Leren, werken, info in en over psychiatrie

Psychiatrie, een fenomeen die je vaak terug ziet in films en tv series en waar vele legubere verhalen over bestaan. Maar wat is psychiatrie nou eigenlijk? Hoe worden diagnoses gesteld? En hoe gaan behandelingen in zijn werk? En welke weg moet men bewandelen om psychiater te kunnen worden?

Wat is psychiatrie

Psychiatrie is een medisch specialisme dat zich richt op de diagnostiek en de behandeling van mensen met een psychisch ziektenbeeld. Uit het latijns vertaald betekend het 'Psyche' (Geest of ziel) iatros (Arts). Het hoofddoel van de psychiatrie is om het psychische leiden als gevolg van de aandoening te verlichten en daarbij het welbevinden van de patiënt en zijn of haar omgeving te vergroten.

Psychiatrie en medicijnen

In de psychiatrie worden er veel medicijnen gebruikt, vaak gecombineerd met bijv. gesprekstherapie. De medische aanpak in de psychiatrie verschilt een hoop van de medische aanpak en soorten in de gewone gezondheidszorg, deze medicijnen worden dan ook alleen maar verstrekt in goed overleg met zowel de huisarts of behandelende arts en de psychiater. Medicijnen in de psychiatrie worden niet alleen verstrekt op symptomen of aandoeningen zoals in de lichamelijke geneeskunde gebeurt, maar in de psychiatrie wordt er ook gekeken naar het type behandeling dat mogelijk de beste uitwerking zal hebben op de patiënt en wat voor type persoon het is. Een aantal voorbeelden van gebruikte medicijnsoorten zijn:

• Anti-psychotica
• Anti-depressiva
• Sedativa (verdovende middellen)
• Anxiolytica (angstreductie)

Psychiatrie in de praktijk

In de psychiatrie werken er relatief meer ´overige behandelaars´ als psychiaters. Een aantal voorbeelden van ´overige behandelaars´ zijn:

• Sociaal psychiatrisch verpleegkundige
• Klinische psychologen
• Huisartsen
• Maatschappelijk werkers
• Maatschappelijke assistenten

Psychiaters en sociaal psychiatrische verpleegkundigen hebben de langste opleidingen (van 8 tot 12 jaar). Van al deze beroepen zijn alleen de psychiaters en huisartsen bevoegd om medicatie voor te schrijven.

Gedwongen opname en behandeling

Normaal gesproken is er geen sprake van gedwongen opname, sommige mensen besluiten zelf om tijdelijk in een psychiatrisch instituut te verblijven, maar is een persoon een gevaar voor zichzelf (automutilatie/suicidaal) of een gevaar voor anderen (b.v.b. onvoorspelbaar agressief gedrag) dan kan zo'n persoon gedwongen opgenomen worden.
Tot op vandaag de dag is echter gedwongen behandeling een groot probleem. Veel mensen met een psychische stoornis willen niet geholpen worden en blijven zich verzetten ongeacht wat wie dan ook van hen vraagt. Dit kan erg pijnlijk zijn voor familie en vrienden, maar ook voor de psychiatrische hulpverleners, zij zien allemaal hoe iemand zichzelf ten gronde richt (en daarbij ook vaak anderen meenemen) en alles wat men maar kan doen is simpelweg toekijken hoe dit gebeurt terwijl bij nagenoeg alle problemen wel een verlichtende, of zelfs (afhankelijk van diagnose of persoon) helemaal genezende medicijnen of therapieën zijn vandaag de dag. Mede om deze reden gaan er veel stemmen op voor het gedwongen behandelen van deze mensen daar ze ook niet altijd een realistisch beeld hebben en dus ook geen goede beslissingen kunnen nemen over wat het beste is voor henzelf en derden.

Genezing van een psychische aandoening

Psychisch zieke patiënten kunnen afhankelijk van de oorzaak, aandoening en soms ook persoonlijkheid gedeeltelijk of volledig genezen, ook zijn er gevallen die helemaal niet genezen. Dit is afhankelijk van verschillende factoren. Bij de ene persoon werken bepaalde medicijnen beter als bij de ander, er is dus altijd sprake van testen, slaan ze de spijker in één keer op de kop dan is dat slechts mooi mee genomen. Genezing is op zijn minst gedeeltelijk afhankelijk van de persoon zelf, en bovendien: De tijd zal het leren, geduld is een schone zaak. Over het algemeen zijn psychische medicijnen symptoombestrijders, ze genezen dus niet de persoon zelf, maar ze nemen het gevolg van de oorzaak van het probleem weg. In veel gevallen zullen mensen dus blijvend deze medicijnen moeten slikken om normaal te kunnen functioneren.

Kernproblemen van de psychiatrie

Psychiatrie staat nog in zijn kinderschoenen, het is aan te raden om het artikel DSM-IV-TR te lezen, in dit artikel staat de handleiding van de psychiatrie omschreven. Het DSM systeem is een handboek dat o.a. een omschrijving heeft van symptomen die gevonden kunnen worden bij bepaalde ziektenbeelden. Dit systeem is in het leven geroepen om over de hele wereld één lijn te kunnen trekken met betrekking tot diagnostisering van een psychisch probleem. In feite is dit boek de bijbel van de psychiatrie, maar is tegelijkertijd ook niet meer als een handleiding die een psycholoog of een psychiater een steuntje in de rug moet geven, want zoals we allemaal wel weten: Een mens is niet in een hokje te proppenm elk persoon is anders, elke persoon ontwikkelt zich anders, reageert anders op behandelingen en zelfs de oorzaak van de meeste psychische problemen is niet bekend. DSM helpt simpelweg gebruikt als een ziekteindeling die groepssymptomen (veel terug komende symptomen bij een ziektebeeld) omschrijft. Juist omdat de oorzaak van veel psychische problemen niet bekend is kan men niet meer doen als symptoombestrijding. In de lichamelijke zorg is er altijd sprake van een oorzaak-> gevolg, actie-reactie, dit gebeurt ook bij psychische aandoeningen maar zolang de oorzaak, of de actie onbekend blijft tast de psychiatrie op veel vlakken nog enorm in het duister. Mede daarom is een vlekkeloze behandeling nagenoeg onmogelijk. Zelfs vandaag de dag wordt er nog enorm veel onderzoek gedaan naar:

• Biochemische afwijkingen
• Erfelijke factoren
• Omgevingsfactoren

Iemand met bijvoorbeeld claustrofobie kan dit hebben omdat ze ooit eens opgesloten heeft zitten (omgevingsfactor) of simpelweg niet goed tegen kleine ruimtes kan zonder duidelijk aanwijsbare reden (b.v.b. erfelijke factor).
Vandaag de dag is biologische psychiatrie erg populair, voorheen was dit nog de omgevingsfactoren. Een persoon werd vroeger pyschisch ziek door toedoen van iets uit de jeugd of iets wat de persoon gezien had) Of nog erger: De persoon was bezeten door een demoon. Ook vandaag de dag is nog sprake van factoren die van buitenaf komen, maar men gaat er nu van uit dat veel problemen vanuit biologisch oogpunt komen. Bijvoorbeeld, depressie is vaak het gevolg van een gebrek aan serotonine (gelukshormoon) in de hersenen.

Biologische psychiatrie

De biologische psychologie gaat er van uit dat de meeste ziekten een pathologische grondslag hebben in de hersenen. Het onderliggende standpunt hierin is dat de geest zich alleen manifesteert dankzij onderliggende fysieke structuren (De hersenen). Dit standpunt wordt echter niet door iedereen geaccepteerd, dit heerst al sinds de 17e eeuw, in de tijd dat psychologie en psychiatrie nog onderdeel was van fillosofie. De hersenen zijn te complex en te moeilijk te onderzoeken in levende staat. Echter zijn er wel aandoeningen, zoals schitzofrenie en depressie die duidelijk bij de hersenen vandaan komen en ook succesvol behandeld kunnen worden vandaag de dag.

Geschiedenis in het kort

Psychiatrie bestaat al lang, er zijn dan ook veel bizarre films over gemaakt. De oorzaak van deze filmmakerij is hoogst waarschijnlijk het feit geweest dat iedere psychiater in het verleden, door het ontbreken van een eenduidig systeem zoals het DSM, zijn eigen vertaling gaf aan bepaalde psychische aandoeningen. Zo kon in amerika Schitzofrenie zijn zoals wij het kennen, maar in Europa kon dat bijvoorbeeld depressie betekenen. Niet alleen de benamingen klopten niet en zorgden voor veel verwarring en slechte behandeling, maar ook het hele systeem in symptomen werd volkomen scheef getrokken. De oplossing diende zich in 1952 aan in de vorm van: Het DSM systeem nadat veel mensen aan hadden gegeven het niet eens te zijn met de behandelwijzen van toendertijd. Op deze manier kunnen vandaag de dag psychische aandoeningen volledig onderzocht worden door duizenden psychiaters en medewerkers aan de hand van accurate objectieve informatie die regelmatig aangepast worden.

Psychische aandoeningen in cijfers

• Op elk moment van de dag is er een gemiddelde van 5% aan mensen die op de wereld rondlopen die last hebben van een psychische aandoening.
• 0.5 tot 1.1% van de wereldbevolking heeft in meerdere of mindere mate last van schitzofrenie.
• Voor percentages van alle psychische stoornissen in nederland wil ik doorverwijzen naar Trimbos feiten en cijfers.
• En aantal Nederlands met psychische stoornissen van 3-2009 t/m 3-2010 is hier te vinden.

Deelgebieden in de psychiatrie

Er zijn verschillende soorten psychiatrie, elk met hun eigen werkomgeving en individuën.

• Eerstelijnspsychiatrie
• Forensisch psychiatrie
• Kinder- en jeugdpsychiatrie
• Ouderen psychiatrie
• Transculturele psychiatrie
• Ziekenhuispsychiatrie.

Opleidingen in de psychiatrie

Opleidingen in de psychiatrie zijn te volgen zowel in België als in Nederland in de volgende steden:

• Universiteit van Amsterdam
• Gent
• Groningen
• Leiden
• Leuven
• Erasmus medisch centrum in Rotterdam
• Utrecht