Het DISC persoonlijkheidsprofiel; samenwerken als team

Binnen de psychologie en sociologie zijn er verschillende gangbare theorieën die gebruikt worden om persoonlijkheden beter te kunnen begrijpen. Een van deze theorieën, die later de basis zou vormen voor vele andere afgeleide theorieën, is de DISC persoonlijkheidstheorie. Deze theorie wordt nu nog steeds veelvuldig gebruikt bij teambuilding, om de individuele spelers meer inzicht in zichzelf en hun collega's te verschaffen alsook een onderlinge soepelere omgang te realiseren.

Ontstaan DISC-theorie

In vroeger tijden waren psychologen voornamelijk bezig met het besturen en begrijpen van afwijkende personen die zich vreemd gedraagden ten opzichte van de gangbare opvattingen. Het duurde tot 1928 voordat Dr. William Moulton Marston met zijn boek "Emotions of normal people" deze teneur doorbrak. Hierin beschreef hij de gedragingen en drijfveren van normale mensen, waarmee hij uiteindelijk een trendsetter bleek te zijn. Zijn DISC theorie komt hierin ook terug.

Elementen DISC

In het boek van Marston beschreef hij vier verschillende soorten gedragingen die mensen kunnen vertonen, naargelang zij zichzelf positioneren ten opzichte van de omgeving waarin zij functioneren. Deze gedragingen zijn:

• taakgericht
• relatiegericht
• introvert
• extrovert

Welke gedragingen iemand vertoont hangen samen met twee bepalende factoren:

• beschouwd iemand zich als sterker dan de omgeving?
• beschouwd iemand de omgeving als gunstig?

Hoe iemand die twee vragen kan beantwoorden voor zichzelf hangt sterk af van de omgeving, maar hangt ook sterk af van de persoon zelf. Overigens is het niet zo dat iemand zich bijvoorbeeld geheel introvert gedraagt in iedere situatie en in iedere omgeving; bij iedereen is er een bepaalde mix van de vier gedragingen aanwezig, die afhankelijk van de situatie en de omgeving iets kan afwijken. Gedragingen worden hierbij ook niet als verkeerd beschouwd, maar puur beschreven als gedraging. De dominante gedraging kan gezocht worden door een antwoord op beide bepalende gedragingen:

• taakgericht: ongunstige omgeving
• relatiegericht: gunstige omgeving
• extravert: sterker dan omgeving
• introvert: minder sterk dan omgeving

Uit deze vier eigenschappen kunnen we samenstellen welk gedrag het meest dominant is in een bepaalde omgeving, waarbij de eerste letters van de eigenschappen samen het woord DISC geven; de naam van de theorie en het profiel.

• Dominant: extrovert en taakgericht
• Invloed: extrovert en relatiegericht
• Stabiel: introvert en relatiegericht
• Consciëntieus: introvert en taakgericht

Gedragsstijl DISC-profiel

Iedere persoon beschikt in een bepaalde omgeving over een mix van bovenstaande vier eigenschappen; per situatie kan dan ook de gedraging die een persoon uit verschillen, maar uit het DISC profiel (de mix van de vier gedragingen per persoon) kan wel een meest waarschijnlijke reactie op een situatie worden onttrokken. Om een DISC-profiel van iemand samen te stellen zijn er diverse vragenlijsten/testen beschikbaar, die iemand zelf kan invullen. Hieruit volgt dan welke gedragsstijl de grootste voorkeur heeft voor een persoon (de primaire gedragsstijl), welke de secundaire gedragsstijl is en welke gedragsstijl voor een individu wellicht irritaties kan oproepen: Vaak is de gedragsstijl waar een persoon het laagste op scoort, ook de gedragsstijl waar de persoon minder goed tegen kan in andere personen. Vergelijk hierbij bijvoorbeeld een zeer dominant iemand die snel zaken wil regelen, die zaken moet doen met iemand die juist heel graag persoonlijk contact wil leggen en erg gevoelig is.

De primaire gedragsstijl is de stijl waarin iemand, vooral naarmate de druk of stress stijgt, het snelste in zal vallen. De eigenschappen die hier bij horen zijn voor de DISC gedragingen:

Dominant

• Vraagt WAT
• controle
• duidelijk, kortaf
• doelgericht

Invloed

• Vraagt WIE
• erg aanwezig, praat veel, enthousiast
• kleurrijk
• optimistisch

Stabiel

• Vraagt HOE
• Zeer gevoelig
• Vriendelijk, rustig
• samenwerkend

Consciëntieus

• Vraagt WAAROM
• strak, emotieloos
• geordend
• redenaties, argumenten

Samenwerken in teams met het DISC-profiel

Voor een samenwerking in teams in het handig om van tevoren te weten welke persoonlijkheden personen beschikken op basis van het DISC-profiel, hoewel hier ook niet op overdreven moet worden; in sommige gevallen blijken mensen die totaal verschillen van elkaar zijn, bijvoorbeeld een uitgesproken D en een typische S, toch goede resultaten neer te kunnen zetten als team. Hierbij maken ze dan gebruik van elkaars sterke en zwakke punten. Deze manier van samenwerken blijkt echter in de praktijk niet altijd voor te komen; vaak blijken de verschillende persoonlijkheden elkaar eerder tegen te werken. Om deze tegenwerkingen eruit te halen is het belangrijk om van elkaar te weten welke DISC score men heeft; hierdoor kan men hier ook op geschikte wijze mee om gaan.