Soorten groepen in de sociologie

Een groep wordt volgens de sociologie gedefinieerd als een omgangsvorm tussen twee of meer personen. Deze kunnen worden onderverdeeld in twee hoofdgroepen welke op hun beurt weer onderverdeeld worden in specifieke subgroepen waaronder de primaire groep, secundaire groep, homogene groep en heterogene groep. In hoofdzaak kunnen er twee soorten groepen worden onderscheiden die op hun beurt onderverdeeld zijn in specifiekere groepen.:

• Een groep die gericht is op het uitvoeren van een taak (ook wel taakgerichte groep genoemd)
• Een groep waarvan de leden een sociaal-emotionele verbondenheid hebben met elkaar (ofwel sociaal-economische groep genoemd)

Taakgerichte groep

Zoals de omschrijving al verraadt zijn mensen die zich aansluiten bij een taakgerichte groep erop uit om een opdracht of doel tot een goed einde te brengen. Belangrijk om hierbij te vermelden is dat de leden van dit soort groep zich in de eerste plaats aansluiten omdat ze interesse hebben in deze groep of van hogerhand gedwongen worden om een gezamenlijk doel te verwezenlijken. Hierbij moet er dus geen sprake zijn van een sociaal-emotionele verbondenheid. Deze verbondenheid kan op termijn al dusdanig groeien, maar is geen vereiste om deel uit te maken van een bepaalde groep. Een voorbeeld van een dergelijke groep is wanneer verschillende leerkrachten zich bijvoorbeeld engageren om een opendeurdag te organiseren.

Sociaal-emotionele groep

In dit type groep staat de sociaal-emotionele verbondenheid tussen de verschillende leden centraal. Hier is het niet zozeer het oplossen van een taak dat centraal staat, maar meer bepaald dat de leden vorm geven aan belangrijke waarden en normen van deze groep, bijvoorbeeld het creëren van gezelligheid en harmonie.

Specifiekere groepsvormen

Binnen deze twee groepsvormen kunnen er specifiekere groepen onderscheiden worden, namelijk: primaire groep, secundaire groep, in- en out groep, homogeen en heterogene groep. Bij deze groepen komen de kenmerken van een taakgerichte en-of sociaal emotionele groep in verschillende gradaties naar boven.

Primaire groep

Het is niet voor niets dat 'het gezin' het prototype is van een primaire groep. Dit type groep wordt omschreven als heel belangrijk voor mensen en je maakt er ook deel van uit vanaf dat je geboren wordt. Primair verwijst dus naar 'belangrijkste' of 'op de eerste plaats'. In deze groep domineert de sociaal-emotionele verbondenheid boven het taakgerichte aspect. Men richt de aandacht naar acceptatie van elkaar en het behouden van informele relaties, alsook presenteert de groep zich als een hechte eenheid naar de buitenwereld.

Secundaire groep

In een secundaire groep is niet de sociaal-emotionele verbondenheid het belangrijkste, maar wel het gemeenschappelijk doel dat de leden voor ogen hebben. Er is sprake van meer formele relaties tussen de groepsleden en in tegenstelling tot de primaire groep is uit- en intreding van leden veel gemakkelijker. Kenmerkend is ook dat ieder individu in deze groep zijn eigen specifieke taken heeft en deze tot een goed einde moet brengen. Een voorbeeld van een secundaire groep is een groep collega's op het werk.

In-groep

Een in-groep kent verschillende gradaties en varianten. Een zeer sterke in-groep is een gezin waar (van verwacht wordt) dat zij een heel sterke samenhang en veiligheidsgevoel kent. Het is 'wij tegenover de anderen' Een ander voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld een zeer hechte vriendengroep die geen indringers duldt in hun groep. Typerend voor een in-groep is dus dat zij samen een blok vormen ten opzichte van andere mensen, gedeelde waarden en normen hanteren en er zeer moeilijk iemand tot deze groep kan toegelaten worden.

Out-groep

De out-groep is de tegenhanger van de in-groep en duidt op 'de onveiligheid biedende en gevaarlijke buitenstaanders'. Wanneer men over een out-groep spreekt verwijst men in eerste instantie meteen naar meerdere personen die een bedreiging vormen voor de eenheid van de out-groep. Een out-groep hoeft echter niet altijd als bedreigend te worden aanzien en kan gewoon ook een verzamelnaam zijn voor 'alle anderen die niet tot de in-groep behoren'.

Homogene groep

Wanneer men over een homogene groep spreekt legt men de nadruk op het gemeenschappelijk kenmerk dat de leden dragen met elkaar. Een groepje wielrenners dat voor éénzelfde team rijdt is een treffend voorbeeld hiervan. Belangrijk is om te onthouden dat wanneer men de term 'homogeen' in de mond neemt, het dus gaat om het benadrukken van de groep als 'zij die zich als groep kenmerken door een gemeenschappelijk typerend kenmerk' (ze rijden allemaal voor hetzelfde team).

Heterogene groep

Men spreekt van een heterogene groep als men de nadruk legt op het feit dat er tussen de verschillende leden wel een verbondenheid is, maar tegelijkertijd er ook veel verschillende kenmerken zijn. Een voorbeeld hiervan is sportclub waarbij de leden verschillen van geslacht, leeftijd, … Ook al spreken we in dit geval over heterogeen, toch vormen zij samen een eenheid (ze behoren allemaal tot dezelfde sportclub).