De Oorsprong van Familie
Hoewel we waarschijnlijk nooit precies zullen weten hoe de familie ontstaan is kunnen we via diverse bronnen wel waardevolle ideeën hierover opdoen. Jagers en verzamelaars en primaten kunnen ons helpen te begrijpen hoe eens, lang geleden, het familieleven begon.Wat is de Oorsprong van Familie?
Niemand weet precies wat de oorsprong van familie is. Er zijn nog steeds veel gaten op wetenschappelijk gebied en we weten niet eens precies wanneer iets als familie is ontstaan. Waarschijnlijk hebben taal en familieleven zich samen min of meer ontwikkeld over een zeer lange periode. Onze kennis is afkomstig van drie verschillende bronnen: het sociale en fysieke leven van niet-menselijke primaten; de overblijfselen van prehistorische en protomensen, zoals die gevonden zijn in de vorm van grottekeningen en materialen; en het familieleven van jagers en verzamelaars. De bronnen zijn elk voor zich niet volledig, maar samen geven ze waardevolle inzichten.Familie en Universele Wetten
Familie kan gedefiniëerd worden als een echtpaar of volwassen verwanten die samenwerken op economisch gebied en bij het opvoeden van kinderen en waarvan de meesten samen op een plek wonen. In alle menselijke samenlevingen komt een soort van familie voor. Er zijn nog een aantal universele wetten die gelden voor families:- Er zijn regels die sommige seksuele relaties verbieden en huwelijken tussen sommige mensen verbieden. De precieze inhoud van die regels verschilt per samenleving.
- Mannen en vrouwen van een familie werken samen maar er is een verschil tussen vrouwen-en mannenwerk. Wat die precieze verschillen zijn verschilt ook weer per samenleving.
- Het huwelijk is een sociaal erkende en duurzame relatie tussen individuele mannen en vrouwen. Het sociale vaderschap is hier een afgeleide van en zorgt voor een speciale band tussen een man en het kind (of kinderen) van zijn vrouw (dit is niet noodzakelijk de biologische vader).
- Mannen hebben in het algemeen een hogere status en autoriteit over de vrouwen van hun families. Zelfs in matrilineaire families is dat het geval.
Primaten
Alle primaten delen karakteristieken zonder welke de familie zich niet zou hebben kunnen ontwikkelen. De jongen worden relatief hulpeloos geboren en hebben een lange tijd bij de moeder nodig om vervolgens op eigen benen te leren staan. Deze langdurige band tussen moeder en kind leidt ook tot nauwe relaties tussen verschillende kinderen van eenzelfde moeder. Ook hebben primaten het gehele jaar door seksuele relaties, wat de banden tussen mannetjes en vrouwtjes vergroot. Primaten vormen dan ook groepen bestaande uit beide seksen en hun kinderen. En ook bij primaten is er al sprake van een rolverdeling wat werk betreft: de vrouwtjes zorgen voor de jongen en de mannetjes zorgen voor bescherming.Taal
Met opkomst van het jagen en het gebruik van wapens en andere artikelen was coöperatie tussen mensen nodig en dit leidde waarschijnlijk tot het belangrijker worden van taal. Hierbij waren het vooral mannen die jaagden en vrouwen die voedsel verzamelden en zorgden voor de kinderen. Het uitbreiden van taal had weer tot gevolg dat de capaciteit voor het denken vergroot werd. Ook zorgde het uitgebreide jagen ervoor dat het territorium wat een groep gebruikte groter was.Afhankelijkheid
Voor het eerst was er iets als een thuis nodig. Mannen jaagden en vrouwen verzamelden planten en ze waren van elkaar afhankelijk. En taal zorgde voor het opkomen van tradities, cultuur, moraal en regels. Seksuele relaties tussen zeer dichtbij elkaar staande familieleden werd verboden. Dit zorgde ervoor dat het gezin of de familie een coöperatieve eenheid werd en dat er banden ontstonden tussen diverse families omdat men binnen de familie niet kon trouwen. De meeste antropologen gaan er van uit dat ten tijde van de Neanderthaler het familieleven en taal zich hadden ontwikkeld.Jagers en Verzamelaars
Moderne samenlevingen van jagers en verzamelaars geven ons ook veel informatie over de typen families en het ontstaan ervan. Jagers en verzamelaars leven in groepen van zo’n 20 tot 200 personen, de meeste groepen bestaan uit zijn 50 personen, deze groepen zijn verdeeld in families. Ze gebruiken een groot territorium en veranderen regelmatig van woonplaats. Het sociale leven is zeer egalitair, waarbij het werk verdeeld is aan de hand van sekse en leeftijd. De leider is meestal een man met moed en intelligentie en iemand die het respect van zijn medemensen afdwingt. Ook intelligente vrouwen worden met respect behandeld. In de meeste gevallen is de jacht een aangelegenheid van mannen, maar soms jagen ook de vrouwen. Alleen oorlog is een zaak van mannen, maar dit komt slechts zelden voor. Het gezin is de meest voorkomende eenheid binnen een groep jagers en verzamelaars, bestaande uit een man, een of twee vrouwen en hun kinderen.Hoewel ook bij jagers en verzamelaars vrouwen een minder belangrijke rol lijken te spelen, zijn ze toch minder ondergeschikt dan in latere samenlevingsvormen. Reciprociteit is belangrijker dan dominatie of exploitatie. Vrouwen zijn niet uitgesloten van de besluitvorming zoals in de meeste agrarische staten die later ontstonden.
