mijn kijk op

Waar hebben we nog respect voor?

“Respect” is zo’n woord wat eigenlijk heel gewoon was en is. Toch is het zo dat daar waar we respect voor opbrengen, steeds verder afneemt. Er zijn verschillende redenen die er aan ten grondslag liggen, maar dat neemt niet weg dat het wel iets zegt over hoe de mens aan het veranderen is. Een tendens die respect verdient of juist niet?

Zijn we anders?

Sociale druk

De mens is aan verandering onderhevig en zo vreemd is dat niet als je ziet hoe snel alles gaat. Veranderingen horen bij het leven, maar dat geeft geen garantie dat verandering ook verbetering is.
Bijvoorbeeld nieuws, dit bereikt ons enorm snel. We zitten allemaal in een bepaald stramien, welke ons veel laat “moeten” en vooral van onszelf. Verder worden we geacht overal een mening over te hebben en als we die al niet hebben, dan zorgt de sociale media er wel voor dat we een mening vormen. Als je je er niet over uit wilt spreken, het interesseert je niet of je laat om een andere redenen een en ander aan je voorbij gaan, dan ben je niet “sociaal” of “heb je geen mening” (en dat wordt als zwak gezien) of “ongeïnteresseerd”. Sommige mensen gaan overstag en vaak hebben ze er niet goed over nagedacht. Met een dergelijke werkwijze kan je mensen schaden en verdient weinig respect.

Zeg maar U

Maar behalve de sociale druk, vervagen bepaalde lijnen binnen de maatschappij. Was het vroeger nog zo dat ouders en oudere mensen standaard met U aangesproken werden, dat vindt nog maar mondjesmaat plaats. Waarbij de jaren zestig en zeventig de kentering was. Iedereen is gelijk en pa en ma werden in die tijd voor het eerst met “jij” aangesproken. Men wilde als ouder meer op één lijn zitten met de kinderen. En hoewel daar op zich niets mis mee is, blijf je ouder en maakt het niet uit of je kinderen je met “U” of “jij” aanspreken, ook niet als je graag meer op één lijn wilt zitten. Dat heeft met je inhoud van communiceren niets te maken.

Vervolgens worden die jongeren ouder en als je nooit U gebruikt hebt, blijf je in de jij-vorm communiceren. Op zich niet vervelend, maar we moeten ons realiseren dat de U-vorm in de maatschappij meer respect heeft. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat de U-vorm voor 85% gekoppeld wordt aan respect en jij-vorm maar voor 35%.

Sta voor wat je doet

Het bovenstaande kan je in dezelfde vorm weer doortrekken naar bijvoorbeeld wetsdienaren. Waar de politieman in bijvoorbeeld Engeland nog met respect wordt behandeld, in Nederland geniet de gemiddelde politieman weinig respect. Wordt er op straat als het even kan nog een stoere opmerking gemaakt of in iets nadrukkelijker omstandigheden zelfs een pet afgetikt. Heeft dat iets met het type mens te maken? Jazeker, van beide kanten. Immers, de burger verlegt zijn grenzen en de politieman (of anders wetsdienaar) heeft veel minder trots. Als je geen trots hebt, straal je dit uit. Bovendien levert het bij politiemensen meer ontzag op.
Per beroepsgroep heb je daar ook nog grote verschillen, want de gemiddelde brandweerman is een heel ander type mens dan de politieman. Met de brandweerman zal veel minder snel een loopje genomen worden. Dit zijn slechts enkele voorbeelden en natuurlijk bevestigen uitzonderingen de regel, maar de tendens is al enkele tientallen jaren duidelijk zichtbaar. In 2009 is er nog een onderzoek gedaan, wat het bovenstaande onderschrijft.

Media

Naast de mens die aan het veranderen is, heeft de media ook nog een rol. We proberen alles bij te houden en of dit nu de geschreven pers is, de tv of radio journaals, de actualiteitenprogramma’s of achtergrondprogramma’s … iedereen heeft een mening en deze kan een stempel drukken op de mening van “de massa”.

Bijvoorbeeld, als je maar vaak genoeg zegt dat onze premier Rutten af en toe een soort “Kuifje” is, dan ontstaat er een tendens dat mensen met dat in het achterhoofd naar bijvoorbeeld een speech (die niets met het ander te maken heeft) kijken en hun mening over hetgeen hij te vertellen heeft, laten beïnvloeden. Kuifje is een enthousiast “jochie” en als dat in je achterhoofd zit, ben je ten eerste niet objectief en ten tweede helpt het niet om met enig respect te spreken over de premier van een land. De mening van de journalist die veelvuldig met hetzelfde of vergelijkbare zaken komt, kan het respect voor een functionaris aanzienlijk omlaag halen. Al dan niet met opzet.

Maar niet alleen journalisten kunnen dit, denk maar eens cabaretier Van ’t Heck, die het voor elkaar kreeg een alcoholvrij biertje een dusdanig imago te geven, dat deze niet meer gedronken en dus van de markt gehaald werd. Naast producten kan je mensen ook op deze manier maken of breken. Waarbij het bij mensen een nog veel kwalijker impact heeft, want je kunt er mensen behoorlijk mee schaden. Wat voor respect is er dan nog? Helemaal niets!

Tot slot

Respect is iets wat je verdient en mensen die waardig oud worden, verdienen het. Niet omdat ze ouder worden, maar als je waardig ouder wordt weet je het namelijk al heel lang goed vast te houden en dat mag wel wat respect afdwingen. De politieman/vrouw die netelige situaties netjes oplost, verdient respect en een premier die in een openbare functie zijn best doet om Nederland goed op de kaart te krijgen / te houden, verdient respect. Als we al quasi lollige opmerkingen moeten maken, kan dit beter over een situatie gaan, dan over een mens. Het woord “respect” leeft nog maar weinig … te weinig?