Huiselijk geweld stopt niet vanzelf: wat kun je eraan doen?

Huiselijk geweld is de meest voorkomende vorm van geweld in Nederland. Bij huiselijk geweld moet je niet alleen denken aan lichamelijk geweld maar ook verwaarlozing, seksueel misbruik en uitbuiting op financieel vlak vallen onder huiselijk geweld. Iedereen kan te maken krijgen met huiselijk geweld: mannen, vrouwen, ouderen, kinderen. Er wordt steeds vaker melding gemaakt van mishandeling van ouderen. In het jaar 2013 zijn er iets meer dan zeventienhonderd meldingen gedaan bij Steunpunt Huiselijk Geweld, dit is het dubbele van het aantal meldingen in 2010. Welke stappen kun je nemen als je slachtoffer bent van huiselijk geweld of als je huiselijk geweld signaleert in je omgeving. Steunpunt Huiselijk Geweld is er ook om de plegers van het geweld te helpen.

Inhoud artikel

• Wat is huiselijk geweld?
• Waarom is het moeilijk om over huiselijk geweld te praten?
• Vormen van huiselijk geweld
• Kun je huiselijk geweld herkennen?
• Wie kunnen er met huiselijk geweld te maken krijgen?
• Wet meldcode (meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling)
• Ouderenmishandeling
• Melden van huiselijk geweld bij Steunpunt Huiselijk Geweld
• Doorbreken van een taboe: praten over huiselijk geweld
• Het moeilijk vinden om te bellen
• Internationale dag tegen ouderenmishandeling op 15 juni 2015
• Huiselijk geweld en het WK

Wat is huiselijk geweld?

Huiselijk geweld wordt gepleegd door een persoon uit de huiselijke kring van degene die slachtoffer is. Het kan bijvoorbeeld gaan om de partner, een ander lid van het gezin, een familielid, een ex-partner, een huisvriend. Als slachtoffer hoop je dat het geweld vanzelf overgaat, maar het stopt niet zonder hulp.

Waarom is het moeilijk om over huiselijk geweld te praten?

Omdat het gaat om een persoon die dichtbij het slachtoffer staat, is de drempel om te praten over het geweld vaak moeilijk. Het slachtoffer kan zich schamen, maar ook angst kan een rol spelen. Het kan ook zijn dat iemand zijn of haar partner of familie niet in de problemen wil brengen. Ook weet niet iedereen waar je hulp kunt zoeken.

Vormen van huiselijk geweld

Bij huiselijk geweld kan het gaan om:

• Lichamelijk geweld
• Mishandeling
• Verwaarlozing
• Seksueel misbruik
• Uitbuiting op financieel vlak (testament, bankzaken)
• Bedreigingen
• Stalking

Kun je huiselijk geweld herkennen?

Je hebt het idee dat er grenzen worden overschreden maar valt wat er gebeurt onder huiselijk geweld? Twijfel je, ook dan is het verstandig om contact op te nemen, bijvoorbeeld met Steunpunt Huiselijk Geweld. Bespreek je angsten, samen kun je tot een oplossing komen.

Je kunt de pleger mogelijk herkennen aan bepaald gedrag richting het slachtoffer:

• Snel jaloers zijn.
• Slaan of dreigen met slaan.
• Eerst ontzettend boos worden ergens om en dan plotseling poeslief doen.
• Het slachtoffer vernederen waar iedereen bij is.
• De pleger laat het slachtoffer duidelijk merken wie er de baas is.
• De pleger wil altijd precies weten waar het slachtoffer is.
• Het slachtoffer moet dingen doen die hij of zij niet wil (kan seksueel zijn).
• Maakt thuis dingen stuk.
• Telkens beloven dat het niet meer zal gebeuren, maar het gebeurt toch weer.

Wie kunnen er met huiselijk geweld te maken krijgen?

Iedereen kan met huiselijk geweld in aanraking komen. Het kan je overkomen als je man, vrouw, kind of oudere bent.

Wet meldcode (meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling)

In juli 2013 is de Wet meldcode in werking getreden. Professionals werken met de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Maakt een professional zich zorgen om een cliënt en is er het vermoeden dat er sprake is van huiselijk geweld en/of kindermishandeling dan moet er een stappenplan worden doorlopen. Het gaat om vijf stappen: het in kaart brengen van signalen, de zaak moet besproken worden met een collega of er moet een medewerker van Steunpunt Huiselijk Geweld worden geraadpleegd (of van het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling; Veilig Thuis), zorg moet besproken worden met de cliënt, er moet een inschatting worden gemaakt van het risico en de aard en de ernst van het geweld, er moet besloten worden of er hulp georganiseerd moet worden of dat er een melding moet worden gemaakt.

Ouderenmishandeling

Het aantal geregistreerde meldingen (bij de Steunpunten Huiselijk Geweld) van ouderenmishandeling stijgt. In 2013 ging het om nagenoeg zeventienhonderd meldingen, een stijging van zesenzestig procent (!) ten opzichte van het jaar ervoor (2012). Het kan zijn dat de Wet Meldcode invloed heeft, maar ook de publiekscampagne (over ouderenmishandeling) op televisie en radio zou een rol kunnen spelen. Er is inmiddels een landelijk onderzoek aangekondigd (door Martin van Rijn, staatssecretaris VWS) naar de aard en de omvang van mishandeling van ouderen.

Bij ouderenmishandeling gaat het meestal om psychische mishandeling. Kerninstituut Movisie heeft cijfers verzameld bij de Steunpunten Huiselijk Geweld en daaruit is gebleken dat vrouwen veel vaker het slachtoffer zijn, het gaat verder vooral om mensen tussen de zeventig en de tachtig jaar die vaak slachtoffer zijn. Thuiswonende, alleenstaande, oudere vrouwen zouden het meeste gevaar lopen op ouderenmishandeling. Naast psychische mishandeling kan het ook gaan om uitbuiting op financieel gebied, lichamelijke mishandeling. De pleger is in circa de helft van de gevallen een kind of een kleinkind, daarna volgen de partners of ex-partners.

Melden van huiselijk geweld bij Steunpunt Huiselijk Geweld

Signaleer je huiselijk geweld of heb je er vragen over, neem dan contact op met Steunpunt Huiselijk Geweld. Er is één landelijk telefoonnummer (0900-126 26 26, kosten: 5 eurocent per minuut), als je belt wordt er gevraagd om je postcode in te toetsen om je zo door te kunnen verbinden met een steunpunt in jouw regio. Het 0900-nummer is afgeschermd en daarom is het niet terug te vinden op de telefoonrekening. Wel moet je erop letten dat je het laatst gebelde nummer uit het geheugen van je telefoon wist. Weet je niet hoe dat moet, bel dan met de telefoon van een vriend of een vriendin. Bel je buiten kantooruren dan kan het voorkomen dat je een andere telefoonnummer doorkrijgt wat je moet bellen. Let op! Verkeer je (of iemand anders) in direct gevaar bel dan 112.

Doorbreken van een taboe: praten over huiselijk geweld

Meldingen komen meestal van professionals, het aantal meldingen van familieleden en slachtoffers is laag. Het slachtoffer is vaak zorg-afhankelijk van de pleger, daarom is het moeilijk om over huiselijk geweld te praten. Het is belangrijk dat het taboe wordt doorbroken, dit staat ook centraal in het actieplan van VWS: Ouderen in veilige handen. Een manier om het onderwerp bespreekbaar te maken is het geven van voorlichting aan ouderen in samenwerking met ouderenbonden. Voorlichting wordt ook gegeven door Steunpunten Huiselijk Geweld.

Het moeilijk vinden om te bellen

Niemand mag je iets aandoen, ook je kind, kleinkind of partner niet. Als je belt naar het Steunpunt Huiselijk Geweld dan houdt dit niet in dat je weg moet bij je partner. Veelal wordt de situatie verbeterd als slachtoffer en pleger hulp krijgen. Door te bellen kom je in contact met ervaren mensen die alles doen om te helpen. Je kunt anoniem bellen. Schaam je niet voor huiselijk geweld, het is de meest voorkomende vorm van geweld in Nederland. Naast bellen kun je ook kijken op de website: steunpunthuiselijkgeweld.nl. Je kunt er verhalen lezen van anderen, vragen stellen. Iedereen die iets wil weten over het onderwerp kan informatie vinden op de website.

Internationale dag tegen ouderenmishandeling op 15 juni 2015

Vijftien juni is de World Elder Abuse Awareness Day of in het Nederlands: Internationale dag tegen oudermishandeling. In veel gemeenten vinden er op of rond deze datum activiteiten plaats die over oudermishandeling gaan.

Huiselijk geweld en het WK

Uit een Britse studie is gebleken dat het WK-voetbal in Brazilië zal leiden tot meer huiselijk geweld. Voor de studie werd huiselijk geweld tijdens drie WK's onder de loep genomen (2002, 2006 en 2010). Op dagen dat het Engelse team een wedstrijd verloor op het WK het aantal gevallen van huiselijk geweld fors toenam. Ook toename, maar minder groot, bij gelijkspel of winst. Het WK zorgt voor een concentratie van risicofactoren: hoge temperaturen, meer alcoholconsumptie. Wat ook kan meespelen is de discussie over op welke zender er wordt afgestemd.