Hoe zeg je sorry? Oprecht spijt betuigen

Sorry zeggen betekent niet automatisch dat je je verontschuldigt, wat zou betekenen dat je schuld bekend. Sorry zeggen betekent vooral spijt. Dat betekent dat er iets is gebeurd dat je liever niet had gezien en dat spijt je. En dat is heel iets anders. Maar soms zou je de haren wel uit je hoofd willen trekken van spijt en schaamte. Hoe zorg je dan ervoor dat door sorry te zeggen duidelijk is dat je vindt dat je helemaal fout zat? Hoe overtuig je de ander daarvan? 'Sorry seems to be the hardest word' is een lied dat al in vele uitvoeringen een hit is geweest. Maar zo moeilijk hoeft sorry zeggen niet te zijn. Als je het meent, en je je schroom en schaamte niet vooropstelt, maar denkt aan de ander, kun je in ieder geval met de juiste woorden proberen of het aankomt bij de ontvanger. En dat is, hoewel zeker geen garantie, de eerste stap naar vergiffenis.

• Waarom je verontschuldigen?
• Verantwoordelijkheid of schuld?
• Hoe zeg je oprecht sorry?
• Wat moet je vooral wel doen?...
• ...En wat zeker niet
• En vooral: verontschuldig je uitbundig!
• Kun je me vergeven?

Waarom je verontschuldigen?

Als je iets hebt gedaan of gezegd waarover je je achteraf vervelend voelt, kun je zeggen dat het je spijt. En op die manier kun je begrip vragen voor je fout of vergissing. Immers fouten maken is menselijk. Dat doen we allemaal. Maar als het je écht spijt, en het dus niet alleen vervelend vindt dat het zo is gelopen, maar oprecht berouw hebt, dan moet je ook op een goede manier je verontschuldigingen kunnen aanbieden. Zodat je bedoeling goed overkomt.

Verantwoordelijkheid of schuld?

Allereerst moet je het écht menen, zoals hierboven al gezegd. Bedenk waarom het je spijt. Heb je iemand gekwetst? Heb je iets gedaan dat niet bij je als persoon past (of waarvan je niet wilt dat het bij je hoort!)? Is er iets gebeurd waar je je schuldig of verantwoordelijk over voelt? Bij dit laatste wordt een belangrijk onderscheid gemaakt: tussen schuld en verantwoordelijkheid. Als je je schuldig voelt en de schuld op je neemt kan dit zo zwaar op je drukken dat het lastig is om hieruit te komen en verder te gaan. De ander kan je dan zelfs daarbij moeten helpen door je te verzekeren dat het allemaal niet zo erg is. Dat is niet wat je wilt. Neem je de verantwoordelijkheid op je dan betekent dit dat je actief iets doet. Of je er nu wel of niet iets aan kon doen, of er nu wel of niet externe factoren waren en of je nu wel of niet de schuld had. Je neemt de verantwoordelijkheid en wilt de gevolgen ervan dragen. Dan is het tijd om je verontschuldigingen aan te bieden.

Hoe zeg je oprecht sorry?

Door te zorgen voor congruentie tussen bedoeling/houding en gedrag/woorden verhoog je de kans dat anderen zien en voelen dat je het echt meent. Inzichten uit onderzoek naar de effectiviteit van excuses kunnen hierbij helpen.

Wat moet je vooral wel doen?...

Als je wilt dat je spijtbetuiging goed overkomt, precies zoals je het bedoelt, kun je gebruik maken van deze tips:

• Kies de juiste intensiteit voor je verontschuldiging. Zeg "Het spijt me heel erg" in plaats van alleen maar "Het spijt me".
• Zeg dat je je schaamt voor wat je hebt gedaan.
• Laat zien dat je berouw hebt. Dit doe je door je gevoel ook tot uitdrukking te laten komen in je lichaamstaal en houding.
• Als degene gevoelig is voor cadeau's of andere tastbare blijken van spijt, kun je een cadeautje of kaartje meenemen om je verbale verontschuldigingen te ondersteunen.
• Beloof dat je het nooit meer zult doen.
• Verontschuldig je zo snel mogelijk en stel je excuses dus niet uit.
• Ben empathisch: leef je in in iemand en vertel dat je ziet wat het met hem of haar doet. ("Ik vind het heel erg dat ik je verdriet heb gedaan.")

...En wat zeker niet

Vermijd het woordje 'maar' in je verontschuldiging. Maak je excuses zonder voorbehoud. Daarmee laat je zien dat je verantwoordelijkheid neemt voor je eigen gedrag. Later kun je altijd nog een nuancering aanbrengen, maar op het moment van sorry zeggen ga je er het beste helemaal voor. Dus geen sporen van vermijding ("Het spijt me, maar ik wist het niet.") of ontkenning ("Sorry, maar het was niet mijn schuld.").

En vooral: verontschuldig je uitbundig!

Overdrijven kan niet als je het echt meent. Uit een Harvard Business School onderzoek uit 2014 bleek dat zelfs als mensen zich verontschuldigden voor dingen waar ze niets aan konden doen, zoals dat het regent of dat mensen nat werden door de regen (overdreven en empathisch), anderen meer genegen waren om naar hen te luisteren en ze ter wille te zijn. Simpelweg omdat je inleven in de ander vertrouwen wekt. Hierdoor word je al meteen aardiger gevonden.

Kun je me vergeven?

Uiteindelijk gaat het misschien niet eens zozeer om het voelen en laten merken dat het je spijt, maar vooral om de mate waarin anderen bereid zijn je te vergeven. Oprechte excuses kunnen leiden tot een open en eerlijk gesprek. En daarmee tot een nieuw begin. Hoe dan ook. Meer kun je niet doen.