De stad Filippi en de brief van Paulus aan de Filippenzen

De apostel Paulus bracht het evangelie van Jezus naar de Filippenzen. De Filippenzen leefden in een rijke stad en voor de Romeinen strategisch belangrijke stad met een historisch waarde, omdat bij de stad Filippi een belangrijke Romeinse veldslag plaatsvond. Filippi was door zijn ligging van belang voor de commercie van die tijd. Veel Romeinse oud-soldaten vestigden zich in Filippi. In de stad gold zelfs het Romeinse recht. Paulus verkondigde in die stad de boodschap van Jezus en hij schreef een brief aan de gemeente van de Filippenzen.

De naam van de stad Filippi

De stad bestond al in de zevende eeuw voor Christus. Toen werd de stad Krenides genoemd. Dat betekent zoiets als 'bronnen' of 'beekjes', waarmee verwezen werd naar de vele beekjes en rivieren die in de omtrek van de stad te vinden waren. De stad was in handen van de Traciërs toen in 358 voor Christus Filippus II van Macedonië, de vader van Alexander de Grote, er heer en meester werd. Hij gaf de stad de naam Filippi of Philippi. In het Grieks heet de stad Φίλιπποι, Philippoi. Dit is een meervoudsvorm die waarschijnlijk het gevolg is van het feit dat een aantal nederzettingen tot één stad werden samengevoegd. Filippus II liet de stad herbouwen. Hij voorzag haar van een sterke ommuring en schonk haar een theater, dat werd opgericht aan de voet van de Acropolis. Later, nog voordat Paulus de stad zou bezoeken, brachten de Romeinen in de constructie van dit theater aanzienlijke veranderingen aan om van het theater een circus te kunnen maken. Zo werd er bijvoorbeeld een ondergrondse gang gebouwd om een verbinding te maken met de hokken van de wilde dieren en de verblijfplaatsen van de gladiatoren.

De ligging van de stad Filippi

Filippi ligt in het westen van Macedonië aan de grens van Tracië en op ongeveer 15 kilometer van de Egeïsche Zee. Filippi kon een belangrijke plaats in het Romeinse Rijk worden vanwege de Via Egnatia, de Romeinse weg die rond het jaar 146 voor Christus werd aangelegd. Deze belangrijke handelsweg verbond Dyrrhachium met steden als Thessaloníki en Adrianopel en kwam uiteindelijk uit bij de grote stad Constantinopel. Door de gunstige ligging aan deze weg en doordat Filippi tussen twee bergen lag, namelijk de Hemos en de Pangaeon, had de stad een grote strategische en commerciële betekenis. De talrijke beekjes en rivieren rond het land van Filippi maakten de streek vruchtbaar. In de bergen rondom Filippi werd bovendien goud en zilver gevonden. In de tijd dat Paulus er kwam was het nog een betrekkelijk kleine stad.

De historische betekenis van Filippi voor de Romeinen

De stad Filippi kreeg grote historische betekenis toen Antonius, die samen met Octavianus en Lepidus na de moord op Ceasar een driemanschap had gevormd, rond deze stad in enkele veldslagen Brutus en Cassius versloeg. Deze veldslagen vonden plaats in 42 voor Christus. Brutus en Cassius hadden met anderen de Romeinse keizer Ceasar vermoord. Deze overwinning van Octavianus betekende het einde van de Romeinse Republiek. De Romeinen hebben door deze gebeurtenis het strategisch belang van Filippi ontdekt.

Romeinse burgers in Filippi

In 31 voor Christus versloeg Octavianus met zijn legers Antonius. Octavianus werd de alleenheerser van het grote Romeinse rijk. Er braken toen rustigere tijden aan voor de Romeinse legioenen. Veel soldaten verlieten na lange diensttijd het leger en vestigden zich in steden en dorpen. Octavianus wees een deel van deze soldaten de stad Filippi toe, zodat zij daar konden gaan wonen. De stad Filippi werd een colonia van Rome. Het kreeg eerst de naam 'Colonia Julia Victrix Philippensis' ter nagedachtenis aan Julius Ceasar. In 27 voor Christus werd in de naam van de stad het 'Augusta' ingevoegd 'Colonia Augusta Julia Victrix Philippensis'. Dit gebeurde ter gelegenheid van het feit dat Octavianus toen de titel 'Augustus' kreeg. De naam Augustus betekent gezegend of verheven. Deze naam hebben alle Romeinse keizers en hun vrouwen die na hem kwamen aangenomen als uitdrukking van de religieuze betekenis van het keizerschap. De stad werd bevolkt met een groot aantal Romeinse burgers. Ook het Romeinse/Italiaanse recht werd ingevoerd (Handelingen 16:13). Veel inwoners waren zo blij met het Romeinse recht dat velen zich vaak nog Romeinser gingen gedragen dan de ingezetenen van Rome zelf.

Romeins burgerschap en hemels burgerschap

De Romeinse burgers in Filippi probeerden de cultuur van Rome over te brengen naar Filippi. Met haar pretoren en lictoren die in de stad waren voelden de mensen zich als inwoners van een Rome in het klein. Zoals de burgers van Filippi zich verbonden wisten met Rome, zo sprak Paulus de christenen in Filippi aan op hun burgerschap van het rijk der hemelen. Paulus schrijft in zijn brief aan de Filippenzen 3:20 'Want wij zijn burgers van een rijk in de hemelen'. Zoals de Romeinse burgers in Filippi niet zo snel mogelijk terug naar Rome moesten, maar juist Rome en haar cultuur naar Filippi brengen, zo worden de christenen uitgedaagd om niet direct de hemel te zien als het doel van hun leven, maar juist door geloof en goede daden de hemel hier op aarde te brengen. Zo kunnen zij als christenen in hun eigen stad recht doen aan hun hemels burgerschap.

Joods gebedsplaats buiten de stad Filippi

Filippi was de eerste stad van het Europese vasteland die van Paulus het evangelie, de blijde boodschap, zou ontvangen. In de tijd van de apostelen was Filippi een Romeinse provincie. Paulus vermoedde dat er buiten de stadspoorten een joodse bedeplaats moest zijn. In Handelingen 16:13 wordt vermeld dat Paulus de joden van Filippi op een sabbat probeerde te bereiken. Hij gaf er namelijk altijd de voorkeur aan om zich met zijn boodschap over Jezus eerst tot de Joden te richten. Pas daarna bracht hij het evangelie ook naar de Filippenzen.

Op de vraag waarom er geen synagoge in de stad aanwezig was en Paulus dus buiten de stadspoorten moest zoeken naar een joodse gebedsplaats zijn twee antwoorden mogelijk. Het zou zo kunnen zijn dat er gewoonweg te weinig Joden in Filippi woonden en ze daarom dus geen eigen synagoge hadden. Een andere mogelijkheid heeft te maken met het Romeinse recht dat er in Filippi was, waardoor erediensten waarvoor geen officiële toestemming is verkregen nog slechts buiten de muren van de stad gehouden mochten worden en dan wel op een behoorlijke, door de autoriteiten bepaalde, afstand van de stad.

De bekering van de gevangenbewaarder te Filippi

Lucas, de auteur van het Bijbelboek Handelingen, beschrijft in hoofdstuk 16: 11 - 40 wat Paulus meemaakt in Filippi. Paulus werd daar zonder proces gegeseld en in de gevangenis geworpen, vanwege een oproep die veroorzaakt werd door de eigenaars van een slavin met een waarzeggende geest. Deze vrouw liep enige dagen achter Paulus en zijn gevolg aan en schreeuwde: 'Deze mensen zijn dienaren van de allerhoogste God en verkondigen u hoe u gered kunt worden!’. Paulus verdreef in de naam van Jezus de waarzeggende geest van haar, en daarmee stopten haar waarzeggingen en voor haar eigenaars kwam er een eind aan al de inkomsten die ze vanwege haar waarzeggingen verdiende. Zij klaagden Paulus en Silas aan en zij werden in de gevangenis geworpen. Die nacht kwam er een aardbeving en de gevangenbewaarder kwam door het getuigenis van Paulus tot geloof. Na te zijn vrijgelaten verliet Paulus de stad.

De Brief van Paulus aan de Filippenzen

Van de brief de wij kennen als de brief van Paulus aan de gemeente te Filippi wordt algemeen aangenomen dat deze ook daadwerkelijk door Paulus geschreven is. Samenvattend kan gesteld worden dat Paulus deze brief schrijft om zijn dankbaarheid te uiten voor de gaven die hij heeft gekregen. Tevens wil hij de christelijke gemeente te Filippi geruststellen en hen ondersteunen in het geloof in Jezus Christus.