Zwangerschap en geboorte in Bosnië

Zwangerschap en geboorte worden in elk land anders beleefd. Natuurlijk zijn er overeenkomsten tussen de opvattingen binnen verschillende culturen, maar daarnaast heeft elk land zijn eigen rituelen, gebruiken en bijgeloof rond zwangerschap en geboorte. In dit artikel staat Bosnië centraal.

Algemene leefregels

In Bosnië vindt men het belangrijk de vrouw goed voor zichzelf zorgt en op tijd rust neemt. Ook in dit land wordt het als belangrijk gezien dat de zwangerschapslusten van de vrouw vervuld worden. De man zal zijn uiterste best doen om zijn vrouw hierin tegemoet te komen. Als je een mooi kind wilt, dan moet je koude koffie drinken en veel fruit eten. Met name appels; dan krijg je een kindje met een gezichtje blozend als een appel.

Geslachtsbepaling

Een puntbuik wijst op een jongen en ronde heupen op een meisje. Wie een dochtertje wil, moet altijd op een speciale kant gaan liggen en met die kant ook weer uit bed stappen. Als de moeder niet zo mooi is tijdens de zwangerschap wordt het een meisje, is haar huid strak en stralend, dan krijgt ze een jongetje. Volgens Bosnisch volksgeloof is het goed als een meisje wordt geboren, vooral als het de eerstgeborene betreft. Een dochter houdt de familie bij elkaar en een oudste dochter is goed voor de ouders. Men beschouwt het familiegeluk als compleet als de tweede een zoon wordt. Hij kan de familiebezittingen later overnemen.

Bijgeloof

In Bosnië gelooft men dat de vrouw extra vatbaar is voor allerlei invloeden. Ze kan na zonsondergang niet meer alleen naar buiten. Bovendien moet ze een speld op haar jas dragen, als bescherming tegen boze geesten. Ook als je 's avonds een douche wilt nemen, moet je je beschermen. Dit doe je door een kaars aan te steken of een paar keer te knippen met een aansteker naar alle hoeken van de badkamer. Ligt er een berg afval op straat dan moet je hier met een grote boog omheen lopen. Als je 's ochtends de deur opent, mag je niet op de drempel gaan staan. Ook moet je teksten zeggen om de geesten te verjagen. Als je toch per ongeluk op de drempel gaat staan, zul je een zware bevalling krijgen.

Wanneer iemand een aanstaande moeder vertelt hoe zwaar de bevalling kan zijn, moet zij een vinger in de taille van haar rok haken en deze iets wijder maken. Dat is een symbolische bescherming tegen een zware bevalling. Om dezelfde reden worden kleren voor het slapen gaan netjes opgevouwen en weggelegd. De moeder moet daarnaast goed letten op eigen gedrag. Als zij iets steelt, zal haar kind ook een dief worden.

De bevalling

Vaders zijn niet aanwezig bij de bevalling. Dat hoort niet, men vindt het ongepast. De placenta dient bij een thuisbevalling onder een boom begraven te worden. Bij bevalling in het ziekenhuis wordt deze automatisch weggegooid. Direct na de bevalling wordt de kraamvrouw aangespoord om haar lichaam te schudden. Hierdoor zou de baarmoeder sneller naar de oorspronkelijke plek glijden. Daarna moet de vrouw zes uur rustig blijven liggen. Het kussen wordt onder het hoofd weggehaald en onder de voeten gelegd. De kraamvrouw krijgt weinig of geen water te drinken en ook koffie wordt haar onthouden. Ze krijgt licht eten en wordt in een sluitlaken gewikkeld.

Kraamtijd

De thuiskomst van moeder en kind wordt feestelijk gevierd. Dan begint de 40 dagen durende kraamtijd. De jonge moeder krijgt veel hulp van moeder, schoonmoeder en zussen. De eerste 40 dagen worden als een zeer kwetsbare periode gerekend, de kraamvrouw mag zich niet teveel inspannen. Wie op kraambezoek komt neemt meestal grote cadeaus mee, Daarnaast is het de gewoonte geld op het hoofdje van de baby te leggen. Van dat geld worden baby-spullen gekocht. Van te voren koopt men deze niet. Het zou dubbel verdriet brengen als alles klaar staat en de baby het niet redt. Na 7 dagen wordt er aangifte gedaan en een naam gekozen. De baby wordt de eerste twee maanden van zijn leven ingewikkeld, om zo rechte ledematen te krijgen.