Tehilliem: Psalm 91 – een Joodse uitleg

Psalm 91 inspireert de harten van de mensen om beschutting te zoeken onder de vleugels van de G'ddelijke Aanwezigheid. Het spreekt ook over de vier seizoenen van het jaar en hun respectievelijke bedieningskrachten, en instrueert degenen die hun ziel beschermen om ze te vermijden. Mozes heeft deze Psalm geschreven ter ere van de stam Levi. Deze stam heeft een bijzondere verbondenheid met G'd. En de Levieten spelen een belangrijke rol in Klal Jisraeel (de gemeenschap van Israël). Sinds de vernietiging van de Tempel wordt elke Jood als een Leviet beschouwd volgens de Joodse filosoof Maimonides. Tehilliem worden ook anno 2024 door Joodse mensen collectief en individueel gereciteerd, omdat het verlangen ontstaat om G-d te prijzen en te danken; of als alternatief, in tijden van crisis en nood, als een vorm van smeekbede, en zelfs als een plek om spijt te betuigen over zonde.

• Tekst Psalm 91
• Hebreeuwse tekst van Psalm 91 – תהילים צא
• Luister naar Psalm 91
• Toelichting op Psalm 91 van Rabbi Yitzchok Rubin
• Commentaar van Rashi op Psalm 91
• Psalm 1 tot en met 92

Tekst Psalm 91

Hij die in het geheim van de Allerhoogste woont, zal in de schaduw van de Almachtige verblijven. Ik zal van de Heer zeggen [dat Hij] mijn toevlucht is en mijn fort, mijn G'd op wie ik vertrouw. Want Hij zal je redden van de valstrik die de verwoestende pest vasthoudt. Met Zijn vleugel zal Hij u bedekken, en onder Zijn vleugels zult u toevlucht zoeken; Zijn waarheid is een allesomvattend schild.
…..
…..
Op een jonge leeuw en een cobra zult u betreden; u zult de jonge leeuw en de slang vertrappen. Want hij verlangt naar Mij, en Ik zal hem redden; Ik zal hem versterken omdat hij Mijn naam kent. Hij zal Mij roepen en Ik zal hem antwoorden; Ik ben met hem in nood; Ik zal hem redden en Ik zal hem eren. Met lange dagen zal Ik hem verzadigen, en Ik zal hem mijn redding tonen.

Hebreeuwse tekst van Psalm 91 – תהילים צא

{א} יֹשֵׁב בְּסֵתֶר עֶלְיוֹן בְּצֵל שַׁדַּי יִתְלוֹנָן:
{ב} אֹמַר לַיהוָה מַחְסִי וּמְצוּדָתִי אֱלֹהַי אֶבְטַח בּוֹ:
{ג} כִּי הוּא יַצִּילְךָ מִפַּח יָקוּשׁ מִדֶּבֶר הַוּוֹת:
{ד} בְּאֶבְרָתוֹ יָסֶךְ לָךְ וְתַחַת כְּנָפָיו תֶּחְסֶה צִנָּה וְסֹחֵרָה אֲמִתּוֹ:
{ה} לֹא תִירָא מִפַּחַד לָיְלָה מֵחֵץ יָעוּף יוֹמָם:
{ו} מִדֶּבֶר בָּאֹפֶל יַהֲלֹךְ מִקֶּטֶב יָשׁוּד צָהֳרָיִם:
{ז} יִפֹּל מִצִּדְּךָ אֶלֶף וּרְבָבָה מִימִינֶךָ אֵלֶיךָ לֹא יִגָּשׁ:
{ח} רַק בְּעֵינֶיךָ תַבִּיט וְשִׁלֻּמַת רְשָׁעִים תִּרְאֶה:
{ט} כִּי אַתָּה יְהוָה מַחְסִי עֶלְיוֹן שַׂמְתָּ מְעוֹנֶךָ:
{י} לֹא תְאֻנֶּה אֵלֶיךָ רָעָה וְנֶגַע לֹא יִקְרַב בְּאָהֳלֶךָ:
{יא} כִּי מַלְאָכָיו יְצַוֶּה לָּךְ לִשְׁמָרְךָ בְּכָל דְּרָכֶיךָ:
{יב} עַל כַּפַּיִם יִשָּׂאוּנְךָ פֶּן תִּגֹּף בָּאֶבֶן רַגְלֶךָ:
{יג} עַל שַׁחַל וָפֶתֶן תִּדְרֹךְ תִּרְמֹס כְּפִיר וְתַנִּין:
{יד} כִּי בִי חָשַׁק וַאֲפַלְּטֵהוּ אֲשַׂגְּבֵהוּ כִּי יָדַע שְׁמִי:
{טו} יִקְרָאֵנִי וְאֶעֱנֵהוּ עִמּוֹ אָנֹכִי בְצָרָה אֲחַלְּצֵהוּ וַאֲכַבְּדֵהוּ:
{טז} אֹרֶךְ יָמִים אַשְׂבִּיעֵהוּ וְאַרְאֵהוּ בִּישׁוּעָתִי:

Luister naar Psalm 91

Luister naar Psalm 91 in het Hebreeuws.

Toelichting op Psalm 91 van Rabbi Yitzchok Rubin

De Levieten in Bijbelse tijd leefden in de nabijheid van de essentie van G'd. Ze werkten in de Tempel en woonden in een heilige omgeving. De huidige Joden die de Tora naleven werken net als de Levieten in een omgeving van heiligheid. Zij ondervinden bescherming van G'd. Zij weten dat hun voorouders beproevingen hebben doorstaan en steun zochten bij G'd.

Moeten Joden steun van G'd vaag accepteren of er echt naar leven? Volgens Rabbi Rubin is dat glashelder: Joden moeten er echt naar leven door te aanvaarden dat alleen G'd bestaat. Joden kunnen dus alleen bij G'd steun zoeken. Rubin verwijst naar Joden die de Holocaust hebben meegemaakt en de meest verschrikkelijke dingen hebben ervaren. Toch zijn het aardige en lieve mensen gebleven. Waar halen ze de kracht vandaan om dergelijke pijn te overwinnen? Door G'd te blijven dienen en Zijn Eenheid te aanvaarden.

Commentaar van Rashi op Psalm 91

Per vers het commentaar van Rashi, de Joodse Bijbelcommentator die leefde van 1040-1105. Rashi wordt beschouwd als de leraar van de leraren. Door alle traditionele Joden wordt Rashi als autoriteit op het gebied van de Joodse Bijbel en de Talmoed beschouwd. Vandaar dat het belangrijk is om zijn commentaar op de Psalmen weer te geven. Rashi gebruikt nieuw Hebreeuws aangevuld met Oud Franse woorden. Zijn taalgebruik is soms wat orakelachtig kort. Voor nadere verklaring is het verstandig een orthodox Joodse rabbijn te raadplegen.

Vers 1
Hij die in het geheim van de Allerhoogste woont, zal in de schaduw van de Almachtige verblijven.

Hij die in het geheim van de Allerhoogste woont: Hij die zich schuilhoudt onder de vleugels van de Shechinah zal in Zijn schaduw verblijven, want de Heilige, gezegend zij Hij, beschermt hem. Mozes, onze leraar, overtuigt hierbij mensen om te schuilen onder de vleugels van de Shechinah.

de Allerhoogste: Hebr. שדי, een uitdrukking van kracht. "Hij die in het geheim van de Allerhoogste woont" is als (Hooglied 2:3): "in Zijn schaduw verlangde ik en zat."

Vers 2
Ik zal van de Heer zeggen [dat Hij] mijn toevlucht is en mijn fort, mijn G'd op wie ik vertrouw.

Ik zal van de Heer zeggen [dat Hij] mijn toevlucht is en mijn fort: en iedereen zal van mij leren. Waarom zeg ik dit?

Vers 3
Want Hij zal je redden van de valstrik die de verwoestende pest vasthoudt.

Want Hij zal je redden van de valstrik, etc.: Tegen iedereen zegt hij: 'Hij die in het geheim van de Allerhoogste woont.'

Vers 4
Met Zijn vleugel zal Hij u bedekken, en onder Zijn vleugels zult u toevlucht zoeken; Zijn waarheid is een allesomvattend schild.

Met Zijn vleugel zal Hij u bedekken, en onder Zijn vleugels zult u toevlucht zoeken: U bent gedekt.

een allesomvattend schild: Hebr. ה וסחרה. Dit is een schild dat een man aan zijn vier zijden nauw omsluit. וסֹחֵרָה is een uitdrukking van סְחוֹר סְחוֹר, rond.

Vers 5
U zult niet bang zijn voor de angst van de nacht, de pijl die overdag vliegt;

U zult niet bang zijn: als je op Hem vertrouwt.

de pijl die overdag vliegt: de demon die vliegt als een pijl.

Vers 6
Pestilentie die in de duisternis rond sluipt, vernietiging die 's middags teistert.

Pestilentie die in de duisternis rond sluipt, vernietiging: Dit zijn namen van demonen; één vernietigt 's nachts en één vernietigt 's middags.

teistert: Hebreeuws יָשוּד, [gelijk aan] יְשוֹדֵד.

Vers 7
Er zullen er duizend aan uw zijde staan en tienduizend aan uw rechterhand; maar het zal je niet benaderen.

Er zullen er duizend aan uw zijde staan: Hebreeuws יפל, een uitdrukking van kamperen, als (Genesis 25:18): "voor het aangezicht van al zijn broers vestigde hij zich (נפל)."

aan uw zijde staan: Links van je zullen duizend demonen gestationeerd zijn, en ze zullen u niet benaderen om te schaden.

Vers 8
U zult slechts met uw ogen staren en u zult de vernietiging van de goddelozen zien.

[U]en.... de vernietiging: Hebreeuws ושלמת, volledige vernietiging. En waarom?

Vers 9
Voor u [zei]: "De Heer is mijn toevlucht"; de Allerhoogste hebt u uw woning gemaakt.

Voor u: U zei: "De Heer is mijn toevlucht." Dit is een elliptisch vers.

de Allerhoogste hebt u uw woning gemaakt: U hebt de Heilige, gezegend zij Hij, de zetel van uw vertrouwen gemaakt.

Vers 10
Er zal u geen kwaad overkomen, noch zal een plaag dichtbij uw tent komen.

Er zal u geen kwaad overkomen: Hebreeuws לא תאנה, zal niet gebeuren. Evenzo (Exodus 21:13): "en G'd stond toe dat het gebeurde (אנה) aan zijn hand."

Vers 12
Op [hun] handen zullen ze je dragen, opdat je voet niet op een steen struikelt.

opdat..... struikelt: Hebreeuws תגף, opdat het [uw voet] niet struikelt, en dus elke uitdrukking van נְגִפָה, acupir, azoper, om te slaan, tegen te slaan.

Psalm 1 tot en met 92

Wilt u meer Psalmen lezen met een Joodse uitleg? Ga naar: Psalmen 1 tot en met 92.