Vier je vrije taal – Fier dyn frije taal
Vier je vrije taal is een taalproject van Frysk en Frij dat is opgezet in het kader van Leeuwarden-Fryslân Culturele Hoofdstad 2018. In elke taal en in elk dialect mogen kinderen van de basisscholen in Friesland gedichten aanleveren die dan op een website worden gezet. Uit de verzameling wordt een selectie gemaakt die worden gebundeld in een boek dat in 2018 gepresenteerd wordt, in het Culturele Hoofdstad jaar.
Vier je vrije taal - Fier dyn frje taal
Om taal te koesteren, het te gebruiken en zelfs te vieren is er een poëzieproject gestart dat
‘Fier dyn frije taal’ heet, Fries voor
‘Vier je vrije taal’. Op 20 mei 2016 is de aftrap van dit project met een literair muzikaal programma. Stemkunstenares Greetje Bijma treedt dan op in Muziektheater De Koepel in Leeuwarden. Zij zingt nieuwe poëzie van Janna van der Meer. Na de aftrap is het project 'Vier je vrije taal' voor iedereen toegankelijk. Jong en oud.
Pools, Amelands, Terschellings, Schiermonnikoogs
Ook alle kinderen van de Friese basisscholen mogen gedichten inleveren in hun taal. Ze zijn vrij om de taal te kiezen waarin ze het schrijven. Dat kan
Aasters zijn als de kinderen van Terschelling komen, of
Amelands als ze van Ameland komen,
Bildts als ze in Het Bildt zijn geboren en
Eilauners als ze van Schiermonnikoog komen en het dialect van dat eiland spreken. Maar het kan ook
Fries zijn of
Syrisch, als hun wieg in Syrië stond en ze via vluchtroutes naar Nederland zijn gekomen, bijvoorbeeld. Of Pools, als de kinderen met hun ouders vanuit Polen in Friesland zijn komen wonen. Alles mag en er zijn geen regels. Als het maar een gedicht is. Het gaat erom dat de kinderen, zonder op de d’s en t’s en de dakjes op de letters te letten, zich uiten in de taal die het dichtst bij hun hart ligt. Als de d's en t's en accenten wèl goed staan is dat ook mooi.
Workshop
Aan de dichtsessies kan een workshop dichten voorafgaan. Scholen die dat willen kunnen zich melden bij Frysk en Frij. Beeldend kunstenares Matty de Vries geeft die workshops. Zij laat bijvoorbeeld de kinderen hun ogen sluiten om zich op een onderwerp te concentreren. Wat er bij hun opkomt als ze de ogen weer opendoen is vaak verrassend. En dat levert dan weer de mooiste gedichten op, die gepaard kunnen gaan met tekeningen en schilderijen.
Tongvallen en dialecten
Er worden honderden tongvallen in Friesland gesproken en door het reizen van de mensen zitten daar ook veel buitenlandse tongvallen bij. Elk dialect en elke taal is bij Frysk en Frij welkom. Het Fries is een minderheidstaal. Het is een prachtige taal, maar als elke minderheidstaal is het onderhevig aan erosie. Friesland is geen enclave waar het Fries de enige taal is. Zonder problemen gaan de Friezen over op het Nederlands als duidelijk is dat niet iedereen in het gezelschap de taal goed verstaat, maar voor iedereen is de taal van je ouders, de taal waarin je bent grootgebracht, een belangrijke taal, die het waard is om gevierd te worden.
Hoofdzaak – Haadsaak
Aan het taalproject is een thema gekoppeld: Haadsaak (Hoofdzaak of Most Important!).
Niet alleen kinderen, maar iedereen die plezier beleeft aan zijn taal kan bijdragen inzenden, over iets dat hij of zij het belangrijkste in zijn of haar leven vindt.
Verzamelbundel
De gedichten kunnen worden opgestuurd worden naar
post@frysk-en-frij.nl
Alle ingezonden gedichten komen op de website van Frysk en Frij te staan. Een selectie van alle ingezonden gedichten worden gebundeld in een dichtbundel die in het jaar dat Leeuwarden-Fryslân Culturele Hoofdsatad van Europa is uitgegeven. Om de gedichten daarvoor te kunnen selecteren wordt er advies gevraagd van deskundigen die in een van de tongvallen bekwaam zijn.
Language Lab
Als onderdeel van LWD2018 maakt het project Vier je vrije taal onderdeel uit van Lân fan Taal (Land van Taal) binnen het Language Lab.
- Nederlands - Vier je vrije taal
- Fries – Fier dyn frije taal
- Engels – Celebrate your language of freedom
Frysk en Frij
www.poezie2018.nl
Vredeman de Vriesstraat 59
8921 BS Leeuwarden
post@frysk-en-frij.nl
Lees verder
Reactie
Kenho (infoteur), 05-04-2018 #1
Het initiatief "fier dyn frije taal' is echt een goed voornemen. Nu op het tijdpunt dat ik dit bericht schrijf, is het al 2018, en zelfs als ik nog in het buitenland ben, denk ik nog iedere dag aan ons mooie Friesland. Dit artikel heeft mij een duidelijk beeld gegeven wat er in Friesland als het culturele hoofdstad in 2018 zal gebeuren, en ik vind het prachtig dat het thema taal in het evenement centraal staat.
Helaas moet ik erop wijzen, dat de Engelse vertaling van het mooie initiatief "fier dyn frije taal", zoals die hier aangegeven is, niet terecht is. Het Friese eigenschapswoord (eigenskipswurd) "frij" en het Nederlandse bijvoeglijk naamwoord "vrij" betekenen beide ongeveer hetzelfde zoals "onbeperkt, ongegrensd", maar het Engelse "free" slaat meer op de betekenis van "gratis, niet met enige kosten verbonden zijnde". Een "free language" is dus een taal die gratis is, en wat gratis is is vaak niet heel erg opgewaardeerd, wat het verkeerde indruk geeft aan die Engelse lezers en bezoekers van het evenement.
Een betere vertaling zou mijns inziens het volgende zijn: "Celebrate your language of freedom". Deze constructie is van Franse afkomst, omdat het Engels een lange tijd onderhevig geweest is aan het Frans. Voor de historische redenatie kan man artikelen over de Engelse geschiedenis raadplegen. Het valt alleen op te merken, dat die uitdrukking "language of freedom" de abstracte betekenis van "vrijheid" inhoudt, terwijl die van "free language" naar een meer een fysieke, en dus minder gewaardeerde eigenschap van "goedkoop/gratis" verwijst.
"A free language" is dus in het Nederlands "een gratis taal", en in het Fries" in fergese taal".
Ik hoop dat er verandering aan die Engelse vertaling gebracht zal worden.
Met vriendelijke groeten,
Ken Ho
Reactie infoteur, 06-04-2018
Dat is een heel goede tip. Ik ga het veranderen. Dank.
Sjaan