Psychiatrie: kinderen, jeugd en ouderen

De psychiatrie is opgericht voor mensen met psychische problemen. Men probeert deze psychische problemen op maat van de patiënt te behandelen. Hierdoor zijn er verschillende soorten psychiatriën gekomen zodat mensen met dezelfde leeftijd meer samenzitten. Dit zorgt ervoor dat kinderpsychiaters meer kennis opdoen inzake kinderpsychiatrie doordat ze enkel kinderen met psychische problemen over de vloer krijgen. Verder leren de psychiaters ook om een betere voeling te krijgen met de doelgroep waarmee ze werken.

Wat is psychiatrie?

De psychiatrie houdt zich voornamelijk bezig met preventie, diagnostiek en behandeling van psychische stoornissen. Het doel is om het psychisch lijden te verminderen en het welbevinden te vergroten van zowel de patiënt als de omgeving.

Kinderpsychiatrie en jeugdpsychiatrie

De kinder- en jeugdpsychiatrie (K-dienst) is bedoeld voor kinderen of jongeren tot en met 18 jaar oud. De klachten die ertoe leiden om in de kinder- en jeugdpsychiatrie terecht te komen kunnen erg ruim bekeken worden. In het algemeen gaat het over kinderen of jongeren waarbij de problematiek te ernstig is om de behandeling ambulant uit te voeren. Een voorbeeld hiervan zijn ernstige emotionele problemen (angst, depressie,...).

Wat opvalt bij de kinder- en jeugdpsychiatrie is dat jongere kinderen worden gescheiden van de adolescenten door middel van leeftijdsgroepen. Zo heb je bijvoorbeeld een onderverdeling van drie groepen, namelijk jonge kinderen (0-5 jaar), kinderen (6-11 jaar) en adolescenten (12-17 jaar).

Wat doen ze?

De Kinderpsychiatrie heeft drie taken: crisisopvang, observatie en behandeling van minderjarige patiënten. Crisisopvang wil zeggen dat mensen in acute psychosociale nood worden opgevangen. De eerste weken dat een cliënt op de afdeling verblijft staan in het teken van observatie en diagnostiek, het is daarbij zeer belangrijk dat er een bepaalde structuur wordt nagestreefd en dat er veiligheid wordt gecreëerd. Na een 5-6-tal weken start de behandelfase pas. Omdat het over heel uiteenlopende problematieken gaat, moet er telkens een individueel behandelplan opgesteld worden. Enkel zo kan het behandelproces efficiënt verlopen.

In een kinder- en jeugdpsychiatrie wordt er gestreefd naar een zo gericht mogelijke behandeling en interventie om de problematiek(en) van de kinderen en jongeren aan te pakken. Dit kan aan de hand van zorgeenheden (behandelplannen die per afdeling/ doelgroep zijn uitgewerkt). Intensieve therapie is een belangrijke factor in de behandeling, dit gaat bijvoorbeeld om de kinderen/jongeren te leren om meer controle te verwerven over hun symptomen.

Waaruit bestaat het team?

Net zoals in de andere settings binnen de psychiatrie wordt er bij de kinder- en jeugdpsychiatrie multidisciplinair gewerkt. Het zijn de kinderpsychiaters die de leiding over een multidisciplinair team nemen. Wanneer het team een behandelplan opstelt, wordt er gestreefd naar een kortdurende behandeling om de kinderen of jongeren niet te lang van het thuismilieu te weren. Indien het niet meer mogelijk is om hen terug naar de thuissituatie te sturen, wordt er een oplossing op langere termijn gezocht. Een voorbeeld van een oplossing op langere termijn is een plaatsing in een pleeggezin of begeleidingstehuis.

Ouderpsychiatrie

Er wordt in de maatschappij over ouderenpsychiatrie gesproken wanneer een persoon de leeftijd van 60 à 65 jaar heeft bereikt. De ouderenpsychiatrie is meestal verdeeld in drie afdelingen, waaronder twee residentiële afdelingen (waar mensen dag en nacht verblijven) die het onderscheid maken tussen enerzijds opname- en behandelaanbod voor psychotische kwetsbaarheid en anderzijds opname- en behandelaanbod voor depressie, angst, persoonlijkheidsstoornis en verslaving. Ten slotte beschikt het psychiatrisch ziekenhuis ook over een afdeling waarin cliënten in de dag naartoe kunnen komen (dagbehandeling), dit gaat voornamelijk over acute of langdurige zorg bij zeer diverse doelgroepen.

Wat doen de afdelingen?

In het algemeen richten de drie afdelingen die hierboven beschreven staan zich op gelijkaardige punten. Ze hechten alle drie veel belang aan observatie, diagnostiek en behandeling. Naast de gelijkaardige punten leggen ze alledrie hun eigen accenten.

Residentiële afdeling 1

De eerste residentiële afdeling richt zich op psychotische problematieken bijvoorbeeld schizofrenie, waanstoornis, … Er wordt hierbij eerst gefocust om de symptomen, die meestal wanneer ze binnenkomen heel ernstig zijn, te verminderen. Eens de hulpverlening hierin slaagt met behulp van onder andere medicatie en psychotherapie, is het doel van deze afdeling om de cliënten terug zo functioneel mogelijk in de maatschappij te brengen. Hierbij wordt er rekening gehouden met de beperkingen die gepaard gaan met een psychotische stoornis.

Residentiële afdeling 2

Bij de andere residentiële afdeling kunnen alle problematieken aan bod komen behalve de psychotische. Voornamelijk zien ze hier personen met een depressie, verslaving, angst of persoonlijkheidsstoornis verschijnen. De zorg moet sterk gericht zijn op de individuele cliënt, aangezien de doelgroep zeer divers is binnen deze afdeling.

Binnen deze afdeling wordt er ook gebruik gemaakt van groepsprogramma’s. Dit begint met een oriëntatiegroep waarbij de sterktes en kwetsbaarheden in kaart worden gebracht door middel van observatie en diagnostiek. Nadien kan er ook gebruik gemaakt worden van een activiteitengroep voor de cliënten te activeren en het bieden van een bepaalde structuur.

Niet residentiële afdeling

De dagbehandeling (niet residentieel) is gericht op patiënten die nog extra ondersteuning nodig hebben na hun opname. We spreken hier dus over een groep die gedeeltelijk onafhankelijk van het ziekenhuis leeft, maar nog niet klaar is om zich terug in de maatschappij te integreren zonder enige vorm van opvolging. Op de dagbehandeling wordt de focus gelegd op de herstelgerichte zorg.

Waaruit bestaat het team?

Iedere afdeling beschikt over een ruim gespecialiseerd team waarin naast een psychiater en psycholoog, ook maatschappelijke werkers, psychiatrisch verpleegkundigen, zorgkundigen, ergotherapeuten en creatieve therapeuten deel van uitmaken. Naast het team van de afdeling, wordt er ook grondig samengewerkt met een netwerk (huisarts, kinesist, …).

Lees verder

• PAAZ: psychiatrische afdeling algemeen ziekenhuis