Hoe wordt een nieuwe paus gekozen?

Op 11 februari 2013 heeft de 265e paus, Joseph Ratzinger, bekend gemaakt dat hij aftreed als paus. Er moet nu dus een nieuwe paus gekozen worden, maar hoe verloopt die procedure eigenlijk. Wie mogen er allemaal paus worden? Wat komt er bij kijken bij zo'n verkiezing?

De verkiezingsprocedure

Op 11 februari 2013 heeft de 265e paus, Joseph Ratzinger, bekend gemaakt dat hij na een pontificaat van 8 jaar aftreed als paus. Er moet dus een nieuwe paus komen. Hoe verloopt zo'n verkiezingsprocedure nou precies?

Na het overlijden of in dit geval het aftreden van de paus, moet er binnen 20 dagen een stemming voor een nieuwe paus begonnen zijn, ook wel het Conclaaf genoemd. Deze stemming vindt plaats in de Sixtijnse Kapel, die gelegen is in Vaticaanstad. de kapel is gebouwd tussen 1473 en 1481 en bevat plafondschilderingen van Michelangelo. Op de eerste stemdag wordt er één keer gestemd. Op de daaropvolgende dagen worden er 4 stemrondes per dag gehouden. Als er na 30 stemrondes nog geen nieuwe paus is gekozen kan besloten worden om degene die de meerderheid van de stemmen heeft gekregen tot nieuwe paus te wijden. Anders is het gewoon degene die in één stemronde minimaal 80 van de 120 stemmen krijgt, oftewel twee derde van de stemmen. Het Conclaaf wordt geleid door de kardinaal-kamerling, ook wel camerlengo genoemd. Deze camerlengo wordt geassisteerd door drie stemopnemers. Vervolgens vullen alle 120 verplicht hun stem in op het stembriefje, waar Eligo in Summum Pontificem staat, wat Ik kies tot paus. Als de kardinaal zijn stem heeft ingevuld, vouwt hij het briefje met de langste kant overlangs en houdt deze in de lucht, waarna hij naar het altaar loopt. Hij legt vervolgens zijn stem op een schaal, waarna hij het briefje in een miskelk laat glijden. De stemopnemers tellen de briefjes en stoppen ze in een tweede miskelk. Eén stemopnemer leest vervolgens de namen op, waarna ze op een formulier genoteerd worden. Daarna worden de aantal namen van dezelfde persoon bij elkaar opgeteld en op een apart formulier ingevuld. De stembriefjes worden nog door drie verschillende kardinalen gecontroleerd. Daarna worden de stembriefjes aan een koord geregen, waarna ze verbrand worden. Door de toegevoegde chemicaliën aan het koord komt er of zwarte of witte rook uit de schoorsteen van de kapel. Als er zwarte rook uit de schoorsteen komt betekent dat dat de stemming is gestaakt en als er witte rook uit de schoorsteen komt betekent dat dat er een nieuwe paus is gekozen. De kardinaal moet jonger zijn dan 80 jaar om mee te doen aan de verkiezing en mag uit elke werelddeel komen.

Van burger tot paus

Eigenlijk kan iedereen paus worden. Tenzij je een vrouw bent. Een vrouw kan namelijk geen priester worden en mag geen belangrijke taak binnen de kerk hebben. Hieronder volgt een kort stappenplan van hoe je paus kan worden.

• Je moet als eerste gedoopt zijn binnen de Rooms-Katholieke kerk. Als je uit een Rooms-Katholiek gezin komt ben je vaak al gedoopt als baby, maar als dit niet geval is maakt het nog niet uit, want je kan ook op latere leeftijd gedoopt worden.
• Vervolgens doe je je Eerste Heilige Communie. Je neemt dan deel aan je eerste Katholieke eredienst, ook wel de eucharistie genoemd.
• Hierna komt het confirmatio, wat Latijns is voor het vormsel. Hierbij zeg je eigenlijk letterlijk: "Ik bevestig", waarmee je belooft als een Rooms-Katholieke gaat leven.
• Dit is een belangrijke stap en ook de meest beslissende keuze die je moet maken. Je moet het echt willen. Als je namelijk priester of zelfs paus wilt worden moet je celibatair gaan leven, wat inhoudt dat je geen seks, relatie of huwelijk mag hebben.
• Nu je besloten hebt om priester te worden ga je naar een seminarie, waar je opgeleid wordt tot priester. Je wordt aan het einde van je opleiding door een bisschop tot priester gewijd.
• Je gaat nu parochiewerk doen, waardoor je benaamd kan worden als pastoor.
• Een bisdom is een groter gebied wat je kan besturen. Als je daartussen zit noemen ze het een dekenaat. Als je voorzitter bent van het dekenaat wordt je een deken genoemd.
• De volgende stap is het besturen van een bisdom, waarmee je bisschop wordt. Dit kan ook gelijk na het pastoor zijn. Je hoeft dus niet per se eerst deken geweest te zijn. De bestuurder van het aartsbisdom, waarvan er één per land is, is de voorzitter van alle bisschoppen in dat land.
• Tijdens het consistoire, een speciale kerkelijke bijeenkomst, benoemt de paus nieuwe kardinalen. Wanneer zo'n consistoire plaatsvindt is van te voren niet te zeggen. Dit is afhankelijk van het aantal kardinalen die actief zijn.
• En dan nu de laatste stap. Als een paus sterft of in het geval van 2013 met Benedictus XVI die aftreed, moet er een nieuwe paus komen. Via bovengenoemde procedure wordt uit de kardinalen een nieuwe paus gekozen.

Lees verder

• Benedictus XVI; de 265e paus (2005-2013)