Als je beste vriendin sterft
Op 4 augustus 2009 stierf mijn beste vriendin na een ziekbed van een dik half jaar. Een uitgezaaide melanoom maakte een einde aan het leven van een 45-jarige kanjer van een vrouw, maar ook aan een levenslange vriendschap. En dan? Wat gebeurt er als je beste vriendin sterft? Hoe ga je dan verder? En wat heeft het sterven van een beste vriendin voor invloed op je leven?Vriendinnen voor het leven, geboren in dezelfde straat
Vriendinnen voor het leven waren we. Opgegroeid in dezelfde straat, we gingen naar dezelfde kleuterschool en later naar dezelfde basisschool. Toen scheidden onze wegen, want zij ging naar het voortgezet onderwijs in een plaats zo’n 20 kilometer van onze woonplaats vandaan, terwijl ik in eigen dorp de Mavo volgde. Het contact bleef echter. Zij daar op de Havo, ik op de Mavo. Terwijl al die andere vriendinnetjes uit de straat niet langer vriendinnetjes waren, bleef onze relatie bestaan. We vertelden elkaar onze pubergeheimen, maar kenden bovendien elkaars geschiedenis. Bij onze wederzijdse ouders kwamen we over de vloer, haar broer was de mijne, de mijne de hare. Na 4 jaar mavo gingen we bovendien weer naar dezelfde school, want ook ik maakte de overstap naar de Havo. We gingen samen uit, zagen elkaar elke dag op school en de band bleef bestaan.Voortzetting van een gezamenlijke geschiedenis
Na de middelbare school gingen we weer elk een kant uit. Zij naar een opleiding in Leeuwarden, ik verhuisde naar Groningen. Ik logeerde bij haar, zij bij mij. En weer werd die gezamenlijke geschiedenis voortgezet. Er waren maanden en soms jaren van minder contact, maar ook oeruiden waarin we weer heel intensief met elkaar omgingen. We gingen samen op vakantie, werden voor het eerst samen dronken, zagen van elkaar de eerste kus.Wat bindt mensen in vriendschap
Vanzelfsprekend ga je je afvragen wat mensen bindt als zo’n lange vriendschap stand blijft houden, ondanks veranderende omstandigheden. Wij hadden er veel:[OLIST]Afkomstig uit hetzelfde arbeidersmilieu en dus dezelfde mentaliteit
Dezelfde drang om ons te ontwikkelen, te studeren en meer van de wereld te zien
Hetzelfde gevoel voor rechtvaardigheid
Beide een sociaal karakter
Allebeide de drang om de wereld te verbeteren
De vaardigheid om urenlang, dagenlang met elkaar het leven door te nemen, te analyseren en te bekritiseren
Het vermogen om te genieten. Van lekker eten en drinken, van uitgaan, van de natuur en van mooie dingen[/OLIST]
Besef van elkaars achtergrond is niet altijd genoeg
Blijkbaar was dat bij al die andere vriendinnen niet het geval, ondanks het feit dat er met ook hen een gezamenlijke geschiedenis lag met veel besef van elkaars achtergrond. Maar de andere punten ontbraken. Zij wilden graag trouwen en kinderen krijgen, stelden weinig prijs op verdere geestelijke ontwikkeling of hadden een ander gevoel voor gezelligheid. Het maakte in ieder geval dat wij al die jaren bevriend bleven en niet zomaar bevriend, maar met een soort zielsverwantschap.Sterkere vriendschap door ziekte, overlijden en andere narigheid
Dat gevoel werd alleen nog maar versterkt door negatieve zaken in ons leven. Een agressieve ex, liefdesverdriet, het nare ziekbed van mijn ouders en het sterven van hen binnen 3 weken, de constatering dat er bij haar een melanoom was ontdekt. De flauwekul viel op een gegeven moment helemaal weg, zo die er al was. We waren welkom bij elkaar, in elke situatie en op elk moment. Er trad een verdiepingsslag op in al die fasen. Alleen maar bij elkaar zijn met een kopje thee of een glaasje wijn maakte het leven weer mooi. Onze gesprekken gingen gewoon verder, we namen het leven nog steeds door zoals we dat altijd hadden gedaan.Uitgezaaide melanoom; het ergste moment breekt aan
In april 2009 bleek dat de eerder al uitgezaaide melanoom terug was, maar nu op een heel andere plek. Chemotherapie had tot op dat moment de ziekte een halt toegeroepen, maar in de nieuwe situatie was dat niet mogelijk. We bereidden ons voor op het ergste.In het licht van de naderende dood: de vriendschap blijft onverminderd
De gesprekken gingen door. Over dat ze ons moest gaan verlaten, over haar pijn, haar verdriet, het gevoel om het leven los te moeten laten. Ik plukte aardbeien voor haar van de tuin, kookte een pastaatje en zat verder aan haar bed. Met een boekje, gewoon met een praatje, even een kopje thee. Alles werd gezegd, maar dat was daarvoor eigenlijk ook al wel het geval. Toen de pijn veel te hevig werd, kreeg ze allerlei behandelingen. Eerst werd de ene helft van haar lijf lamgelegd, vervolgens de andere. Controle over haar lichaam had ze bijna niet meer, maar des te meer over haar geest. Zelfs de morfine, in grote hoeveelheden toegediend, kregen haar niet klein. Ze bleef scherp als altijd, de gesprekken bleven boeiend tot het einde, hoewel haar leven toch een heel andere dimensie had gekregen en zich alleen nog afspeelde tussen de vier muren van haar woning. Eind juli verslechterde haar situatie heel erg en moest ze het leven bijna loslaten. De laatste zaken werden geregeld, van iedereen nam ze afscheid en toen kreeg ze op 4 augustus een spuitje dat vooral een einde maakte aan het ondraaglijke lijden. Samen met haar man legde ik haar af en legde haar in de kist. Mijn zielsverwant daar zo koud te zien liggen, brak mijn hart. Tussen het wassen door omhelsen hij en ik elkaar voortdurend, jankten de verf van de muren, maar we waren ook blij. Hoe vreemd dat ook mag klinken, haar lijden was ten einde gekomen en dat was voor ons beiden een enorme geruststelling.Het rouwproces na het verlies van je beste vriendin
Een aantal maanden later is het rouwproces in volle gang. Ik mis haar iedere seconde van de dag. Vaak betrap ik mezelf erop dat ik naar haar huis rijd om van alles met haar te bespreken. Maar dat is niet meer mogelijk! Die constatering komt nog iedere keer keihard aan. Om niet knettergek te worden heb ik voor mezelf een aantal vaste zaken in mijn leven toegelaten. Eentje daarvan is dat ik het mezelf momenteel zo prettig mogelijk probeer te maken. Dat zit niet in grote, maar in kleine dingen. Een leuk tv programma, de krant lezen, iets lekkers koken en eten, de zon die even schijnt. Het grote geluk is heel ver weg, maar het helpt wel om weer even een goed gevoel te hebben. Verder is het nodig om vervanging te vinden voor die enorme gat. Dat klinkt heel raar en berekenend, maar het is nodig om niet als een eenzaam wezen te eindigen. Het gat dat is geslagen is enorm. Niemand zal ook ooit haar plaats in kunnen nemen, want zij was uniek en dat was ook onze vriendschap.Her vervangen van een unieke vriendschap
Maar er moeten zaken voor in de plaats komen, intimiteit voor terug komen om de dagelijkse zaken van het leven het hoofd te kunnen bieden. Dit geldt voor mijn rouwproces, maar ook voor dat van anderen. Om dat te bewerkstelligen doe ik het volgende:- Ik bezoek mensen waarvan ik weet dat ze me een goed gevoel geven. Het is nooit het gevoel dat we kregen als we samen waren, maar dat is oké. Ieder mens is uniek in zijn soort en ieder mens geeft en krijgt andere dingen. Mensen waarbij ik weet dat ik er terecht kan voor een kopje thee of koffie of gewoon een praatje doen me goed. Overigens is dat zeer persoonlijk. Iemand anders in rouw wordt misschien helemaal gek van zo’n contact. Doen wat goed voelt is het enige criterium.
- Verder heb ik op dit moment weer veel meer contact met mijn andere soulmate. Helaas woont zij in een ander land op deze planeet en is het elkaar bezoeken wat moeilijk, maar telefonisch wordt er weer heel wat afgepraat. Dat geeft me hoop, moed en steun voor de toekomst. Ik sta er niet alleen voor, zij is er ook nog altijd en ook zij weet bijna alles van me.
- In de man van mijn overleden vriendin vind ik ook nog veel van wat ons bond. Hij vertegenwoordigt nog steeds haar wereld en samen gaan we die wereld nog vaak binnen. Haar nalatenschap zit in hem en mij opgesloten en samen komen we toch weer vaak tot haar inzichten. Bovendien is haar gevoel dan ook weer heel erg aanwezig.
- Ik bezoek haar ouders frequent en doe ook zaken voor ze. Ik doe hun boekhouding, ga met ze naar het ziekenhuis, zoek dingen voor ze uit. Zelf heb ik geen ouders meer en het is fijn om bij hen nog iets van die warmte te vinden, maar ook om hen bij te staan. Samen huilen we, lachen we, zijn we boos op het universum dat zo’n mooi mens van ons heeft afgepakt.
- Ik praat tegen haar. Veelvuldig en in iedere situatie. Gewoon hardop vraag ik wat ze van iets vindt en of ze me wil helpen. En volgens mij helpt dat ook echt.
- Ik slaap als ik moe ben.
- Ik probeer weer nieuwe contacten te leggen met mensen. Niet om direct weer zo’n vriendschap te ontwikkelen, maar wel om in contact te blijven. Een nieuwe cursus waar ik gelijkgestemden ontmoet, sporten op mijn sportschool waar iedereen inmiddels weet van wat er gebeurd is en ik heel onverwacht even een arm om me heen krijg, een lezing die ik interessant vind bijwonen, activiteiten ontplooien die ik voorheen niet deed.
