Verantwoordelijkheid van het leiderschap

Er zijn leiders op allerlei niveaus; wereldleiders besturen het wereldgebeuren, geestelijke leiders geven richting aan de kerkgemeenschap, schoolleiders leiden studenten in het onderwijs, maar ook ouders kunnen beschouwd worden als leiders, en wel van het gezin. Een leiderschapspositie brengt een zekere mate van macht met zich mee die ten goede of ten kwade van de groep of personen die men leidt gebruikt kan worden. Hierbij is dus het verantwoordelijkheidsbesef van de leiders van eminent belang.

De verantwoordelijkheid van een leider

In het algemeen kan gesteld worden dat de verantwoordelijkheid van een leider ligt in het onderwijzen, begeleiden, beschermen en gereed maken van de personen over wie hij/zij de leiding heeft. Het doel van de leider dient dus te zijn in het belang van het individu. Deze moet tot geestelijke volwassenheid gebracht worden, met andere woorden tot het zelfstandig functioneren in de maatschappij. Jammer genoeg gebruiken sommige leiders hun positie bewust of onbewust om anderen te onderdrukken en kapot te maken. De emotionele gezondheid van de leiders speelt hierbij een belangrijke rol. Huidige leiders die niet geleerd hebben om traumatische ervaringen in hun verleden van zich af te zetten zullen al heel gauw hun pijn en frustraties botvieren op degenen die onder hun leiding vallen. Op deze manier hebben vele mensen als kind emotionele en lichamelijke mishandelingen moeten doorstaan. Deze verwondingen werden hen grotendeels aangebracht door mensen die ze het meest vertrouwden, hun leiders. De drie belangrijkste groepen in deze zijn; ouders, leerkrachten en geestelijke leiders.

De verantwoordelijkheid van ouders

Ouders zijn ook maar mensen met gebreken en tekortkomingen. Bovendien kampen ouders met een scala van problemen; van huwelijksproblemen tot financiële problemen, enzovoorts. Dit geeft de ouders dan nog geen recht om hun problemen af te reageren op hun onschuldige weerloze kinderen. Kinderen tussen de nul en acht jaar oud zijn namelijk net sponsen. De ervaringen, negatief of positief, die ze hebben met hun meest vertrouwde personen houden ze vast als leringen voor het leven. Een ouder die constant zijn/haar kind afsnauwt leert het kind om alleen te gehoorzamen wanneer het wordt afgesnauwd. Dit wordt later een probleemkind voor de leerkracht op school. Ook denken ouders vaak dat hun kleine kinderen die zich nog niet goed kunnen verwoorden niet snappen wanneer zij als ouders ruziën en vechten. Dit is absoluut niet waar. Kinderen kunnen heel goed de atmosfeer om hun heen aanvoelen, ook al kunnen ze nog niet praten. Studies hebben zelfs uitgewezen dat ongeboren kinderen verwerping kunnen aanvoelen. Er zijn ook ouders die een van hun eigen kinderen bestempelen als het zwarte schaap of zondebok. Ze schijnen er genoegen in te scheppen om dat bewuste kind constant op een dergelijke wijze te treiteren. Men moet zorgvuldig omgaan met de gevoelens en emoties van een kind, omdat dit een bepalende factor is voor het functioneren van deze toekomstige volwassene. Communicatie is heel erg belangrijk tussen ouders en kinderen. Op deze manier kan de ouder veel corrigeren van wat er mis is gegaan op een bepaalde dag. Hierbij moet benadrukt worden dat het verwennen van een kind ook geen gezonde zaak is. Verwende kinderen zijn slechte verwerkers van afwijzing en falen, en dit kan hen tot het uiterste drijven. Een goede balans van straffen, belonen en negeren, gepaard gaande met liefde, respect en communicatie is aan te bevelen.

De verantwoordelijkheid van leerkrachten

Leerkrachten zijn meestal, na de familie, de tweede groep volwassenen waarmee kinderen in contact komen. Kleine kinderen kijken op naar leerkrachten. Wat de leerkracht denkt en zegt weegt heel zwaar naar hun gevoel. Sommige volwassenen zijn verwond geraakt door leerkrachten die hen als kind constant vernederden. De opvoedende taak van de leerkracht wordt niet zo nauw genomen. De goeden niet te na gesproken, gaat het de meesten slechts om het salaris. Kinderen die het moeilijk hebben thuis reageren zich meestal af op school of zijn juist heel erg stil op school. Een leerkracht die hart heeft voor de leerlingen zal dit al heel gauw opvallen. Het is ongelooflijk wat een vriendelijk woordje of een pluimpje van de leerkracht kan betekenen voor deze kinderen. Wanneer het kind de leerkracht begint te vertrouwen zal het uit zichzelf vertellen wat het dwars zit. De leerkracht heeft dan de gelegenheid om op een tactvolle manier maatregelen te treffen. De meeste leerkrachten bemoeien zich er, net als anderen, liever niet mee, maar ook hier zal het verantwoordelijkheidsgevoel een belangrijke rol spelen.

De verantwoordelijkheid van geestelijke leiders

Vele mensen zijn ook verwond geraakt door kerkleiders. Dit is heel vaak gebeurt in het verleden in verscheidene denominaties. In de kerk was er toen absoluut geen open communicatie mogelijk tussen de kerkleider en de kerkleden. Tegenwoordig is er wel enige mate van verandering hierin gekomen. Het samenwerken van kerkleiders onderling speelt hier een belangrijke rol. Op deze manier zorgen ze voor een zekere bescherming en controle van elkaar. Ook de communicatie ten aanzien van de kerkleden is verbetert. Kerkleiders dienen het voorbeeld van Christus te volgen, dat wil zeggen dat heersen in feite betekent dienen. Dit moet niet alleen gepredikt, maar vooral geleefd worden. Wanneer het kerkbeleid gekenmerkt wordt door transparantie en er een goede communicatie bestaat tussen de kerkleiders en de leden zal dit automatisch tot gevolg hebben dat laatstgenoemden zich meer zullen inzetten voor het algemeen belang van de kerk.

Lees verder

• Succes of falen
• Breken met slechte gewoonten
• Op weg naar blijdschap
• De warmte van ware vriendschap
• Gedachten nemen struikachtige gestalten aan in het brein