Pubers die zichzelf verwonden

Pubers die zichzelf verwonden. Het heeft vaak een onderliggende reden. Automutilatie of zelfbeschadiging begint vaak al op jonge leeftijd. Vooral meisjes snijden zichzelf, branden zichzelf met sigaretten, krabben zichzelf helemaal open, trekken zichzelf de haren uit het hoofd of doen andere dingen waardoor ze geestelijke pijn even kunnen uitdrijven. Zelfbeschadiging of automutilatie bij pubers heeft vaak grote oorzaken. Bovendien beschadigt 5 procent van alle pubers zichzelf.

Pubers: 5 procent verwondt zichzelf

Een onderzoek in 2005 heeft uitgewezen dat zo’n 5 procent van de pubers in de leeftijd van 14 tot 17 jaar zichzelf pijnigt om andere emoties even uit te drijven. Tijdens dit onderzoek werden ruim vierduizend scholieren in Nederland onderzocht. Jongeren die zichzelf beschadigden deden het volgende:

• Snijden in het eigen lichaam
• Nemen van een overdosis pillen
• Het veroorzaken van brandwonden
• Tegen de muur bonken met het hoofd
• Zichzelf slaan

Jezelf verwonden drijft geestelijke pijn even uit

Het zichzelf verwonden is bedoeld om andere – geestelijke- pijn minder te voelen. Door de automutilatie werden gevoelens van woede, verdriet, angst en eenzaamheid tijdelijk verdreven.

Het moeten zelfbeschadigen

Vaak ontstaat zelfbeschadiging in een situatie waarin het slecht gaat met een puber. Maar het mondt vaak uit in een bijna heilig MOETEN beschadigen van het eigen lichaam. Daardoor kan het zijn dat de situatie steeds erger wordt. Het vroegtijdig signaleren dat een puber zichzelf verwondt is dan ook erg belangrijk. Dan kan iemand nog leren hoe er wel omgegaan kan worden met geestelijke pijn.

Waarom beschadigen pubers en volwassenen zichzelf?

Pubers, maar ook volwassenen beschadigen zichzelf omdat de lichamelijke pijn die ze daardoor veroorzaken even de plaats inneemt van de psychische pijn. Door het toebrengen van letsel komen bovendien pijnstillende endorfinen vrij. Daardoor voelt iemand zich tijdelijk wat beter. Zelfbeschadiging is ook een manier om je minder “leeg” te voelen zoals jongeren die dat doen dat omschreven.

Zelfbeschadiging is geen ziekte, maar wel vaak een symptoom van een andere ziekte

Zelfbeschadiging is geen officiële psychiatrische stoornis. Het is vaak wel het symptoom van een andere stoornis, zoals

• Borderlinesyndroom
• Schizofrenie
• Posttraumatische stressstoornis (ptss)
• Dwangstoornis

Zichzelf snijden, krabben, haar uittrekken, zichzelf met een sigaret branden

Veel mensen kennen wel het beeld van iemand die zichzelf met een mes kerft om de pijn even niet te voelen. Toch doet het merendeel van de pubers en de volwassenen niet dat, maar heeft het heel andere methoden om zichzelf van geestelijke pijn te verlossen. Jongeren en volwassenen met borderline of een ernstige dwangstoornis krassen zichzelf veel vaker, trekken hun haren uit of krabben hun huid tot bloedens toe open. Zelfbeschadiging is dus een veel breder begrip dan het beeld dat bestaat van mensen die zichzelf helemaal opensnijden.

Zelfbeschadiging is vaak dwangmatig

Iemand die zichzelf beschadigt, moet dit vaak blijven doen. Zelfbeschadigend gedrag heeft vaak compulsieve en impulsieve symptomen. Pubers en volwassenen weten wel dat ze het niet moeten doen, maar de drang is te sterk en ze moeten er mee doorgaan. Iemand die dwangmatig bezig is met zelfbeschadiging, kan ook aan niets anders denken dan aan dat. Bij anderen is het vaak een impuls die opkomt en waaraan ze geen weerstand kunnen bieden. Pas nadat ze zichzelf beschadigd hebben, komt het besef wat er gebeurd is. Zelfbeschadiging werkt bovendien vaak verslavend. Pubers en volwassenen hebben even een goed gevoel en net als bij een verslaving willen ze dat gevoel voortdurend terug.

Tijdelijk jezelf beschadigen

Hoewel sommige mensen lang zichzelf beschadigen of soms zelfs een levenslang, kan het bij pubers een tijdelijke kwestie zijn. Zij zitten dan even in een fase waarin zij hun gevoelens even niet op een andere manier kunnen uiten. Ze doen dan tijdelijk aan zelfbeschadiging. Overigens is dat nooit zeker en daarom moet bij de eerste signalen van zelfbeschadiging wel direct hulp worden ingeroepen.

Ontdekken dat je kind zichzelf beschadigt

Hulp inroepen is echter nog niet eens zo eenvoudig, want pubers die zichzelf beschadigen, verbergen dat vaak angstvallig. Vaak schamen ze zich ervoor en weten ze wel dat dit geen normaal gedrag is.

Effectieve behandeling voor zelfbeschadiging

Uit een onderzoek in 2008 is ook gebleken dat de beste behandeling van zelfbeschadiging bestaat uit een combinatie van therapieën. Die bestaat uit reguliere hulp van bijvoorbeeld een huisarts of een psycholoog in combinatie met antidepressiva of langdurende therapie in een instelling voor geestelijke gezondheidszorg en cognitieve gedragstherapie. Bij de cognitieve gedragstherapie wordt gekeken naar waarom iemand zichzelf beschadigt, wanneer dit erger wordt en hoe het komt dat het blijft voortbestaan. De emoties die ten grondslag liggen aan de zelfbeschadiging worden bekeken en geanalyseerd en dan wordt gekeken hoe zaken te veranderen zijn. Ook relaties met anderen zoals vrienden en familie worden goed bekeken en waar mogelijk aangepakt.

Speciale therapie voor zelfbeschadiging

Speciale therapieën voor zelfbeschadiging door pubers zijn er bij de GGZinGeest in de regio’s Amsterdam/Haarlem en in Leiden (Rivierduinen).

Stichting Zelfbeschadiging

De landelijke Stichting Zelfbeschadiging is een verband waar lotgenoten met elkaar van gedachten kunnen wisselen over de zelfbeschadiging. Op 13 februari 2010 houdt de organisatie een informatiedag voor familieleden en andere betrokkenen.

Lees verder

• Ontwikkeling kind: De ontwikkeling van het kind (special)