Bourdieu's theorie van sociaal en cultureel kapitaal

Bourdieu's theorie van sociaal en cultureel kapitaal Bourdieu is een Franse socioloog die leefde in de tweede helft van de 20ste eeuw. Hij introduceerde het begrip 'cultureel kapitaal' als antwoord op de vraag waarom sommige mensen het wel maken en sommige mensen niet. Het was zijn uitleg voor het bestaan van sociale klassen. In dit artikel gaan we dieper in op wat zijn theorie inhoudt en wat het betekent voor de problemen die spelen in de huidige Nederlandse samenleving.

Economisch kapitaal

Volgens de theorie van Bourdieu bestaat economisch kapitaal uit de financiele middelen die mensen hebben om macht en invloed te bereiken binnen een samenleving. Deze middelen vergaren mensen door een goede opleiding te combineren met hard werken. Maar ook afkomst speelt mee bij het vergaren van financiele rijkdom. Zo zal iemand die in een rijk gezin geboren is sneller toegang krijgen tot financiele middelen dan iemand die in een arm gezin geboren is.

De financiele situatie van een gezin speelt ook door in hoeverre de kinderen binnen het gezin de mogelijkheden hebben om later zelf economisch kapitaal te verwerven. Zo zal het hebben van wel of geen financiele middelen doorspelen in de keuze van huisvesting. Kinderen in arme gezinnen hebben vaak geen eigen kamer of bureau om aan te werken. Dit kan een negatief effect hebben op de leerprestaties.

Rijke gezinnen gaan bovendien in een buurt wonen met veel natuur en ruimte. Ze gaan wonen in een buurt waarin andere mensen ook rijk zijn. Hun kinderen zullen dus in contact komen met andere rijke kinderen. Arme kinderen zullen vaker in een slechte buurt wonen. Ze zullen vaker spelen met kinderen die ook arm zijn. De omgeving van een kind beinvloedt de spel- en leermogelijkheden van een kind wat later effecten kan hebben op zijn kansen op het vergaren van rijkdom.

Cultureel kapitaal

Cultureel kapitaal houdt volgens Bourdieu de beheersing van culturele competenties in. Culturele competenties die eigen zijn aan hogere sociale posities. Het zijn de schoolse kennis, houdingen, opvattingen en smaak die kenmerkend zijn voor hoge sociale posities. Het is de 'know-how' van de gebruiken en normen & waarden van mensen die het gemaakt hebben. Volgens Bourdieu maakt kennis van dit culturele kapitaal het mogelijk om toegang te krijgen tot de hogere sociale posities binnen een samenleving.

Wanneer ouders bekend zijn met en participeren in de dominante cultuur beschikken zij over cultureel kapitaal of culturele hulpbronnen. De dominante cultuur is de cultuur binnen een samenleving die de boventoon voert, in de Nederlandse samenleving zijn dat de blanke gezinnen die al jaren in Nederland leven. Zij bepalen wat normaal is binnen een samenleving.

Socialisatie:

Het door leren overnemen van kennis, ideeen, normen & waarden van de ouders en andere belangrijke figuren in het leven van een kind waardoor deze leert wat het is om mens te zijn binnen een bepaalde groep.

Kinderen die gesocialiseerd zijn in een gezin waarbij de ouders tot de dominante klasse behoren zullen het beter doen op school. Zij nemen immers het culturele kapitaal, de kennis en waarden van hun ouders over. Bij allochtone kinderen ontbreekt het vaak aan cultureel kapitaal, zeker als ze deel zijn van een eerste generatie gezin. (Oomens et al. 2003) Ze bezitten nog volledig of grotendeels het cultureel kapitaal van hun vorige land. Thuis wordt er de oorspronkelijke taal gesproken en er is nog weinig contact met Nederlandse kinderen. Het informele leren, het leren thuis, zal hierdoor minder goed aansluiten op het formele leren op school. Allochtone kinderen zullen zich hierdoor minder 'thuis' voelen op school.

Cultureel kapitaal gaat ook om de rol die ouders voor zichzelf zien als participeerder in het onderwijs van hun kinderen. Zo verschillen allochtone en autochtone ouders vaak van mening over de rol van zichzelf in de ontwikkeling op school van hun kinderen. (Oomens et al. 2003) Allochtone ouders sturen hun kinderen naar school in de hoop dat de leraren daar hun kinderen kennis bijbrengen waarmee ze verder kunnen komen. Autochtone ouders zien thuis als leerbasis voor school, ook thuis zijn ze bezig om hun kinderen leerstof bij te brengen. Ook kunnen allochtone ouders vaak niet komen op ouderavonden op school, dit komt doordat ze de Nederlandse taal dan niet beheersen en hier schamen ze zich voor. Ze kunnen immers niet goed begrijpen wat de leraar hen probeert te vertellen. Vaak helpt het dan als een grote broer of zus meegaat.

Daarbij komen allochtone kinderen vaker op een bepaalde leeftijd in aanraking met jeugdgroepen die schadelijk zijn voor hun culturele ontwikkeling. Ze komen terecht in een straatcultuur waarbij anti-Nederlandse normen & waarden gelden. (Oomens et al. 2003) Deze allochtone jongeren zetten zich af tegen de Nederlandse cultuur omdat ze zich niet geaccepteerd voelen. Maar ook omdat ze gewoon aan het puberen zijn. De jongeren kunnen elkaar gaan stimuleren om vast te houden aan hun eigen cultuur. Hierdoor kunnen zij kansen gaan missen in het onderwijs omdat ze de normen & waarden van de straat ook gaan laten gelden binnen de klas, weglopen als ze zich niet gerespecteerd voelen bijvoorbeeld.

Sociaal kapitaal

Bourdieu verstaat onder sociaal kapitaal de relaties en netwerken die mensen hebben die hun in staat stellen macht en invloed uit te oefenen in de samenleving. Mensen hebben dus contacten nodig om te stijgen op de sociale ladder. In sommige gemeentes wordt er dus beleid gevoerd waarbij allochtone gezinnen geplaatst worden in overwegend blanke wijken. Ook worden de woningen in achterstandswijken aangepakt zodat er meer welgestelde gezinnen naar deze wijken trekken. Het neerzetten van koopwoningen kan hierbij helpen.

Er bestaat ook een segregatie wat betreft de scholen van kinderen. Vooral in grote steden bestaan er veel overwegend 'witte' en 'zwarte' scholen. Mensen uit sociaal hogere posities plaatsen hun kinderen bewust op witte scholen om zo de onderwijskansen van hun kinderen te vergroten. Daarmee verminderen ze de kansen voor allochtone kinderen omdat deze kinderen vervolgens niet tot weinig in contact komen met kinderen die komen uit een hoog sociaal-economisch milieu. Zoals al eerder gezegd kan contact met mensen van een andere klasse er voor zorgen dat mensen kapitaal van elkaar overnemen en zo hun kans vergroten om geaccepteerd te worden tot de hogere posities.

Linguistisch kapitaal

Het hedendaagse onderwijs stelt eisen aan de taalvaardigheden van hun leerlingen. Zo moeten kinderen naast een bepaald cultureel kapitaal ook over een bepaalde mate van linguistisch kapitaal bezitten. Ook linguistisch kapitaal is nodig om macht en invloed te verwerven binnen de samenleving. Linguistisch kapitaal is de beheersing van de taal van de dominante cultuur.

Kinderen die komen uit een ander land zullen vaak eerst de Nederlandse taal moeten leren. Soms levert dit problemen op. Ze blijven hun hele leven moeite houden met bepaalde taalvaardigheden als grammatica en spelling. Het helpt niet mee dat er in veel allochtone gezinnen gesproken wordt in de oorspronkelijke taal, hierdoor wordt de Nederlandse taalvaardigheid niet gestimuleerd. Ook al is dit soms niet te voorkomen als je oorspronkelijk uit een ander land komt, het blijft een oorzaak van de mindere taalvaardigheid van veel allochtone kinderen. Het loont dus om thuis Nederlands te spreken.

Lees verder

© 2011 - 2024 Lr800, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Kapitaal in organisatiesKapitaal in organisatiesWerknemers zijn het grootste kapitaal binnen een bedrijf, maar waarom? Dit blijkt niet altijd zo te zijn, omdat vaak het…
Productiefactoren - Economie op het voortgezet onderwijsProductiefactoren zijn middelen die gebruikt worden door mensen om iets te produceren of een dienst te leveren. Er zijn…
Cultureel OndernemerschapDe gesubsidieerde kunstinstellingen moeten cultureel ondernemender worden, zo luidt de Hoofdlijnennota 2013-2016 van de…
Mogelijkheden met een premievrije lijfrenteverzekeringMogelijkheden met een premievrije lijfrenteverzekeringIn combinatie met de spaarloonregeling zijn in het verleden veel lijfrenteverzekeringen afgesloten. De spaarloonregeling…

Verhuizen Nederlanders veel in hun eigen land?Verhuizen Nederlanders veel in hun eigen land?Mensen in het oosten en zuiden van het land zijn erg honkvast en blijven het liefst wonen in het gebied waar ze zijn geb…
Markante vrouwen: Anna PaulownaMarkante vrouwen: Anna PaulownaZe was de vrouw van koning Willem II en de dochter van een Russische tsaar. Haar huwelijk met kroonprins Willem was uite…
Bronnen en referenties
  • http://nl.wikipedia.org/wiki/Pierre_Bourdieu
  • Kapot Moeilijk van Jan Dirk de Jong
  • Oomens et al.: De integratie van allochtone ouders en onderwijsprestaties van hun kinderen
  • Wilterdink & Heerinkhuizen: Samenlevingen
Lr800 (32 artikelen)
Laatste update: 21-08-2011
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Sociaal cultureel
Bronnen en referenties: 4
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.