De kracht van vergeven in de psychologie en in de Bijbel

Wat is vergeven en moet je altijd kunnen vergeven? Kan er wel vergeven worden als er niet om vergeving gevraagd wordt? Vergeven is meer dan 'het door de vingers' zien. Vergeven kan zowel positief als negatief worden uitgelegd. Het gevaar in de psychologie is het feit dat er teveel bij wordt stilgestaan wat het gevolg kan zijn voor de eigenwaarde. In de Bijbel lezen we over vergeven tussen God en mensen. god kan vergeven waardoor de mens zich bevrijd kan voelen van schuld. Vergeving krijgt een diepere betekenis wanneer we het vanuit het perspectief van Jezus Christus zien. Jezus is de Middelaar tussen God en mens. Door Hem is vergeving mogelijk. Alle factoren die mensen dan nog kunnen bedenken wat vergeving tot gevolg heeft, trekken het geheim van vergeving in twijfel.

Gebrek aan respect en creëren van schuldgevoel

Vergeving is een zwaktegebod. Vergeving is gebaseerd op een religieuze imperatief die assertiviteit in de weg staat. Vergeving lijkt een soort machtsspel; nu ik je vergeven heb ben je mij iets schuldig. Bovendien is vergeving juist een gebrek aan respect voor de ander: vergeving als wegwerp gebaar.

Wat levert vergeving op?

In de psychologische literatuur blijkt dat de levensovertuiging een onmisbaar gesprekspunt in de voorbereiding vormt. Vergeving roept immers automatisch een religieus kader op? In de praktijk lopen zelfs kerkmensen en ambtsdragers tegen het punt op hoe ze vergeving handen en voeten moeten geven. Dit geldt ook voor therapeuten. In de meeste gevallen is er de angst die het vergeven tegen houdt. De angst voor de emoties en het onbekende. Men weet van tevoren vaak al dat men daar niet mee om kan gaan. Vergeven levert altijd opluchting en rust op. In dit kader is het bijna altijd een religieus of spiritueel thema.

Verzoening en 'betaling van schuld'

Vergeving moet onderscheiden worden van verzoening. Verzoening gaat namelijk nog een stap verder en is gericht op relatieherstel. Het gaat immers meestal om dader en slachtoffer en wat men elkaar heeft aangedaan. Hierbij moet ook nog opgemerkt worden of de psychologie een theorie hebben van het kwade?

Vergeving is Psychologisch hard werken

Psychologisch gezien is er een kwetsuur aangedaan. Bijvoorbeeld een verlies aan zelfrespect, trots, macht of controle. Dit besef roept de behoefte op aan bescherming. Kwaadheid kan adaptief zijn maar helpt niet altijd. Men kan bij afwezigheid van de dader alleen in de eigen gedachtewereld met de zaak bezig zijn.

Accepteren en doorleven

In de meeste modellen vindt men vergeving terug als het accepteren en doorleven van de pijn en de schade. Vergeven is een intensief proces. Het ‘door de vingers zien’ is beslist geen vergeven. Vergeving is een geschenk. Vergeving is geen ‘weggeefproduct’. Als je vergeeft moet het klaar zijn en mag er niet meer op terug gekomen worden.

Vergeving in de Bijbel

In de Bijbel schenkt God vergeving aan de mens. In de Bijbel lezen we dat door Jezus Christus vergeving van zonden mogelijk is geworden. Hij schenkt vergeving namens God de Vader. Juist in de Bijbel wordt er gesproken over een ‘geschenk’. Iets wat men van de ander ontvangt uit liefde. Hieronder enkele voorbeelden:

• Num 14,20 'De HEER antwoordde: ‘Ik zal vergeving schenken, zoals je vraagt'
• 2 Kronieken 6: 21 'aanhoor ons gebed vanuit de hemel, uw woonplaats, aanhoor ons en schenk ons vergeving'.
• Mattheus 18: 21 'hoe vaak moet ik dan vergeving schenken? Tot zevenmaal toe?’
• Mattheus 26: 28 'dit is mijn bloed, het bloed van het verbond, dat voor velen wordt vergoten tot vergeving van' zonden.
• Handeling 3: 19 'Wend u af van uw huidige leven en keer terug tot God om vergeving te krijgen voor uw zonden'.