Gepest op het werk: Dat kan echt niet!

De meeste mensen denken bij het woord 'pesten' aan dat vervelende rotjoch, dat andere kinderen lastig valt op het schoolplein. Maar er wordt niet zo snel gedacht aan pesten van en door volwassenen op de werkplek. Helaas komt pesten op het werk erg vaak voor en is het moeilijk aan te tonen. Ook is het vaak erger dan pesten bij kinderen, omdat volwassen pesters het hele scala van manipulatie en controle technieken prima beheersen. Hoe weet je of wat jou overkomt op het werk pesten is? Er bestaat in Nederland niet of nauwelijks literatuur over pestgedrag op het werk. Er wordt nog wel gesproken over intimidatie en seksuele intimidatie maar pestgedrag is nog steeds meer verborgen en soms zelfs een taboe en wordt door schaamte weinig gerapporteerd of openbaar gemaakt door slachtoffers.

Waar wordt pestgedrag op het werk door gekenmerkt?

Pestgedrag op het werk wordt in de Amerikaanse vakliteratuur ook wel `bullying` genoemd. De Workplace Bullying Institute hanteert de volgende definitie "een systematische campagne van interpersoonlijke vernietiging, die uw gezondheid, uw carrière en uw werkplezier schaadt." Dat is nogal wat.

Pesten houdt in de praktijk het volgende in:

• Consequent verbaal misbruik
• Beledigend gedrag, dat intimiderend of vernederend is
• Sabotage van werkzaamheden of functioneren

Het pestgedrag kan verschillen afhankelijk van door wie (manager of collega) het gebeurt. De lijst met voorbeelden is verre van uitputtend maar geeft zeker een indicatie:

• Continue en onterechte kritiek (waarvan vaak wordt aangegeven dat die enkel als opbouwende kritiek is bedoeld)
• Weghalen van je verantwoordelijkheden
• Informatie niet krijgen, die je nodig hebt voor je werk
• Anders behandeld worden dan andere collega´s
• Buitengesloten worden van groepsactiviteiten, genegeerd worden, geisoleerd worden
• Roepen, schreeuwen of schelden
• Gekleineerd worden, gekwetst worden, ongepast taalgebruik (soms juist als er niemand bij is, soms waar iedereen bij is)
• Excessief in de gaten gehouden of gecontroleerd worden
• Aangeven dat er aan je functioneren wordt getwijfeld, terwijl daarvoor geen bewijzen zijn
• Zorgen dat er aan je functioneren wordt getwijfeld of zorgen dat je fouten gaat maken (zorgen dat iemand wel moet falen)
• Ongewenst fysiek of seksueel gedrag
• Onredelijke doelstellingen krijgen
• Teveel, te weinig werk of werk onder het eigen kunnen (zoals koffie halen, archiveren) toebedeeld krijgen
• Werk van je stelen of de credits opstrijken voor jouw werk
• Oogcontact vermijden
• Enkel met je communiceren via de email of post/it briefjes
• Klachten over je indienen bij het management
• Je belachelijk of onkundig laten lijken bij klanten of management
• Grapjes over je maken, die niet grappig zijn om je te kleineren
• Je teveel uren of op rare tijden laten werken zonder vergoeding
• Vakantie verzoeken afwijzen of werk van je verwachten in het weekend
• Je niet informeren voorafgaand aan een belangrijke meeting, zodat je onvoorbereid verschijnt
• Afspraken uit je agenda weghalen, zodat je helemaal niet komt wanneer je wordt verwacht

Wat kun je eraan doen?

Wanneer je er zeker van bent dat je wordt gepest, moet je allereerst zelf beseffen dat je slachtoffer bent van pesterijen en dat dit absoluut niet kan en mag. Je bent een slachtoffer. Het is niet jouw fout en de ander mag dit absoluut niet doen. Onder geen enkele conditie.

Neem vervolgens wat tijd om de controle terug te krijgen over je lichamelijke en emotionele zelfbeheersing. Gebruik deze tijd voor onderzoek en het verzamelen van bewijsmateriaal over de pesterijen. Het klinkt idioot maar zorg eventueel voor het vastleggen van gesprekken tussen jou en de `bully` op een minirecorder, zodat je later aan iemand kunt laten horen hoe een gesprek tussen jou en de pester echt gelopen is.

Wanneer je bewijsmateriaal hebt, ga dan naar je baas en naar de HR afdeling van je bedrijf. Het kan geen kwaad het verhaal op papier te hebben tegen die tijd, zodat je duidelijk, chronologisch en feitelijk kan vertellen wat er is gebeurd en wanneer.

Als het goed is wordt er nu actie genomen. Mocht dat niet gebeuren, ga dan weg bij het bedrijf of neem juridische stappen.

Neem contact op met Riagg of huisarts, zodat je hulp kunt krijgen om te herstellen en weer jezelf te worden.

Wat mag je zeker niet doen?

In deze situatie blijven zitten en lijden. Besef heel goed dat dit je vroeg of laat zal breken en dat niemand is opgewassen tegen structureel pesten, ook jij niet. Besef dat de ander fout is en dat je het aan jezelf verplicht bent om te zorgen voor een werkbare en leefbare situatie. Alles is beter dan niets doen.