Politieke communicatie; kiezers aan het woord

De kiezer is de ontvanger van politieke communicatie. Allerlei communicatiemiddelen als de tv, posters en het internet worden door politieke partijen ingezet om kiezers achter zich te krijgen. Dit artikel geeft de mening weer van kiezers t.o.v. de ingezette communicatiemiddelen en de boodschap die politici trachten over te brengen. Er is onder meer aandacht voor de mate van objectiviteit, manipulatie, betrouwbaarheid en geloofwaardigheid van de communicatie en wat kiezers graag anders zien.

Confrontatie met communicatiemiddelen

Kiezers worden via allerlei communicatiemiddelen benaderd. Hieronder een opsomming van de meest voorkomende middelen en de houding van de kiezers t.o.v. dit middel.

Televisie

Politieke partijen benaderen kiezers met behulp van verschillende communicatiemiddelen. Kiezers geven zelf aan het meest geconfronteerd te worden met politieke partijen via de televisie. Hierbij gaat het dan hoofdzakelijk om reclamespotjes of zendtijd voor politieke partijen, debatten en (landelijke) interviews die politici geven in programma’s als Pauw en Witteman en andere goed bekeken programma’s.

Politici op straat

Kiezers zien vaak politici op straat lopen of in het centrum van de stad waar ze wonen. In dit geval delen zij flyers of pamfletten uit en maken ze een praatje met kiezers. Vooral de flyers en pamfletten zijn een vaak terugkomend middel waarmee kiezers worden geconfronteerd. In sommige gevallen is er ter ondersteuning ook een kraampje opgesteld waarin allerlei informatiemateriaal te vinden is over de partij die ze vertegenwoordigen. Vaak worden er dan ook gadgets uitgedeeld, zoals sjaals, paraplu’s, pennen of ballonnen.

Posters

Bijna net zo vaak als kiezers worden geconfronteerd met politici op straat, worden ze geconfronteerd met posters die afkomstig zijn van politieke partijen. Op deze posters staan vaak de lijsttrekkers van partijen afgebeeld met bijbehorend logo van de betreffende partij.

Krant

Kiezers noemen ook de krant als communicatiemiddel waarlangs zij worden bereikt. Hierin worden zij geconfronteerd met nieuwsberichten en dergelijke.

Flyers/pamfletten

Zoals ook al vermeld onder het kopje ‘Politici op straat’, worden kiezers vaak geconfronteerd met flyers en pamfletten. Deze krijgen zij niet alleen uitgedeeld door politici op straat, maar ook onder andere omstandigheden.

Internet

De kiezer wordt een enkele keer bereikt via internet.

Radio

Net zoals bij internet wordt de kiezer slechts af en toe bereikt via de radio.

Opvallend is dat kiezers vinden dat politieke partijen vaker buiten campagneperioden om moeten communiceren naar de kiezers toe. Bovenstaande communicatiemiddelen worden dan ook veelal opgemerkt tíjdens verkiezingscampagnes. Kiezers willen graag continu op de hoogte blijven van de ontwikkelingen van partijen zodat ze ook beter weten op welke partij ze tijdens een volgende verkiezingscampagne moeten stemmen.

Mening over politieke communicatie

Politieke communicatie vindt volgens kiezers veelal plaats via campagnes. Over het algemeen vinden ze dat een campagne op zich een goed instrument is om kiezers op de hoogte te brengen van standpunten en verdere informatie, omdat op deze wijze alleen de belangrijkste speerpunten van een partij naar buiten worden gebracht en de kiezer niet een heel partijprogramma hoeft door te lezen. De wijze waarop de campagne wordt uitgevoerd vinden kiezers echter voor verbetering vatbaar. Ze zijn van mening dat boodschappen net iets té positief worden gebracht en dat partijen teveel agendastandpunten tegelijkertijd willen overbrengen naar de kiezers. Dit werkt vaak verwarrend, omdat de kiezer zo niet meer goed weet waar partijen nu echt voor staan. Dit heeft dan ook een negatieve uitwerking op de betrouwbaarheid en geloofwaardigheid van politici, politieke partijen en hun campagnes.

Volgens kiezers gaat het in dezer dagen niet meer zozeer om de inhoud van de boodschappen die politici verkondigen, maar om de verpakking en de manier waaróp de boodschap wordt overgebracht. Kiezers willen zich kunnen identificeren met politici en daarom is het belangrijk dat zij een vlotte babbel hebben en eruit zien als ‘the guy next door’.

Alleen partijen met slimme en commerciële campagnes krijgen veel stemmen. Als voorbeeld wordt hier de SP genoemd met hun viral marketing campagne waarbij burgers een op maat gemaakte e-mail ontvingen. Het nadeel hiervan is dat kiezers die een opleidingsniveau onder het landelijk gemiddelde hebben, zich makkelijk laten inpakken door zulke partijen.

Kenmerken van politieke communicatie

Kenmerkend voor politieke communicatie is dat de bevolking er te weinig bij betrokken wordt. Het is vaak éénrichtingsverkeer waarin de partijen laten zien dat ze het beste met iedereen voor hebben en dat de kiezer vooral op hen moet gaan stemmen. Hierbij komt dat politieke communicatie steeds meer theater wordt en dat de inhoud van het partijprogramma steeds meer op de achtergrond raakt. Politieke communicatie moet zich meer bezig houden met zaken die de maatschappij aanspreken.

Objectiviteit, manipulatie, betrouwbaarheid en geloofwaardigheid

Onderstaande opsomming geeft weer in welke mate de kiezers politieke communicatie objectief, manipulatief, betrouwbaar en geloofwaardig vinden.

Objectief

Politieke communicatie wordt veelal niet als objectief ervaren. Elke politieke partij verwerkt zijn eigen standpunten in haar communicatie, waardoor de communicatie bijna altijd gekleurd is. Kiezers zijn daarentegen ook wel van mening dat partijen niet objectief kúnnen zijn, omdat ze te maken krijgen met té veel meningsverschillen. Bij coalitievorming moet een partij ook sommige van haar standpunten inleveren waarvan ze eerst zo overtuigd was.

Manipulatief

Politieke communicatie wordt in redelijke mate als manipulatief ervaren. In hoeverre de communicatie iemand manipuleert, hangt mede van de persoon zelf af. Kiezers zijn immers volwassen en zelfstandig en hebben zelf in de hand in hoeverre ze zich laten leiden door politieke communicatie. Daarentegen proberen politici de gedachten van kiezers te beïnvloeden met behulp van argumenten. In sommige gevallen zijn dit argumenten die niet feitelijk te toetsen zijn, al helemaal niet voor de gemiddelde kiezer. In dit geval is politieke communicatie wel degelijk manipulatief, omdat onder valse voorwendselen geprobeerd wordt om stemmen van kiezers te krijgen.

Betrouwbaar

Kiezers vinden politieke communicatie deels betrouwbaar. Communicatie is natuurlijk altijd zo verpakt dat het past binnen de standpunten van partijen, maar het probleem is dat de betrouwbaarheid niet goed te meten en te beoordelen is. In dit opzicht zou het niet goed zijn om direct te oordelen dat de communicatie onbetrouwbaar is. Anderzijds blijft het natuurlijk propaganda en in reclames en campagnes wordt alleen het positieve van de partij belicht. Gelukkig voor de kiezer zijn er dan ook nog debatten en krantenartikelen waarin vaak het ware, minder positieve, gezicht van de partij wordt getoond.

Geloofwaardig

Voor de geloofwaardigheid van politieke communicatie worden veelal dezelfde argumenten genoemd als voor de betrouwbaarheid: het is deels geloofwaardig. De geloofwaardigheid van de communicatie wordt wel verhoogd naarmate er meer deskundigen aan het woord komen.

Gewenste veranderingen in politieke communicatie

Kiezers zijn het erover eens dat er een aantal zaken verbeterd kunnen worden over de wijze waarop de politiek communicatie toepast. Allereerst moet het accent verschoven worden van de manier waaróp informatie wordt overgebracht naar de inhoud van de informatie. Partijen moeten laten zien dat ze er echt zijn voor burgers en niet alleen belangstelling hebben voor hun stemgedrag. In dit kader moeten ze ook een betere afspiegeling vormen van de samenleving en beter aansluiten op de wensen en belangen van burgers. De vele kiezers die nu niet stemmen, zouden dan misschien beter bereikt worden, omdat ze zich meer aangesproken en betrokken voelen.

Politieke communicatie zou ook meer toegankelijk moeten zijn. Het zou de aandacht van kiezers ook op andere manieren moeten trekken, bijvoorbeeld door meer commercials en vooral door een actievere participatie op internet. Kiezers willen beter op de hoogte worden gehouden en meer duidelijkheid krijgen van wat er allemaal speelt. De meesten weten niet eens hoe de huidige ministers heten en dat is niet echt acceptabel met in het achterhoofd het feit dat die onbekende ministers wel de samenleving besturen. De kiezer zou bijvoorbeeld speciale overheidsfolders op prijs stellen, waarin duidelijk wordt beschreven wie er nu in de Tweede Kamer zitten en wat ze daar precies doen.

Beïnvloeding door politieke communicatie

De meningen van kiezers met betrekking tot beïnvloeding door politieke communicatie zijn verdeeld. Enerzijds zeggen kiezers niet beïnvloedt te worden door politieke communicatie, alhoewel ze wel in verkiezingsperioden meer beïnvloedbaar zijn omdat ze er dan zelf meer aandacht voor hebben. Anderzijds zijn er kiezers die aangegeven wel beïnvloedt te worden door de communicatie, al dan niet onbewust, bijvoorbeeld door Postbus 51 spotjes. De beïnvloeding is hierbij weer grootst gedurende verkiezingscampagnes.
© 2008 - 2024 Berdien, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Politieke communicatie: deskundigen aan het woordWat is precies politieke communicatie? Om goed inzicht te verkrijgen in de werking van politieke communicatie mag de men…
Politieke communicatie: hoe kan het beter worden toegepast?Manipulatief, éénrichtingsverkeer, té positief… volgens kiezers. Herkenbaar, gekleurd, betrouwbaar… volgens deskundigen.…
Politieke communicatie: inzicht in de werkwijzeWat is politieke communicatie? In welk opzicht verschilt politieke communicatie van overheidscommunicatie? Hoe wordt pol…
De wetenschap achter de politiek en de mediaDe wetenschap achter de politiek en de mediaDe wisselwerking tussen de media en politiek is een van de onderwerpen waar communicatiewetenschappers zich in verdiepen…

Goedkoop bellen naar het buitenland met 0900 nummersGoedkoop bellen naar het buitenland met 0900 nummersGoedkoop bellen naar het buitenland met 0900 nummers is voor iedereen mogelijk. Lees hier hoe simpel naar het buitenland…
Verschillende soorten vragenVerschillende soorten vragenEr bestaan veel verschillende soorten vragen. We kennen open vragen en gesloten vragen, maar ook daarbinnen zijn veel ve…
Bronnen en referenties
  • Respondenten: deze namen zijn alleen bij de auteur bekend.
  • Afbeelding: Molblog, Wouter Bos hyvet niet meer (http://www.molblog.nl/online/images/upload/1174030002wouter%20bos%20blogt%20niet%20meer%20op%20hyves.jpg), 20 oktober 2008.
Berdien (19 artikelen)
Gepubliceerd: 20-10-2008
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Communicatie
Bronnen en referenties: 2
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.