Tehilliem: Psalm 48 – een Joodse uitleg

Psalm 48 gaat over Jeruzalem. De psalmist profeteert over de Messiaanse periode en bejubelt de herbouw van de Heilige Tempel en de offers die hier gebracht worden. In die tijd zal Israël zeggen: “Zoals we uit de monden van de profeten hebben gehoord, zo zijn we dankbaar het te zien.” Tehilliem worden ook anno 2024 door Joodse mensen collectief en individueel gereciteerd, omdat het verlangen ontstaat om G-d te prijzen en te danken; of als alternatief, in tijden van crisis en nood, als een vorm van smeekbede, en zelfs als een plek om spijt te betuigen over zonde.

• Tekst Psalm 48
• Hebreeuwse tekst Psalm 48 - תהילים מח
• Luister naar Psalm 48
• Toelichting op Psalm 48 van Rabbi Yitzchok Rubin
• Commentaar van Rashi op Psalm 48
• Psalm 1 tot en met 92

Tekst Psalm 48

Groot is de Eeuwige, Hem komt alle lof toe. In de stad van onze G'd, op Zijn heilige berg – schone hoogte, vreugde van heel de aarde. Tsionsberg, flank op het noorden, zetel van de grote koning – in haar vesting weet men: G'd is onze burcht. Koningen sloten zich aaneen, samen trokken zij ten strijde. Maar wat zij zagen, verbijsterde hen, verschrikt namen zij de vlucht.
…..
…..
Ga rond Tsion, trek eromheen, tel zijn torens. Bezie met aandacht zijn muren, bewonder zijn vesting en vertel aan uw nageslacht: Zo is G'd, onze G'd, nu en altijd, Hij is het die ons leidt, voor eeuwig.

Hebreeuwse tekst Psalm 48 - תהילים מח

א שִׁיר מִזְמוֹר לִבְנֵי-קֹרַח. ב גָּדוֹל יְהוָה וּמְהֻלָּל מְאֹד בְּעִיר אֱלֹהֵינוּ הַר-קָדְשׁוֹ. ג יְפֵה נוֹף מְשׂוֹשׂ כָּל-הָאָרֶץהַר-צִיּוֹן יַרְכְּתֵי צָפוֹן קִרְיַת מֶלֶךְ רָב. ד אֱלֹהִים בְּאַרְמְנוֹתֶיהָ נוֹדַע לְמִשְׂגָּב. ה כִּי-הִנֵּה הַמְּלָכִים נוֹעֲדוּ עָבְרוּ יַחְדָּו. ו הֵמָּה רָאוּ כֵּן תָּמָהוּ נִבְהֲלוּ נֶחְפָּזוּ. ז רְעָדָה אֲחָזָתַם שָׁם חִיל כַּיּוֹלֵדָה. ח בְּרוּחַ קָדִים תְּשַׁבֵּר אֳנִיּוֹת תַּרְשִׁישׁ. ט כַּאֲשֶׁר שָׁמַעְנוּ כֵּן רָאִינוּ בְּעִיר-יְהוָה צְבָאוֹת בְּעִיר אֱלֹהֵינוּאֱלֹהִים יְכוֹנְנֶהָ עַד-עוֹלָם סֶלָה. י דִּמִּינוּ אֱלֹהִים חַסְדֶּךָ בְּקֶרֶב הֵיכָלֶךָ. יא כְּשִׁמְךָ אֱלֹהִים כֵּן תְּהִלָּתְךָ עַל-קַצְוֵי-אֶרֶץצֶדֶק מָלְאָה יְמִינֶךָ. יב יִשְׂמַח הַר צִיּוֹן תָּגֵלְנָה בְּנוֹת יְהוּדָה לְמַעַן מִשְׁפָּטֶיךָ. יג סֹבּוּ צִיּוֹן וְהַקִּיפוּהָ סִפְרוּ מִגְדָּלֶיהָ. יד שִׁיתוּ לִבְּכֶם לְחֵילָה פַּסְּגוּ אַרְמְנוֹתֶיהָ לְמַעַן תְּסַפְּרוּ לְדוֹר אַחֲרוֹן. טו כִּי זֶה אֱלֹהִים אֱלֹהֵינוּ עוֹלָם וָעֶד הוּא יְנַהֲגֵנוּ עַל-מוּת.

Luister naar Psalm 48

Luister naar Psalm 48 in het Hebreeuws.

Toelichting op Psalm 48 van Rabbi Yitzchok Rubin

De zonen van Korach spreken over Jeruzalem zonder het ooit gezien te hebben. Dat deden ze ook bij de ingang van de hel, toen zij getuigen waren van de vernietiging van de opstand van hun vader. Hun woorden zouden later gezongen worden in de Tempel als een lied voor maandag, de tweede dag van de week. Op deze scheppingsdag scheidde G'd de hemel van de aarde. Deze scheiding tussen spiritueel en materieel veroorzaakte verdeeldheid, maar het gaf ook de gelegenheid heiligheid te scheppen. De zonen van Korach realiseerden zich dit en spraken over Jeruzalem en haar vermogen hetzelfde te doen.

Het meest opvallende aspect van Jeruzalem is de diversiteit van haar bewoners. In Jeruzalem wonen allerlei soorten Joden die G'd dienen. Zij creëren een heilige sfeer. Zij vormen de Torawereld die levendig is en geen stoffige foto's in een museum zijn.

De schoonheid van Jeruzalem is niet ascetisch. Het Hebreeuwse woord 'nof' betekent niet alleen uitzicht maar ook boomstam die de voeding draagt aan alle takken en bladeren. Jeruzalem heeft dit vermogen. De Joodse wijzen brengen de levende Tora naar alle Joden. Elke Torastudent heeft gedronken van Jeruzalems heilige Torastudie, hetzij direct hetzij indirect via de Joodse wijzen. Er is echter één brandende vraag: waarom is Jeruzalem met zoveel geweld geconfronteerd? G'd weet hoeveel Zijn kinderen lijden onder de pijn. Hij leidt hen naar verlichting van de pijn via Zijn Tora om een nauwere band met Hem aan te gaan.

Commentaar van Rashi op Psalm 48

Per vers het commentaar van Rashi, de Joodse Bijbelcommentator die leefde van 1040-1105. Rashi wordt beschouwd als de leraar van de leraren. Door alle traditionele Joden wordt Rashi als autoriteit op het gebied van de Joodse Bijbel en de Talmoed beschouwd. Vandaar dat het belangrijk is om zijn commentaar op de Psalmen weer te geven. Rashi gebruikt nieuw Hebreeuws aangevuld met Oud Franse woorden. Zijn taalgebruik is soms wat orakelachtig kort. Voor nadere verklaring is het verstandig een orthodox Joodse rabbijn te raadplegen.

Vers 2
De Heer is groot en zeer geprezen, in de stad van onze G'd, de berg van zijn heiligdom.

in de stad van onze G'd: In de toekomst, wanneer Hij Zijn stad bouwt, zal Hij er groot en geprezen om zijn.

Vers 3
De mooiste takken, de vreugde van de hele aarde - Berg Sion, aan de noordkant, de stad van een grote koning.

De mooiste takken: Hebreeuws יפר נוף, een stad die een eerlijke tak is; een uitdrukking van de takken (נוף) van een boom. Een andere verklaring: een schone bruid, want in de kuststeden noemen ze een bruid ninfe (nymphe in het Grieks) (R. H. 26a). Menachem (p. 124) associeerde het met (Jozua 17:11) "de drie regio's (הנפת)" (ie, daar [op Jozua] legt hij uit dat het regio's betekent; zoals Rashi daar verklaart: contree in het Frans, een regio. Op deze manier legt Rashi uit in Jozua 11:3,) maar Dunash (p. 34) definieerde het als een uitdrukking van een boomtak en Berg Sion werd "de mooiste tak" genoemd omdat het (bij Sem Efraïm) de Olijfberg is.

de vreugde van de hele aarde: Wat is nu zijn vreugde? De noordkant, hoeken in het Frans, hoek. Redak (Shorashim) definieert het ook als hoeken, en zo in Ezechiël (46:21). De noordkant van het altaar was waar zondoffers en schuldoffers werden geslacht, en wie bedroefd was vanwege de zonden die hij had begaan, zou een zondoffer of een schuldoffer brengen, en hem zou worden vergeven. Hij zou dan gelukkig tevoorschijn komen en de offers zouden de hele wereld ten goede komen.

Vers 4
G'd is in zijn paleizen; Hij staat bekend als een bolwerk.

Hij staat bekend als een bolwerk: Wanneer Hij daar in de toekomst zal wonen, zullen ze dit zeggen [zullen hem zo noemen].

Vers 5
Want zie, de koningen hebben zich verzameld; ze zijn samen geslaagd.

de koningen hebben zich verzameld: om er oorlog tegen te voeren in de oorlogen van Gog en Magog.

ze zijn samen geslaagd: ten oorlog trekken.

Vers 6
Ze zagen het, dus ze vroegen zich af; ze schrokken, ja, ze waren verbijsterd.

Ze zagen het: de Heilige, gezegend zij Hij, die uitgaat en oorlog voert tegen die naties, vroegen ze zich af.

ze waren verbijsterd: Feront etourdis in het Frans waren verbluft als (Jeremia 23:32): "en hun verbijstering (ובפחזותם)."

Vers 8
Met een oostenwind, [waarmee] U de schepen van Tarsis breekt.

Met een oostenwind: Dat is een uitdrukking van vergelding, waarmee de Heilige, gezegend zij Hij, de goddelozen vergoedt, zoals wordt gezegd (Exodus 14:21): "en de Heer leidde de zee met een sterke oostenwind, enz." (Ezechiël 16:27,26): "De oostenwind heeft u gebroken in het hart der zeeën"; (Jeremia 18:17): "Als een oostenwind zal ik u verstrooien voor de vijand."

de schepen van Tarsis: Ze zijn de buren van Tyre, dat is Afrika, en het is van Edom.

Vers 9
Zoals we hebben gehoord, hebben we ook gezien in de stad van de Heer der heerscharen, in de stad van onze G'd; G'd zal het voor eeuwig en altijd vestigen.

Zoals we hebben gehoord: de troost uit de mond van de profeten, dus hebben we [ze] gezien.

Vers 10
We hoopten, o Heer, op Uw vriendelijkheid in het midden van Uw tempel.

We hoopten, o Heer, op Uw vriendelijkheid: De profeet bidt herhaaldelijk tot de Heilige, gezegend zij Hij, en zegt: “We hoopten en wachtten op Uw goedheid, om dit Uw redding te zien in het midden van Uw Tempel. Menachem (p. 65) interpreteerde het als een uitdrukking van gedachte, als (Esther 4:13): "Denk niet (אל תדמי)."

Vers 11
Zoals Uw naam is, o G'd, zo is Uw lof aan de einden der aarde; Uw rechterhand is vol gerechtigheid.

Zoals Uw naam is, o G'd, zo is Uw lof: Net zoals Uw naam groot is, zo is Uw lof groot in ieders mond.

Vers 12
De berg Sion zal zich verheugen; de dochters van Juda zullen juichen ter wille van Uw oordelen.

de dochters van Juda zullen juichen: Alle andere steden van Juda zijn als dochters voor Sion, als (Numeri 32:42): "en hij veroverde Kenath en zijn dochters."

ter wille van Uw oordelen: Dat U een oordeel velt over de naties.

Vers 13
Omring Zion en omring het, tel zijn torens.

Omring Zion: U die het bouwt.

tel: Hebreeuws ספרו, een uitdrukking van tellen. U moet weten hoeveel torens het vereist.

Vers 14
Let op zijn muren, hef zijn paleizen op, zodat je het een latere generatie kunt vertellen.

op zijn muren: Hebreeuws לחילה, aan zijn muren, als (Klaagliederen 2:8): "wal (חיל) en muur."

hef zijn paleizen op: Hebreeuws פסגו, hef zijn paleizen op als (Deuteronomium 3:17): "onder de stroomversnellingen van de hoogte", wat vertaald wordt als רָמָתָא, de hoge plaats.

zodat je het kunt vertellen: zijn hoogte en zijn schoonheid voor de generatie na jou.

Vers 15
Want dit is G'd, onze G'd voor eeuwig en altijd; Hij zal ons leiden zoals in de jeugd.

zoals in de jeugd: Hebreeuws על-מות, als een man die zijn jonge zoon langzaam leidt. Menachem (p. 133) interpreteerde het als een uitdrukking van de eeuwigheid, en zo ook de interpretatie ervan: zal ons naar de eeuwigheid leiden.

Psalm 1 tot en met 92

Wilt u meer Psalmen lezen met een Joodse uitleg? Ga naar: Psalmen 1 tot en met 92.