicolaas Nicolaus maakte. Hij groeide op in Delft, want zijn ouders verhuisden naar het vasteland. Vader Kruik was schoolmeester en koster. Het gezin steunde na de dood van de vader financieel op Nicolaas, die eerst landmeter werd en in 1712 samen met zijn broer Jacob een gedetailleerde kaart van het Hoogheemraadschap Delfland tekende en uitgaf. In 1716 veranderde hij zijn naam in Krukius en ging geneeskunde studeren. Later latiniseerde hij die naam - niet ongebruikelijk in die tijd - en werd het Cruquius. Hij bedacht vele waterstaatkundige werken, die tot zijn frustratie niet allemaal werden uitgevoerd. Met sommige projecten was hij zijn tijd vooruit en wat hij had bedacht werd ver na zijn dood alsnog uitgevoerd, zoals de sluis bij Katwijk. Pas in 1807 werd de sluis gebouwd en in 1852 werd de Haarlemmermeer drooggemalen. Een van de stoomgemalen kreeg de naam De Cruquius. De wetenschapper werd ook vermaard om zijn weermetingen; hij zette Nederland bovenaan als land van de weermeting.

Vooruitziende blik

Hij had een zeer vooruitziende blik als het ging om problemen vanwege de zeespiegelstijging en de kustverdediging van Nederland. Pas een eeuw na Cruquius werd het KNMI opgericht naar aanleiding van een verzoek van Buys Ballot. Het was een grote teleurstelling voor de Vlielander dat hij dit niet voor elkaar had gekregen.

Betzy Akersloot-Berg

Betzy Akersloot-Berg was zeeschilderes die op Vlieland woonde. Ze was er niet geboren, maar in Aurskog, Noorwegen, in 1850. Ze woonde tot aan haar dood in 1922 met haar man Gooswinus Akersloot op haar geliefde eiland Vlieland en daar ligt ze ook begraven. De schilderes was leerlinge van Hendrik Willem Mesdag en werd ook bevriend met hem. Ze begon als verpleegster en werd zendelinge onder de Samen in Noorwegen. In Olso volgde ze schilderlessen en zo leerde ze ook Mesdag kennen. Via deze schilder kreeg ze kennis aan de weduwnaar Gooswinus Akersloot, met wie ze trouwde. Hij was oud-burgemeester van Hoevelaken en het echtpaar vestigde zich in het oudste huis van Oost-Vlieland, wat nu museum Tromp’s Huys is.

Tromp's Huys

Vlakbij haar huis liet ze een atelier bouwen. Betzy Akersloot exposeerde in binnen- en buitenland. In het Tromp’s Huys zijn haar schilderijen nog altijd te zien.

Jan Jacob Slauerhoff op het Waddeneiland

De schrijver en dichter Jan Jacob Slauerhoff werd niet op Vlieland maar in Leeuwarden geboren, in 1898. Hij leefde tot 1936. Slauerhoff had last van astma en verbleef daarom elk jaar enkele maanden op het Waddeneiland, bij familie van moederskant. De zeelucht deed hem goed. Zijn roepnaam was Jan en zijn vrienden noemden hem Slau. De jonge Slauerhof bezocht de HBS in Leeuwarden en ging daarna naar Amsterdam om geneeskunde te studeren. Hij leerde daar onder meer schrijver Simon Vestdijk kennen. Zijn eerste gedichten werden gepubliceerd in een studentenblad en in 1921 publiceerde hij in het literaire tijdschrift Het Getij. Zijn eerste dichtbundel volgde in 1923. Slauerhoff verbleef veel in Jorwerd en was van 1923 tot 1935 met tussenpozen scheepsarts. Hij zwierf de wereld over. In 1930 trouwde hij met de danseres en balletschoolhoudster Darja Collin en was korte tijd gelukkig, tot hij ziek werd en hun eerste kind dood werd geboren. Het bezorgde Slauerhoff een zware depressie. Hij ging een jaar later weer varen, zijn gezondheid ging achteruit en de relatie met Darja leed schipbreuk. Wel publiceerde Slauerhoff enkele romans en dichtbundels. Hij bleek tbc te hebben en kreeg in Afrika ook nog malaria. Slauerhoff keerde ziek terug naar Nederland, waar hij in 1936 stierf. Na zijn dood werd zijn werk pas echt bekend.

Poëzieroute

In Leeuwarden is een weg naar de schrijver en dichter genoemd en is een poëzieroute te volgen, met onder andere het gedicht 'Het Einde' van Slauerhoff. De gedichten zijn in steen gehouwen en liggen in het trottoir. Het gedicht van Slauerhoff ligt schuin tegenover zijn geboortehuis aan Voorstreek 33.

Liesbeth List

Zangeres Liesbeth List is niet op Vlieland geboren maar wel opgegroeid, als dochter van de vuurtorenwachter. Liesbeth kwam in Bandung in 1941 ter wereld en werd Elisabeth Dorothea genoemd en had de achternaam Driessen. Haar eerste levensjaren bracht ze door in een jappenkamp. Haar moeder pleegde zelfmoord en na de oorlog kwam ze met haar vader naar Nederland. Vader Driessen trouwde opnieuw maar de stiefmoeder accepteerde het meisje niet. Toen Liesbeth zeven jaar oud was werd ze na een vakantie door haar vader op Vlieland achtergelaten bij het vuurtorenwachtersgezin List. Ze werd door vader en moeder List geadopeerd en heet sindsdien List. Ze had een gelukkige jeugd op het eiland. Toen ze 18 was vertrok ze naar Amsterdam om zich toe te leggen op de muziek. Op haar 21ste trad ze voor het eerst in een televisieshow op.

Ramses Shaffy

Ze kreeg contact met Ramses Shaffy en daarna werkte ze mee met Shaffy Chantant, een zeer succesvolle theatertour. Ze zou nog jaren samen met Ramses optreden en met hun duet Pastorale werden ze beroemd. Vele optredens en albums volgden. Liesbeth List is een gelouterde chansonnière.

Lees verder

• Waddeneiland Ameland – Beroemde en bekende eilanders
• Waddeneiland Terschelling – Beroemde en bekende eilanders
• Waddeneiland Vlieland – tussen Texel en Terschelling
• Waddeneiland Texel – Beroemde en bekende eilanders
• Waddeneiland Schiermonnikoog – Beroemde en bekende eilanders