Ontwikkelingsstoornissen bij kinderen: diagnose/behandeling

Een ontwikkelingsstoornis is een psychische of neurologische aandoening bij kinderen en volwassen die een afwijking vormt in de normale ontwikkeling. Ook komen deze stoornissen bij volwassenen voor. Soms ontstaan de symptomen als reactie op een schokkende ervaring, in andere gevallen is de stoornis genetisch bepaald of een lichamelijke ziekte. Ook omgevingsfactoren en opvoedingsfactoren spelen een rol. Ook zuurstoftekort bij de geboorte kan een oorzaak zijn van een ontwikkelingsstoornis.

Ontwikkelingsstoornissen bij kinderen

Ontwikkelingsstoornissen kunnen in de loop van de tijd over gaan. In ongeveer vijftig procent van de gevallen gaan ze nooit over. Aan de hand van de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-IV) worden de diverse stoornissen ingedeeld in groepen. DSM-IV is een classificatiesysteem dat door de American Psychiatric Association wordt uitgegeven. Wereldwijd wordt dit standaard gebruikt bij psychiatrisch onderzoek. De DSM-IV onderscheidt de volgende groepen ontwikkelingsstoornissen:

• mentale retardatie
• leerstoornissen, zoals dyslexie of dyscalculie
• motorische stoornissen, zoals DCD
• communicatiestoornissen, zoals stotteren
• pervasieve ontwikkelingsstoornissen zoals Asperger, het Rett-syndroom of klassiek autisme
• aandachts- en gedragsstoornissen, zoals ADHD, CD of ODD
• eetstoornissen in de kinderleeftijd
• ticstoornissen, zoals het syndroom van Gilles de la Tourette
• stoornissen in de uitscheiding
• andere stoornissen in de kinderleeftijd of adolescentie, zoals separatie-angst, hechtingsstoornissen of selectief mutisme

Ontwikkelingsstoornissen komen in verschillende gradaties voor. Ook komen niet alle omschreven kenmerken van een stoornis bij een individueel kind voor. Zo zal niet ieder kind met bijvoorbeeld dyslexie veel schrijffouten maken. Elk kind vertoont zijn eigen kenmerken. Door een goede ondersteuning en begeleiding kunnen de negatieve effecten van deze kenmerken worden beperkt.

Stoornissen komen bijna nooit alleen voor. Er is dan sprake van co-morbiditeit: het tegelijk voorkomen van verschillende stoornissen. Zo heeft bijvoorbeeld vijftien procent van de kinderen met ADHD ook PDD-NOS.

In veel gevallen wordt er vooral gekeken naar de negatieve kanten van het kind met een stoornis. Het is belangrijk om ook en vooral naar de positieve kanten te kijken. Zo beschikken bijvoorbeeld kinderen met Asperger vaak over een grote algemene ontwikkeling.

De diagnose

Om te bepalen of er sprake is van een ontwikkelingsstoornis wordt uitgebreid onderzoek verricht. Diagnostiek kan worden verdeeld in drie typen diagnosen:

• classificerende diagnose
• verklarende diagnose
• handelingsgerichte diagnose

Bij de classificerende diagnose wordt vastgesteld of het kind een specifieke stoornis heeft. Deze diagnose wordt gesteld aan de hand van de handleiding Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders IV van de Amerikaanse vereniging voor psychiatrie.

De verklarende diagnose kijkt naar de oorzaken van bepaalde problemen die door het kind of de omgeving worden ondervonden.

Bij de handelingsgerichte diagnose wordt gekeken naar hoe de problemen van het kind effectief kunnen worden opgelost. Er wordt gezocht naar de beste onderwijsvorm en/of hulpverleningsvorm.

De behandeling

Er zijn verschillende behandelingen mogelijk. Het hangt er vanaf om wat voor ontwikkelingsachterstand het gaat. Het kind kan onder andere worden behandeld door een ergotherapeut, een logopedist, een fysiotherapeut of een psycholoog. Ook medicatie is in aantal gevallen effectief. Als het kind aan een ernstige ontwikkelingsstoornis lijdt, is het voor de ouders erg prettig om ondersteuning te krijgen bij het accepteren hiervan.

Lees verder

• Ontwikkelingsstoornissen bij kinderen: ADHD, PDD-NOS en NLD
• Wat is Autisme?
• Kinderen met ADD
• Kinderen met NLD
• Het gezin: verandering en ontwikkeling