Stappenplan voor vergeving ontvangen en anderen vergeven

In de psychologische literatuur wordt vergeving omschreven als een proces dat in stappen verloopt. Het model van Worthington is misschien wel een van het meest bekende en handzame. In de praktijk zijn er natuurlijk genoeg heilzame situaties waarin onvoorwaardelijk vergeven kan worden. Maar er zijn ook problematische gevallen waarin relaties elkaar willen vergeven maar niet weten hoe en waar te beginnen. Het REACH stappenplan van Wortington biedt hierin uitkomst. Het model kan toegepast worden in de praktijk van hulpverleners, counselors, psychologen of andere therapeuten. Het is geen model die moeilijkheden uit de weg gaat maar dat is juist ook nodig. Vergeven is pas heilzaam als het leed opnieuw wordt beleefd.

Het REACH Model voor vergeving

Worthington spreekt over vijf stappen aangeduid met REACH. Zijn model is vooral bedoeld om interventies te ontwerpen die vergeving bevorderen.

• Recall the hurt
• Empathize with the one who hurt you
• Altruistic gift
• Commitment to forgive
• Holding on to forgiveness

De pijn oproepen

De eerste stap is het terug halen van het leed dat is aangedaan met de pijn en emotie die daarbij hoort. Men moet werkelijk onder ogen zien wat er aan de hand is. Deze stap is de belangrijkste en moeilijkste stap. Het is hard werken omdat hierbij allerlei gevoelens weer opnieuw beleefd worden.

Inleven in de persoon die pijn heeft gedaan

In deze stap wordt aandacht besteed aan de persoon die de pijn heeft veroorzaakt. Wie is hij of zij eigenlijk? Hoe was het voor de tijd toen het gebeurde? Op deze manier kunnen gevoelens tegenover de dader meer in het licht van begrip gesteld worden.

Onvoorwaardelijk vergeven

Vergeven is een daad van geven. Het is een daad van onbaatzuchtigheid. Hierbij is het van belang te beseffen dat men niet alleen slachtoffer is maar ook dader. Men moet zich realiseren dat men ooit zelf ook vergeving heeft ontvangen, of dat ooit nog eens in de toekomst zal krijgen. Vergeving kan daarom niet opgelegd worden als een eis, want dat zou opnieuw een vorm van ‘geweld’ zijn. Vergeving is kosteloos; men hoeft er niets voor terug te ontvangen. Zou dat wel zo zijn dan kan het geen vergeving meer zijn. De persoon die vergeeft, geeft letterlijk iets weg die beide partijen als een geestelijke last ervaren.

Vergeving hersteld verbinding met elkaar

Het is van belang om de vergeving openlijk uit te spreken. Dit kan door de betrokkene er iets over te verklaren. Hierdoor kan een begin gemaakt worden met verzoening, gericht op herstel van de relatie.

Het proces van vergeven volhouden

Op lange termijn kan de relatie onder druk komen te staan. Het slachtoffer kan door het gebeurde voor het leven getekend zijn. Het gevaar is aanwezig dat men opnieuw in een situatie komt waarin emoties de overhand gaan spelen. Wellicht moet dan het proces herhaald worden.

Vergeven in de bijbel

in het Grieks nieuwe testament is vergeven 'affièmi'. Dit betekent; weggaan, laten weggaan, wegsturen. In het Hebreeuwse oude testament is het 'Salach' en betekent; achterlaten, verlaten of opheffen. De Bijbel spreekt zelfs over het 'bevrijden'' van schuld wanneer we vergeven. Schulden zijn altijd een last. Vergeving moet er toe leiden dat we worden bevrijd van bindende geestelijke schuld.

Vergeven is helen maar voorkom de oorzaak
Vergeving kan niet garanderen dat er een einde is gekomen aan de aangedane pijn of opgelopen kwetsuur. Dat blijven twee verschillende zaken. Met name bij de persoon waar het bij is aangedaan. De 'dader' lijkt er in de meeste gevallen beter vanaf te komen maar dat is in werkelijkheid niet zo. Vergeving is een daad waar je dus letterlijk van weg moet lopen van het overkomen feit.