Waddeneiland Schiermonnikoog – Beroemde en bekende eilanders

Waddeneiland Schiermonnikoog is bekend om haar natuurschoon. Het eiland heeft enkele bekende mensen voortgebracht, die Schiermonnikoog op een andere manier op de kaart zetten. Er zijn verschillende dichters die zich hebben gestort op het eilander dialect en in het Schiermonnikoogs hebben geschreven en gepubliceerd. Het eiland onderkende de talenten en maakte in 2010 een Taalroute van Schiermonnikoog, met gedichten van de eilander dichters in steen en op glas. Het eiland bracht ook enkele politici voort en natuurlijk een walvisvaarder. De Waddeneilanden zijn verbonden met de walvisvaart en daarin is Schiermonnikoog geen uitzondering.

Beroemde Schiermonnikogers

• Willem de Jong van Schiermonnikoog
• Lammert Wiersma van het Waddeneiland
• Beroemde dichter Jacob Fenenga
• Klaas Visser de walvisvaarder
• Bekende eilander Pita Grilk
• Piet Visser de burgemeester

Willem de Jong van Schiermonnikoog

Willem de Jong was onderwijzer en politicus, die in 1872 werd geboren op Schiermonnikoog. Hij was van 1912 tot 1918 Lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal; zijn partij was de Liberale Unie. De Jong werd als Willem Julius Emile Herman Marten de Jong geboren op het Waddeneiland. Hij stierf in Den Haag in 1918 en kwam door zelfmoord om het leven. De Jong bezocht de Kweekschool en werd onderwijzer. Zijn eerste baan kreeg hij in Middelharnis. Hij raakte politiek geëngageerd en verlegde zijn werkterrein naar de Tweede Kamer.

Beschuldiging

Het liep niet goed met hem af. Hij werd beschuldigd van corruptie bij de distributievoorziening. Weliswaar werd hij later deels gerehabiliteerd maar het had hem toch een knauw gegeven.

Lammert Wiersma van het Waddeneiland

Lambert Wiersma, hij maakte er Lammert van, werd in 1881 op Schiermonnikoog geboren. Hij stierf er in 1980 en ligt op het eiland begraven. Hij was een dichter die schreef in het dialect van het eiland, het Schiermonnikoogs.

Dichter

Lammert Wiersma verhuisde op zijn vijftiende met zijn ouders naar Amsterdam. Daar ging hij naar de zeevaartschool en ambieerde net als zijn vader een carrière op zee. Toen hij trouwde koos hij voor werk waarbij hij meer op de wal kon zijn en ging bij het loodswezen werken. Hij was er jarenlang directeur en werkte in verschillende Nederlandse havenplaatsen. In 1969 verhuisde hij terug naar Schiermonnikoog en ging hij bij zijn dochter inwonen die daar ook woonde. De dichter werd bijna honderd jaar oud. Lammert Wiersma schreef boeken en verhalen en vanaf 1950 ook gedichten.

Beroemde dichter Jacob Fenenga

Jacob Fenenga was ook een dichter die in het Schiermonnikoogs schreef. Hij werd in 1888 op het eiland geboren en stierf in 1972 in Groningen. Hij ligt op Schier begraven. Jacob koos voor een loopbaan op de grote vaart. Hij werd stuurman en in 1917 gezagvoerder op diverse schepen. In de Tweede Wereldoorlog werd zijn tanker getorpedeerd. Het schip had overlevenden aan boord van een Engels schip dat was gekelderd na een torpedo-aanval en nu moesten de opvarenden van beide schepen worden gered. Dat duurde twee dagen. Fenenga werd geëerd voor zijn werk in die periode met het oorlogsherinneringskruis. Na de oorlog verhuisde hij met zijn gezin terug naar Schiermonnikoog. Een van zijn gedichten is opgenomen in de Taalroute op Schier. Het gedicht ‘Wat biint us oon dat lytj stok laun?’ (Wat bindt ons aan dat stukje grond) staat op de glazen wanden van een bushalte. Het is aan de Oosterreeweg te zien.

Lietbúek

Jacobs dochter Co schrijft ook in het Schiermonnikoogs. Co van der Leij-Fenenga stelde samen met Laura H. van Bon-de Vries het liedboek "Ús eilaun besangen" samen. Het is het eilander lietbúek.

Klaas Visser de walvisvaarder

Klaas Visser was walvisvaarder op het destijds moderne schip de Willem Barentsz, het walvisfabrieksschip dat na de Tweede Wereldoorlog tot 1955 Nederland moest voorzien van olie. Visser werd op de laatste dag van 1891 op Schiermonnikoog geboren. Hij stierf in 1959 in het ziekenhuis in Leeuwarden. Klaas Visser werkte eerst bij de Stoomvaart Maatschappij Oostzee en na de Tweede Wereldoorlog als gezagvoerder op de eerste Willem Barentsz bij de Nederlandse Maatschappij voor de Walvisvaart. Vier keer ging hij op expeditie naar het zuidpoolgebied en hij nam vele mannen van het eiland mee aan boord. Het was welkome werkgelegenheid voor het eiland waar het toerisme nog moest gaan bloeien. In 1950 nam hij kaakbotten van een blauwe vinvis mee naar het Waddeneiland, die nog altijd als een boog bij de Willemshof staan.

Gouden medaille

Klaas Visser is voor zijn verdiensten voor het eiland benoemd tot ereburger van Schiermonnikoog. Voor zijn werk voor de walvisvaart kreeg hij in 1948 de gouden De Ruyter-medaille.

Bekende eilander Pita Grilk

Pita Louise Grilk was dichteres, die in 1905 werd geboren op Schiermonnikoog. Ze stierf in 1980 in Leeuwarden. Grilk publiceerde net als Fenenga en Wiersma in het Schiermonnikoogs. Pita was muzikaal en volgde, net als haar zus, een opleiding aan het conservatorium. Samen vestigden ze zich in Leeuwarden en Pita werd organiste in Grouw. Ze ging gedichten schrijven in het dialect van haar geboorte-eiland en publiceerde. Pita overleed op 74-jarige leeftijd en werd begraven op Schiermonnikoog.

Nietig

Een van haar gedichten is onderdeel van de Taalroute van Schiermonnikoog. Ze beschrijft in slechts enkele woorden de sfeer van het strand van Schiermonnikoog en de nietigheid van de mens.

Piet Visser de burgemeester

Piet Visser werd in 1942 op Schiermonnikoog geboren en ging de politiek in. Oorspronkelijk is Visser van de ARP, tegenwoordig hoort hij bij het CDA. Piet volgde de mulo en ging op het eiland bij de gemeente werken. Hij vervolgde zijn carrière op de gemeentesecretarie in verschillende Friese en Groningse gemeenten, tot hij burgemeester werd. Op 1 januari 1978 werd hij eerste burger van Westdongeradeel, een toenmalige Friese gemeente en in 1983 werd hij burgemeester van Kollumerland. Hij ging in 2001 vervroegd met pensioen.

Eieren

Piet Visser was burgemeester van Kollumerland in de tijd van de moord op Marianne Vaatstra. Hij was de burgemeester die tijdens een informatieavond eieren naar zijn hoofd kreeg.

Lees verder

• Waddeneiland Ameland – Beroemde en bekende eilanders
• Waddeneiland Terschelling – Beroemde en bekende eilanders
• Waddeneiland Vlieland – Beroemde en bekende eilanders
• Waddeneiland Schiermonnikoog – eiland van schiere monniken
• Waddeneiland Texel – Beroemde en bekende eilanders