Familieleven in Syrië

Familie is het hoogste goed in Syrië, alles draait om het familieleven. In goede en slechte tijden kan men altijd een beroep om familie doen, in een land waar andere voorzieningen het vaak af laten weten.

Uitgebreide familie

Het leven in Syrië draait om de uitgebreide familie. Elk individu is loyaal aan zijn/haar familie en dit gaat boven alle andere verplichtingen. Solidariteit binnen de familie en gehoorzaamheid van kinderen aan hun ouders, ook al zijn die kinderen volwassen zijn belangrijk. De sociale positie van een persoon wordt bepaald door de achtergrond van de familie. De eer van een man is verbonden aan de reputatie van zijn familie en vooral aan de reputatie van de vrouwen in zijn familie, vooral zijn zussen. Daar wordt dan ook van verwacht dat ze zich netjes en bescheiden gedragen om zo geen verkeerde ideeën op te roepen. Wanneer vrouwen de grenzen overschrijden heeft dat gevolgen voor de eer van de familie. Vooral de seksuele trouw van zussen en echtgenotes is hierbij belangrijk. Vroeger had de ontdekking van ontrouw vaak de dood van de vrouw of het meisje tot gevolg. Tegenwoordig zal het leidden tot een scheiding en wordt een meisje verbannen naar een stad waar niemand haar kent.

Gender

Zoals in de meeste Arabische landen is gender de belangrijkste factor voor iemands sociale positie. Hoewel in de steden meer vrijheid is, is het ook daar zeer ongewoon dat de sexen sociale contacten met elkaar onderhouden. Sociale contacten met de andere sexe komen alleen voor binnenshuis, met familieleden. Dit geldt met name voor moslimfamilies. Op het platteland is het werk ook naar gelang de sexe verdeeld.

Endogamie

Vrijwel alle sociale groepen in het land geven de voorkeur aan endogame huwelijken, dat wil zeggen huwelijken binnen de eigen groep. Trouwen binnen de groep geeft meer zekerheid en bindt families samen. De afkomst wordt via de mannelijke lijn gerekend en is dus patrilineair. De voorkeur gaat in principe uit naar de zoon van een oom van vaders kant, hoewel veel vrouwen zullen proberen te zorgen dat hun zoon trouwt met een dochter van tante van moederskant. Dit laatste is dan ook een zeer veel voorkomend gebruik. Dit gebruik vindt nog overal plaats behalve in de grote steden, waar het steeds minder vaak voorkomt. Ook de groepen die huwelijken tussen directe neven en nichten verbieden zoals de Christenen en de Circassiërs geven de voorkeur aan huwelijken met familieleden, hoewel wat minder direct.

Traditioneel wonen families ook samen in een huis, drie generatie: een echtpaar, hun gehuwde zonen met hun vrouwen en kinderen. Daarbij wonen eventueel nog andere familieleden in, zoals gescheiden dochters of weduwen, die terugkeren naar het huis van hun vader. Dit ideaal wordt in lang niet alle gevallen bereikt en het levert vaak een heleboel wrijving op tussen familieleden, met name de aangetrouwde vrouwen.

Loyaliteit

Omdat loyaliteit zozeer verbonden is met de familie valt het veel mensen zwaar om ook een dergelijk gevoel buiten de familiesfeer te ontwikkelen. Dat geldt zowel voor werk, een werkgever, collega's en zelfs vrienden. De enige echt betrouwbare mensen zijn iemands familieleden. Daarom zullen veel mensen op hun werk ook proberen om familieleden in dienst te nemen en daarom zijn de meeste bedrijven ook familiebedrijven.

Bruidsprijs

Traditioneel wordt, bij zowel christenen als moslims, een bruidsprijs of 'mahr' betaald. Die prijs kan hoog oplopen, hoewel het grootste deel meestal wordt vastgelegd als het bedrag dat betaald moet worden bij een scheiding.Dit is een middel om scheidingen moeilijker te maken, naast het trouwen binnen de familie, waarmee het geld ook binnen de familie blijft.

Gearrangeerde huwelijken

Veel huwelijken zijn gearrangeerd of in elk geval deels gearrangeerd. Man en vrouw hebben zeker een stem in het geheel, maar de toestemming van de directe familie is zeer belangrijk. Huwelijk is niet alleen een persoonlijke aangelegenheid, maar een zaak die de hele familie aangaat.

De rol van de vrouw

Voor een vrouw is het trouwen binnen de familie een stuk makkelijker dan buiten de familie, omdat dit laatste een loyaliteitsconflict op kan leveren. Wanneer ze buiten de familie trouwt leeft ze met relatief onbekenden en bij problemen zal ze gedwongen worden om te kiezen tussen haar schoonfamilie en haar eigen familie. Daarbij weet ze dat het belangrijk is om de banden met haar eigen familie goed te houden, omdat ze daar in geval van nood, bij scheiding of overlijden van haar echtgenoot, op terug moet vallen. Daarnaast wordt ze verondersteld haar schoonfamilie te steunen. Ze zit dus vaak tussen twee vuren.

De hoofddoek

Weinig vrouwen dragen een gezichtssluier, maar een hoofddoek of 'hijab' is zeer gebruikelijk. Tijdens de jaren tachtig werd de hoofddoek vooral een symbool van gehechtheid aan de Islam en minder een teken van bescheidenheid. Dit doordat de heersende Baath-partij zich verzetten tegen fundamentalistische elementen en daarin doorsloeg, met als gevolg dat de Islamisering verder doorsloeg.

Zonen en dochters

Tot op de dag van vandaag geven nog steeds veel mensen de voorkeur aan zoons en wanneer een vrouw geen zonen baart loopt ze de kans dat een man van haar zal scheiden of een tweede vrouw zal nemen. Deze voor keur wordt in de steden langzaam minder en is vooral gerelateerd aan het feit dat zonen voor hun ouders zorgen tijdens hun oude dag. Dochters trouwen en zijn daarmee 'verloren' voor de familie, ze zullen daar eigenlijk alleen een beroep op doen in geval van problemen zoals een scheiding of weduwschap. Vrouwen die geen kinderen kunnen krijgen zijn vaak zeer wanhopig, moderne methodes als IVF vinden dan ook veelvuldig plaats. Daarnaast worden kwakzalvers en sheiks geraadpleegd in de hoop toch de felbegeerde zoon te krijgen.