Psychiatrie bij kinderen en adolescenten

Psychiatrische stoornissen komen niet alleen bij volwassenen voor, maar ook bij kinderen en adolescenten. Er zijn stoornissen die alléén bij kinderen voorkomen, maar ook die bij volwassen voorkomen en in een andere vorm ook bij sommige kinderen terug te zien zijn. De psychiatrische stoornissen waar over dit artikel gaat zijn; autisme, aandachtstekortstoornis en hyperactiviteit (ADHD), ontwikkelingsstoornissen, antisociale gedragsstoornis, stoornissen in de uitscheiding en tic-stoornissen.

Autisme

Autisme komt in vele verschillende vormen bij kinderen voor. Kenmerk is dat het lijkt alsof het ene moment alles langs een kind heen gaat, terwijl er op een ander moment overdreven overstuur op iets gereageerd wordt. Deze kinderen tonen weinig tot geen emoties en reageren ook niet op emoties van anderen. Kinderen met autisme hebben vaak geen vriendschappen, maar kunnen wel erg gehecht zijn aan bepaalde voorwerpen in hun omgeving.

Verdere kenmerken

• Vertraagde taalontwikkeling,
• Eigenaardige vorm van communiceren,
• Echolalie; op precies dezelfde manier napraten,
• Neologismen; nieuwe, betekenisloze woorden verzinnen en gebruiken,
• Praten op een vlakke, robotachtige manier,
• Stereotypieën; herhalen van doelloze bewegingen.

Behandeling

Autisme kun je niet verhelpen, medicatie helpt niet. De behandeling is dus ook met name gericht op het aanleren van nieuwe gedragingen en het stimuleren van onder andere de taalontwikkeling.

Aandachtstekortstoornis en hyperactiviteit

ADHD is een aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit. Kinderen met deze stoornis hebben moeite om prikkels te scheiden in mate van belangrijkheid. Daarnaast / daardoor zijn ze vaak impulsief en hyperactief. Naast ADHD zijn er nog 2 psychiatrische stoornissen die erg veel op ADHD lijken, maar waarbij bijvoobeeld geen sprake is van hyperactiviteit of impulsiviteit.

Kenmerken bij ADHD

• Chaotisch en ongeorganiseerd,
• Vergeetachtig,
• Snel afgeleid,
• Hyperactief,
• Impulsief,
• Moeizame omgang met leeftijdsgenoten.

Behandeling

Bij een aandachtstekortstoornis kunnen kinderen en adolescenten baat hebben bij medicijnen als bijvoorbeeld ritalin, waardoor ze wat rustiger alles op een rijtje kunnen zetten. Ze kunnen zich dan beter concentreren op dingen die gebeuren moeten. Verder kunnen ook gedragstherapie en cognitieve therapie helpen.

Ontwikkelingsstoornissen

Bij kinderen en adolescenten kunnen zich ook verscheidene ontwikkelingsstoornissen voordoen op psychisch gebied;

• Leesstoornissen,
• Rekenstoornissen,
• Taal - spraakstoornissen,
• Stoornissen in motorische vaardigheden.

Antisociale gedragsstoornis

Kinderen en adolescenten met een antisociale gedragsstoornis hebben weinig respect voor anderen en belanden vaak in het criminele circuit.

Kenmerken

• Weinig respect voor anderen,
• Liegen en bedriegen,
• Spijbelen,
• Lopen weg van huis,
• Kunnen zich moeilijk in een ander verplaatsen.

Behandeling

Hoe goed je ook iemand met deze stoornis probeert te behandelen, een behandeling slaat niet aan als niet ook de thuissituatie verandert. Daarom is gezinstherapie van groot belang. Vaak mankeert er iets aan de thuissituatie bij deze mensen, waardoor een kind dit gedrag vertoont. Verder kunnen zowel cognitieve therapie als residentiële behandeling helpen.

Stoornissen in de uitscheiding

Natuurlijk kunnen er, vooral bij kinderen, ook stoornissen in de uitscheiding zijn;

• Enuresis nocturna; Na je 5e jaar nog in bed plassen,
• Enuresis; Na je 5e jaar nog in je broek plassen,
• Encopresis; Na je 4e jaar nog ontlasting in je broek, of op de vloer of zo, doen.

Tic-stoornsisen

Tic-stoornissen zijn stoornissen waarbij iemand last heeft van onvrijwillige, abrupte, snelle en onregelmatige bewegingen of verbale uitingen. Hierbij kan ook sprake zijn van coprolalie, dit is dat je obscene woorden zegt zonder het zelf te willen. Een bekende tic-stoornis is het syndroom van Gilles de la Tourette. Als je hier meer over wilt weten kun je het beste het artikel over Vloeken (z)onder controle lezen.

Behandeling van tic-stoornissen

Relaxatietraining is een belangrijk onderdeel van de behandeling. Tic-stoornissen zullen door behandeling niet over kunnen gaan, maar vaak verdwijnen de ergste symptomen wel in de late adolescentie. Relaxatietraining leert kinderen met tic-stoornissen om hun gespannen spieren te ontspannen. Om veel tics te voorkomen kan medicatie gebruikt worden en om zicht te krijgen op de soorten tics die iemand vertoont moet het kind (of moeten de ouders) registreren op welke momenten van de dag zich welke tics het meest voordoen.