Tehilliem: Psalm 14 - een Joodse uitleg

Koning David vertelt ons de werkelijkheid van het leven, maar hij doet het van een standpunt van hoop en belofte. Nergens is hij wanhopig. Zijn grootste boodschap is dat we kunnen werken, verder dan we kunnen zien en de uiteindelijke redding vinden die HaShem voorhoudt. Zelfs in zijn meest pijnlijke momenten, ziet David een sprankeltje hoop. In Psalm 14 voorziet David de vernietiging van de Eerste Tempel door Nebukadnezar. Toch ziet David hoop. Tehilliem worden ook anno 2024 door Joodse mensen collectief en individueel gereciteerd, omdat het verlangen ontstaat om G-d te prijzen en te danken; of als alternatief, in tijden van crisis en nood, als een vorm van smeekbede, en zelfs als een plek om spijt te betuigen over zonde.

• Tekst Psalm 14
• De Hebreeuwse tekst van Psalm 14 - תהילים יד
• Luister naar Psalm 14
• Toelichting op Psalm 14 van Rabbi Yitzchok Rubin
• Commentaar van Rashi op Psalm 14
• Psalm 1 tot en met 92

Tekst Psalm 14

Dwazen denken: Er is geen G'd. Verdorven zijn ze en gruwelijk hun daden, geen van hen deugt. De Eeuwige kijkt vanuit de hemel naar de mensen om te zien of er één verstandig is, één die G'd zoekt. Allen zijn afgedwaald, allen ontaard, geen van hen deugt, niet één. Hebben ze dan geen inzicht, die kwaadstichters? Ze verslinden Mijn volk of het brood is en roepende Eeuwige niet aan.
.....
.....
Ach laat uit Tsion redding komen voor Jisraeel. Als de Eeuwige het lot van Zijn volk ten goede keert, zal Jakob juichen, Jisraeel zich verheugen.

De Hebreeuwse tekst van Psalm 14 - תהילים יד

א לַמְנַצֵּחַ לְדָוִדאָמַר נָבָל בְּלִבּוֹ אֵין אֱלֹהִיםהִשְׁחִיתוּ הִתְעִיבוּ עֲלִילָה אֵין עֹשֵׂה-טוֹב. ב יְהוָה מִשָּׁמַיִם הִשְׁקִיף עַל-בְּנֵי-אָדָםלִרְאוֹת הֲיֵשׁ מַשְׂכִּיל דֹּרֵשׁ אֶת-אֱלֹהִים. ג הַכֹּל סָר יַחְדָּו נֶאֱלָחוּ אֵין עֹשֵׂה-טוֹב אֵין גַּם-אֶחָד. ד הֲלֹא יָדְעוּ כָּל-פֹּעֲלֵי-אָוֶן אֹכְלֵי עַמִּי אָכְלוּ לֶחֶם יְהוָה לֹא קָרָאוּ. ה שָׁם פָּחֲדוּ פָחַד כִּי-אֱלֹהִים בְּדוֹר צַדִּיק. ו עֲצַת-עָנִי תָבִישׁוּ כִּי יְהוָה מַחְסֵהוּ. ז מִי יִתֵּן מִצִּיּוֹן יְשׁוּעַת יִשְׂרָאֵלבְּשׁוּב יְהוָה שְׁבוּת עַמּוֹ יָגֵל יַעֲקֹב יִשְׂמַח יִשְׂרָאֵל.

Luister naar Psalm 14

Luister naar Psalm 14 in het Hebreeuws.

Toelichting op Psalm 14 van Rabbi Yitzchok Rubin

werkelijkheid van het leven
Koning David vertelt ons de werkelijkheid van het leven, maar hij doet het van een standpunt van hoop en belofte. Nergens is hij wanhopig. Zijn grootste boodschap is dat we kunnen werken, verder dan we kunnen zien en de uiteindelijke redding vinden die HaShem voorhoudt. Zelfs in zijn meest pijnlijke momenten, ziet David een sprankeltje hoop.

vernietiging van de Eerste Tempel
In Psalm 14 voorziet David de vernietiging van de Eerste Tempel door Nebukadnezar. Hij profeteert dat onze vijanden onze heiligste plaatsen zullen ontwijden en niemand die hen tegenhoudt. Niets is erger dan zo'n verwoesting, geen moment is pijnlijker.

"er is geen G'd"
David beschrijft onze vijanden met de woorden "De dwaas zegt in zijn hart: Er is geen G'd. Zij bedrijven gruwelijke en afschuwelijke misdaden, niemand is er, die goed doet." In tijden van ramp zal de morele sterkte in de mens wegkwijnen en mensen zullen handelen volgens hun passies. Zonder de wil te weerstaan, zullen ze vallen in achteloosheid. Wanneer deze G'ddelijke vonk koud wordt, horen we onze vijanden verklaren 'Er is geen G'd.' Het is wonderbaarlijk hoe we het tegenwoordig materieel goed hebben, maar toch erg ongelukkig zijn. We zijn achteloos geworden. We luisteren niet meer naar het gehuil van onze ziel.

we zijn ontaard
David beschrijft de situatie met de woorden "Allen zijn zij afgeweken, tezamen ontaard; er is niemand die goed doet, zelfs niet één." We zien het overal op straat de decadentie, de verslaafden en zelfs op scholen wordt niet meer geleerd wat moreel goed of fout is. Dit is wat David heeft voorspeld.

hoop en belofte
Tegelijkertijd spreekt David van hoop en belofte. HaShem wil naar onze stemmen luisteren en redding brengen. HaShem is met de rechtvaardige generatie. Onze vijanden zullen door angst getroffen worden. Hun leven is doelloos geworden. Hun verfijnde taal zal leeg blijken en geen vreugde bevatten. Degenen die menen dat de Tora geen waarde heeft voor de moderne maatschappij, zullen naar HaShem moeten terugkeren, want HaShem is hun enige toevluchtsoord.

redding uit Zion
Uit Zion komt Israëls redding. Er is geen ruimte voor wanhoop. We hoeven alleen terug te keren naar HaShem. Degenen die een Joodse wereld wilden bouwen op idealen die vreemd zijn voor de Joodse ziel zijn getuigen dat hun experiment as is geworden. Niemand steunt hen; de zogenaamde leiders van de andere naties hebben hun ruggen naar hen toegekeerd. Het enige levende segment dat is overgebleven is de ware Tora gemeenschap die zij verafschuwden. We moeten hen de Psalmen aanbieden om hun harten te openen. De Tora wijzen hielden hun Psalmen open. Zij baden vanuit de donkerste plekken en zagen een visioen van waarheid en licht. De Psalmen spreken ware hoop uit.

Commentaar van Rashi op Psalm 14

Per vers het commentaar van Rashi, de Joodse Bijbelcommentator die leefde van 1040-1105. Rashi wordt beschouwd als de leraar van de leraren. Door alle traditionele Joden wordt Rashi als autoriteit op het gebied van de Joodse Bijbel en de Talmoed beschouwd. Vandaar dat het belangrijk is om zijn commentaar op de Psalmen weer te geven. Rashi gebruikt nieuw Hebreeuws aangevuld met Oud Franse woorden. Zijn taalgebruik is soms wat orakelachtig kort. Voor nadere verklaring is het verstandig een orthodox Joodse rabbijn te raadplegen.

Vers 1
Voor de dirigent van David; De dwaas zei in zijn hart: "Er is geen G'd"; zij hebben corrupt gehandeld; ze hebben verschrikkelijke daden begaan; niemand doet het goed.

De dwaas zei in zijn hart: David reciteerde twee psalmen in dit boek, op één manier [met bijna identieke bewoordingen]: de eerste over Nebukadnezar en de tweede (hoofdstuk 53) over Titus. In deze profeteerde hij over Nebukadnezar, die bestemd was om de tempel binnen te gaan en te vernietigen, zonder dat één van zijn legers tegen hem protesteerde.

”Er is geen G'd”: en "Ik zal opstijgen boven de hoogten van de wolken."

ze hebben verschrikkelijke daden begaan: Hebreeuws עלילה, daden.

Vers 3
Allen hebben zich afgewend; samen hebben ze verwend; niemand doet goed, zelfs niet één.

Allen hebben zich afgewend: Geen enkele man van zijn legers protesteerde tegen hem.

hebben ze verwend: Hebr. נאלחו, zijn veranderd om te rotten.

Vers 4
Wisten niet alle werkers van ongerechtigheid? Zij die Mijn volk verslonden, namen deel aan een feest; zij riepen de Heer niet aan.

Wisten niet : Wisten ze uiteindelijk niet wat hen was overkomen?

Zij die Mijn volk verslonden: Het zaad van Nebukadnezar.

namen deel aan een feest: Hebreeuws לחם, brood. Ze maakten een feest (zoals in Daniël. 5:1) "maakten een groot feest (לחם)."

zij riepen de Heer niet aan: Ze beschouwden Hem niet, noch herinnerden ze Zijn wonderbaarlijke en ontzagwekkende daden op hun feest en [ze] gebruikten Zijn vaten.

Vers 5
Daar waren ze in grote angst, want G'd is in de generatie van een rechtvaardig man.

Daar waren ze in grote angst: Want de beloning werd betaald aan Belsazar, de koning van Babylon [waardoor hij] in grote angst was, zoals wordt gezegd (in Daniël 5:6): “Toen veranderde de koning van kleur, zijn gedachten beangstigden hem, de gewrichten van zijn lendenen kwamen los en zijn knieën tegen elkaar geslagen.” Maar onze wijzen verklaarden dit (Sanh. 104b, Mid. Ps. 14: 4) als verwijzend naar de heidenen: wie Israël niet berooft, ervaart geen aangename smaak in zijn voedsel. Degenen die mijn volk verslonden hadden het gevoel dat ze brood aten, want ze ervoeren een aangename smaak.

want G'd is in de generatie van een rechtvaardig man: In de generatie van Jechonia, die rechtvaardig was.

Vers 6
U schaamt de raad van de armen, want de Heer is zijn toevlucht.

U schaamt de raad van de armen: U zegt dat de raad van Israël beschamend is, want zij vertrouwen op de Heer omdat Hij hun toevlucht is.

Vers 7
O, dat het heil van Israël uit Sion zou komen; wanneer de Heer de gevangenschap van Zijn volk teruggeeft, zal Jacob zich verheugen, zal Israël blij zijn.

O, dat: Dan zal de dag komen dat Hij in de toekomst uit Zion het heil van Israël zal geven; dan zal Jakob zich verheugen; Israël zal blij zijn.

Psalm 1 tot en met 92

Wilt u meer Psalmen lezen met een Joodse uitleg? Ga naar: Psalmen 1 tot en met 92.