Tehilliem: Psalm 44 – een Joodse uitleg

Psalm 44 is geschreven door de kinderen van Korach. Het gaat over de bittere ballingschap. De niet-Joodse volkeren beweren dat G'd het Joodse volk heeft verruild voor hen. Er wordt verwacht dat Joden zich als makke schapen naar de slachtbank laten leiden. Maar G'd zal de Joden verlossen ter wille van Zijn grote naam die bij ons is gedurende onze ballingschap. Tehilliem worden ook anno 2024 door Joodse mensen collectief en individueel gereciteerd, omdat het verlangen ontstaat om G-d te prijzen en te danken; of als alternatief, in tijden van crisis en nood, als een vorm van smeekbede, en zelfs als een plek om spijt te betuigen over zonde.

• Tekst Psalm 44
• Hebreeuws tekst Psalm 44 - תהילים מד
• Luister naar Psalm 44
• Toelichting op Psalm 44 van Rabbi Yitzchok Rubin
• Commentaar van Rashi op Psalm 44
• Psalm 1 tot en met 92

Tekst Psalm 44

G'd, met eigen oren hebben wij het gehoord, onze voorouders vertelden het ons door: de daden die U verrichtte in hun dagen, in de dagen van weleer. Om hen te planten hebt u volken verdreven, naties verslagen om ruimte te geven aan hen. Zij verkregen het land niet met het zwaard, niet hun eigen kracht heeft hen gered, maar Uw rechterhand, Uw arm, het licht van Uw gelaat – U had hen lief. U, G'd, bent mijn koning, U beveelt de redding van Jakob.
…..
…..
Wordt wakker, Eeuwige, waarom slaapt U? Ontwaak! Verstoot ons niet voor eeuwig. Waarom verbergt U Uw gelaat, waarom vergeet U onze ellende, onze nood? Onze ziel ligt neergebogen in het stof, ons lichaam vastgekleefd aan de aarde. Sta op, kom ons te hulp, verlos ons, omwille van Uw trouw.

Hebreeuws tekst Psalm 44 - תהילים מד

א לַמְנַצֵּחַ לִבְנֵי-קֹרַח מַשְׂכִּיל. ב אֱלֹהִים בְּאָזְנֵינוּ שָׁמַעְנוּ אֲבוֹתֵינוּ סִפְּרוּ-לָנוּפֹּעַל פָּעַלְתָּ בִימֵיהֶם בִּימֵי קֶדֶם. ג אַתָּה יָדְךָ גּוֹיִם הוֹרַשְׁתָּ וַתִּטָּעֵםתָּרַע לְאֻמִּים וַתְּשַׁלְּחֵם. ד כִּי לֹא בְחַרְבָּם יָרְשׁוּ אָרֶץ וּזְרוֹעָם לֹא-הוֹשִׁיעָה-לָּמוֹכִּי-יְמִינְךָ וּזְרוֹעֲךָ וְאוֹר פָּנֶיךָ כִּי רְצִיתָם. ה אַתָּה-הוּא מַלְכִּי אֱלֹהִים צַוֵּה יְשׁוּעוֹת יַעֲקֹב. ו בְּךָ צָרֵינוּ נְנַגֵּחַ בְּשִׁמְךָ נָבוּס קָמֵינוּ. ז כִּי לֹא בְקַשְׁתִּי אֶבְטָח וְחַרְבִּי לֹא תוֹשִׁיעֵנִי. ח כִּי הוֹשַׁעְתָּנוּ מִצָּרֵינוּ וּמְשַׂנְאֵינוּ הֱבִישׁוֹתָ. ט בֵּאלֹהִים הִלַּלְנוּ כָל-הַיּוֹם וְשִׁמְךָ לְעוֹלָם נוֹדֶה סֶלָה. י אַף-זָנַחְתָּ וַתַּכְלִימֵנוּ וְלֹא-תֵצֵא בְּצִבְאוֹתֵינוּ. יא תְּשִׁיבֵנוּ אָחוֹר מִנִּי-צָר וּמְשַׂנְאֵינוּ שָׁסוּ לָמוֹ. יב תִּתְּנֵנוּ כְּצֹאן מַאֲכָל וּבַגּוֹיִם זֵרִיתָנוּ. יג תִּמְכֹּר-עַמְּךָ בְלֹא-הוֹן וְלֹא-רִבִּיתָ בִּמְחִירֵיהֶם. יד תְּשִׂימֵנוּ חֶרְפָּה לִשְׁכֵנֵינוּ לַעַג וָקֶלֶס לִסְבִיבוֹתֵינוּ. טו תְּשִׂימֵנוּ מָשָׁל בַּגּוֹיִם מְנוֹד-רֹאשׁ בַּלְאֻמִּים. טז כָּל-הַיּוֹם כְּלִמָּתִי נֶגְדִּי וּבֹשֶׁת פָּנַי כִּסָּתְנִי. יז מִקּוֹל מְחָרֵף וּמְגַדֵּף מִפְּנֵי אוֹיֵב וּמִתְנַקֵּם. יח כָּל-זֹאת בָּאַתְנוּ וְלֹא שְׁכַחֲנוּךָ וְלֹא-שִׁקַּרְנוּ בִּבְרִיתֶךָ. יט לֹא-נָסוֹג אָחוֹר לִבֵּנוּ וַתֵּט אֲשֻׁרֵינוּ מִנִּי אָרְחֶךָ. כ כִּי דִכִּיתָנוּ בִּמְקוֹם תַּנִּים וַתְּכַס עָלֵינוּ בְצַלְמָוֶת. כא אִם-שָׁכַחְנוּ שֵׁם אֱלֹהֵינוּ וַנִּפְרֹשׂ כַּפֵּינוּ לְאֵל זָר. כב הֲלֹא אֱלֹהִים יַחֲקָר-זֹאת כִּי-הוּא יֹדֵעַ תַּעֲלֻמוֹת לֵב. כג כִּי-עָלֶיךָ הֹרַגְנוּ כָל-הַיּוֹם נֶחְשַׁבְנוּ כְּצֹאן טִבְחָה. כד עוּרָה לָמָּה תִישַׁן אֲדֹנָי הָקִיצָה אַל-תִּזְנַח לָנֶצַח. כה לָמָּה-פָנֶיךָ תַסְתִּיר תִּשְׁכַּח עָנְיֵנוּ וְלַחֲצֵנוּ. כו כִּי שָׁחָה לֶעָפָר נַפְשֵׁנוּ דָּבְקָה לָאָרֶץ בִּטְנֵנוּ. כז קוּמָה עֶזְרָתָה לָּנוּ וּפְדֵנוּ לְמַעַן חַסְדֶּךָ.

Luister naar Psalm 44

Luister naar Psalm 44 in het Hebreeuws.

Toelichting op Psalm 44 van Rabbi Yitzchok Rubin

De kinderen van Korach waren bekend met de leegte en duisternis van chaos. Hun vader rebelleerde tegen Mozes die nederig was en echte leiderschap uitstraalde. Elke nieuwe generatie dient te leren van de fouten van de vorige generatie. De Joden die uit Egypte waren vertrokken en in het Land Israël aankwamen waren op het spirituele hoogste niveau. Ze maakten van het Land Israël een unieke plaats in de wereld, het spirituele centrum van de wereld. Maar G'd test het Joodse volk constant. De verdrijving uit het Land Israël en de eeuwen van Ballingschap is een test van G'd. Het Joodse volk lijdt maar door naar HaShem te blijven luisteren en te doen wat Hij het volk opdraagt zal de pijn in het niets verdwijnen. G'd laat Zijn glorie schijnen in deze verwarde wereld. Dat is de zegen voor de Joden gedurende de geschiedenis. De chaos om ons heen verblindt ons met wanhoop, maar de naleving van de Tora wijst ons de juiste richting. Uiteindelijk leidt dit ertoe dat de aarde even heilig zal zijn als de hemelen. Dan zal de Joodse missie geslaagd zijn en leven we in een perfecte wereld.

Commentaar van Rashi op Psalm 44

Per vers het commentaar van Rashi, de Joodse Bijbelcommentator die leefde van 1040-1105. Rashi wordt beschouwd als de leraar van de leraren. Door alle traditionele Joden wordt Rashi als autoriteit op het gebied van de Joodse Bijbel en de Talmoed beschouwd. Vandaar dat het belangrijk is om zijn commentaar op de Psalmen weer te geven. Rashi gebruikt nieuw Hebreeuws aangevuld met Oud Franse woorden. Zijn taalgebruik is soms wat orakelachtig kort. Voor nadere verklaring is het verstandig een orthodox Joodse rabbijn te raadplegen.

Vers 2
Oh G'd, met onze oren hoorden we, onze voorouders vertelden ons; Je deed een daad in hun dagen, in dagen van ouds.

met onze oren hoorden we: Van hieruit leer je dat de zonen van Korach de generaties spraken die hen volgden, want als het voor henzelf was, zouden ze niet moeten zeggen: "onze vaders hebben het ons verteld", omdat zij zelf getuige waren van de wonderen van de woestijn, de Jordaan en Jozua's oorlog. Op deze manier wordt het uitgelegd in de Aggadah van Psalmen (Mid. Ps. 44:1).

Vers 3
U - met Uw hand verdreef U naties en plantte ze; U hebt koninkrijken schade berokkend en ze weggestuurd.

U hebt koninkrijken schade berokkend: U bracht de zeven grote naties schade toe, U zond hen voor ons uit, en met Uw hand en Uw kracht verdreef U hen uit hun land en plantte onze voorvaderen in hun midden.

Vers 4
Want niet door hun zwaard hebben zij het land geërfd, noch hun arm heeft hen gered, maar Uw rechterhand en Uw arm en het licht van Uw aangezicht, want U begunstigde hen.

U begunstigde hen: Hebreeuws רציתם, een uiting van gunst.

Vers 5
U bent mijn koning, o G'd; beveel de redding van Jakob.

beveel de redding van Jakob: Nu ook.

Vers 6
Met U zullen we onze tegenstanders vereren; met Uw naam zullen wij degenen vertrappen die tegen ons opstaan.

zullen wij degenen vertrappen die tegen ons opstaan: Hebreeuws נבוס. We zullen onze vijanden betreden en vertrappen, een uitdrukking van (Ezechiël 16:6): "wentelen (מתבוססת) in uw bloed"; (Spreuken 27:7), "vertrappelt (תבוס) honingraat"; (Zacharias 10:5): "En zij zullen zijn als machtige mannen, die het slijk van de straten betreden (בוסים)."

Vers 10
Zelfs als U ons hebt verlaten en ons te schande hebt gemaakt, en U gaat niet uit in onze gastheren;

Zelfs als U ons hebt verlaten en ons te schande hebt gemaakt: Zelfs als U ons te schande maakt, zullen wij Uw naam voor altijd bedanken.

Vers 11
U laat ons ons terugtrekken van de tegenstander en onze vijanden plunderen zichzelf;

U laat ons ons terugtrekken: Hebreeuws תשיבנו. Dit is een tegenwoordige tijd.

plunderen zichzelf: Ze plunderen ons eigendom, ieder voor zichzelf.

Vers 12
U bevrijdt ons als schapen om te worden gegeten, en u verspreidt ons onder de natiën.

u verspreidt ons: Epondis nous in Oud Frans, tu nous repandis in modern Frans.

Vers 20
- zelfs toen U ons verpletterde in een plaats van slangen en U ons met duisternis bedekte.

U ons verpletterde in een plaats van slangen: Deze כי dient als een uitdrukking van כאשר, wanneer. Zelfs wanneer U ons vernederde in een land van vlakten en kuilen; [in] een woestijn, een plaats van slangen, en U bedekte ons met de duisternis van de dood, ondanks dit alles, als G'd de naam van onze G'd vergat, zal G'd dit dan niet onderzoeken? Want Hij kent de geheimen van het hart.

Vers 23
Want het is omwille van U dat we voortdurend worden gedood, [dat] we worden beschouwd als schapen voor de slachting.

als schapen voor de slachting: Als slachtschapen.

Vers 27
Sta op om ons te helpen en verlossen omwille van Uw vriendelijkheid.

en verlossen omwille van Uw vriendelijkheid: We komen niet met de kracht van onze daden, maar doen [dit] omwille van Uw goedheid.

Psalm 1 tot en met 92

Wilt u meer Psalmen lezen met een Joodse uitleg? Ga naar: Psalmen 1 tot en met 92.