Gebeurtenis, Gedachten, Gevoelens, Gedrag, Gevolg: de 5 G's

Niets heeft betekenis behalve wanneer je er zelf een aan geeft. Gebeurtenissen, al lijken ze op elkaar, worden door iedereen verschillend beoordeeld. Waar de ene persoon totaal ontredderd reageert op een voorval, stapt een ander er schijnbaar eenvoudig overheen. Wij geven zelf lading aan een voorval, met onze gedachten en emoties geven wij betekenis aan de gebeurtenis, wat tot uiting komt in ons gedrag. Natuurlijk heb je niet overal invloed op en je kunt nu eenmaal sommige dingen niet veranderen. Wat je wel kunt bijstellen is de manier waarop je met de situatie omgaat. Word weer regisseur van je eigen leven en verander je denken.

• Cognitieve gedragstherapie
• Het G-schema of de 5 G's: gebeurtenis, gedachten, gevoel, gedrag, gevolg
• Word een schepper in plaats van een slachtoffer
• Denken als een slachtoffer
• Denken als een schepper
• Kenmerkende uitspraken en houding van 'slachtoffers' en 'scheppers'
• Uitspraken van mensen in de slachtofferpositie:
• Uitspraken van mensen in de schepperpositie:
• Houding van mensen in de slachtofferpositie
• Houding van mensen in de schepperpositie

Gebeurtenissen overkomen je. Wij geven met onze eigen gedachten betekenis aan de gebeurtenis. Iets is fijn, goed, fout of vreselijk. Als we weer in een bepaalde situatie terechtkomen, dan herkennen we dat uit onze ervaring en scheppen hiermee een verwachting, 'het zal wel zus of zo gaan'. Dus door onze eerdere ervaringen, evalueren en beoordelen we geheel onbewust, elke gebeurtenis. Onze gedachten associëren er rustig op los, we interpreteren het voorval, hebben er vervolgens een oordeel over en handelen ernaar. De lading, de emotie, het gevoel die wij bij een gebeurtenis ervaren, komen voort uit onze gedachten. Je zou gedrag kunnen zien als een kettingreactie: gebeurtenissen en de evaluatie hiervan geven bepaalde gevoelens en leiden tot een bepaald gedrag.

We denken de hele dag, bewust of onbewust. Wanneer je veel negatieve gedachten hebt, kun je situaties in je leven negatief gaan beoordelen. Deze negatieve gevoelens kunnen je dagelijks functioneren behoorlijk in de weg zitten.

Cognitieve gedragstherapie

Cognitieve gedragstherapie is een behandeling die zich richt op de invloed die je gedachten hebben op je gedrag. De cognitieve gedragstherapie is erop gericht om belemmerende gedachten te leren omzetten in stimulerende gedachten. Een leerzaam proces van negatief denken ('slachtoffer') naar positief leren denken ('schepper'). Je krijgt inzicht hoe je zelf, met je gedachten, problemen in stand houdt en hoe dit je kan belemmeren in je ontwikkeling. Een van de methodieken die in de cognitieve gedragstherapie wordt gebruikt is het G-schema. De 5 G's, kan door de therapeut worden ingezet bij, onder andere: slapeloosheid, angsten, onzekerheid, verslavingen, depressies, boosheid en frustraties, paniekaanvallen en burn-out.

Het G-schema of de 5 G's: gebeurtenis, gedachten, gevoel, gedrag, gevolg

Niet de gebeurtenissen bepalen hoe jij je voelt en hoe jij je gedraagt, maar je gedachten bepalen dat. Een voorbeeld om het G-schema te verduidelijken.

• Je loopt in de stad en je ziet een vriendin en je zwaait naar haar (gebeurtenis)
• Jouw vriendin kijkt de andere kant op. Onmiddellijk volgt de gedachte: ze wil me niet zien, wat heb ik fout gedaan (gedachten)
• Je bent teleurgesteld en je merkt dat boosheid opwelt (gevoelens)
• Door jouw boosheid besluit je de vriendin niet uit te nodigen voor je feestje, ze bekijkt het maar (gedrag)
• Ooit waren jullie zulke goede vrienden en nu groeten jullie elkaar nog amper (gevolg)

Gebeurtenis: er gebeurt iets

• een gebeurtenis is iets dat gebeurt (meer niet)
• de gebeurtenis kan wel of niet belangrijk zijn
• het kan een leuke of minder leuke gebeurtenis zijn
• een gebeurtenis kan nog komen of is al geweest
• je kunt je afvragen: waar was ik, met wie was ik, wanneer en wat gebeurde er

De hele dag door zijn er verschillende gebeurtenissen

Gedachten: je denkt iets
Een gedachte is iets hoe jij ergens over denkt. Gedachten komen automatisch in je op. Je kunt jezelf afvragen: wat dacht ik op dat moment, wat ging er door mijn hoofd, wat vind ik van deze situatie.

Over een gebeurtenis heb je een gedachte

Gevoel: je voelt iets

• een gevoel voel je met je lichaam
• de primaire gevoelens zijn: blij, boos, verdriet en angst
• niet iedereen voelt bij een gebeurtenis hetzelfde, iedereen is anders
• wat je je kunt afvragen is: wat voelde ik erbij, welke emoties kon ik onderscheiden

Bij elke gedachte hoort een gevoel

Gedrag: je doet iets

• gedrag is wat je doet, wat je laat zien
• gedrag is zeer persoonlijk en bij iedereen anders
• gedrag komt voort uit hoe jij je voelt
• vragen bij het niveau gedrag: hoe reageerde ik, wat deed ik

Een gevoel laat je zien in je gedrag

Gevolg: er gebeurt iets

• gevolg is een reactie op je gedrag
• de omgeving reageert op het gedrag wat jij laat zien
• er kunnen leuke en minder leuke gevolgen zijn van jouw gedrag
• vraag die je jezelf kunt stellen: wat zijn de gevolgen van mijn actie

Gedrag heeft altijd een gevolg

Word een schepper in plaats van een slachtoffer

Bij elke gebeurtenis gaan onze hersenen de situatie behoordelen op basis van eerdere ervaringen. Je gedrag is een reactie op een gebeurtenis en wordt bepaald door je gedachten en gevoelens. We kunnen gebeurtenissen niet voorkomen, maar we kunnen wel invloed uitoefenen hoe we met de situatie omgaan. Mensen met negatieve gedachten gaan heel anders om met bepaalde situaties dan personen met stimulerende gedachten.

Niemand is perfect en we hebben allemaal wel eens verkeerde of onhandige keuzes gemaakt in ons leven. Elke dag worden we onderworpen aan allerlei uitdagingen die om een reactie vragen. Iedere keer zou je er bewust bij stil kunnen staan hoe je op die uitdaging gaat reageren. Doe je dit op de 'slachtoffer manier' of kies je de situatie aan te pakken als een schepper.

Denken als een slachtoffer

Slachtoffers zijn probleemdenkers. Zij denken dat de wereld tegen hun is, in hun ogen is het 'altijd' de fout van een ander en het is hun schuld dat zij nu problemen hebben. Slachtoffers zijn geneigd de schuld van hun problemen bij anderen neer te leggen. Het zijn 'zij', of de wereld die hun leven verpesten. Door het negatieve probleemdenken hebben slachtoffers last van belemmerende overtuigingen, zoals: dat kan ik niet, dat lukt mij toch nooit, ik moet het goed doen, ik moet gewaardeerd worden, ik word niet serieus genomen, ze vinden mij toch niet aardig, enzovoort. Slachtoffers, kijken naar de wereld door hun eigen negatieve bril en creëren zo hun eigen gevormde wereld. De negativiteit, de nare gevoelens kunnen het slachtoffer een gevoel van onmacht, nutteloosheid en minderwaardigheid geven, maar ook van angst en boosheid. Vaak leidt het gedrag van de slachtoffer tot passief, cynisch en ineffectief gedrag.

De sleutel tot verandering ligt niet buiten onszelf, maar deze zal je in jezelf moeten vinden. Om uit de neerwaartse spiraal te komen zal je je verhouding tot de gebeurtenis dienen te veranderen. Verander je gedachten en je bent in staat je gedrag te veranderen. Je kan een 'schepper' worden.

Denken als een schepper

'De schepper', is creatief en denkt in oplossingen en in mogelijkheden. 'De schepper', schept letterlijk ruimte voor zichzelf en creëert keuzemogelijkheden en daardoor mogelijke oplossingen. Baas in eigen brein zijn, beseffen dat je mogelijkheden, invloed en keuzes hebt geeft een positief gevoel. Positieve stimulerende overtuigen zoals: ik kan het, ik ga ervoor, ik ben het waard, geven je een gevoel macht en verhogen je eigenwaarde. 'De schepper', neemt actief stappen en houdt zelf de regie. Dit is effectief gedrag.

Wat de theorie van 'slachtoffer' en 'schepper' wil aantonen is, dat je met positieve gedachten vermoedelijk een stuk succesvoller bent in een bepaalde situatie, dan je met negatieve gedachten zou zijn. Negatieve gedachten kunnen een mens blokkeren, stagneren en het belemmert je in het verwezenlijken van doelen. Negatieve gedachten brengen je uiteindelijk nergens en kunnen zorgen voor fysieke en mentale klachten en ziekten.

Je gedachten beïnvloeden je gevoelens en gedrag. Dus positieve gedachten zorgen voor positieve gevoelens, waardoor je je gelukkiger, zekerder en weerbaarder voelt. Positief denken geeft een positieve draai aan je leven en negatief denken geeft een negatieve wending aan situaties. Het omzetten van negatieve belemmerende gedachten naar positieve stimulerende gedachten kun je leren. Hoe beter je getraind bent als om als een 'schepper' door het leven te gaan, hoe beter je in staat bent te anticiperen op tegenslagen en hoe vrijer je wordt om je dromen te realiseren. Het 'slachtoffer' denkt in onmogelijkheden en de 'schepper' daarentegen, denkt in mogelijkheden.

Slachtoffers en scheppers leven zij aan zij in dezelfde wereld, maar hoe zij de wereld ervaren is een groot verschil. We zijn allemaal wel eens slachtoffer of schepper geweest. Het is de kunst, dat je bij gebeurtenissen bewust kiest om het pad van de schepper te kiezen. Het pad van de onbekende en onbegrensde mogelijkheden.

Kenmerkende uitspraken en houding van 'slachtoffers' en 'scheppers'

Kenmerkend van een mens in de slachtofferpositie is: zuchten, steunen en klagen dat het leven zwaar en oneerlijk is. Deze persoon maakt een verslagen indruk en van enige actieve houding is geen spraken. Dit in tegenstelling tot 'de schepper', die in mogelijkheden en in oplossingen denkt.

Uitspraken van mensen in de slachtofferpositie:

• Ja hoor, dat heb ik natuurlijk weer
• Waarom moet mij dit weer overkomen, het is niet eerlijk
• Ik doe toch zo mijn best, ik bedoel het toch goed, ik kan niet anders
• Ik kan er niets aan doen, mijn fout is het niet, ik kan er niets aan veranderen
• Ik kan het niet, het lukt mij niet, zie je wel
• Ik heb altijd pech

Uitspraken van mensen in de schepperpositie:

• Het komt goed
• Moeilijk mag het zijn, het is een uitdaging
• Ik geloof erin en ik heb er zin in
• Ik heb er alle vertrouwen in
• Ik kan het

Houding van mensen in de slachtofferpositie

• Passief, ongeïnteresseerd
• Onzeker
• Klagen, mopperen, zuchten
• Hoofd laten hangen
• Cynisch
• Boosheid, frustratie, verdriet
• Hangen en sloffend lopen
• Beren op de weg zien
• Ineffectief gedrag
• Wanhopig, moedeloosheid

Houding van mensen in de schepperpositie

• Zelfverzekerd, veerkrachtig
• Wilskracht, energiek
• Creatief, ondernemend, actief
• Enthousiast
• Oplossingsgericht, verantwoordelijk
• Effectief gedrag
• Initiatiefrijk
• Perspectief zien

Het lijkt eenvoudig, baas zijn in eigen brein. Niets is minder waar, het vergt inzicht in je persoonlijke kwaliteiten, wat houd je voor waar, wat zijn je belemmeringen en valkuilen, welke hardnekkige vooroordelen heb je en wat zijn je angsten. Naast deze zelfontdekkingsreis vergt het lef om te durven veranderen.

De 5 G's en de denkpatronen van de 'slachtoffer' en 'schepper' zijn slechts twee methodieken vanuit de cognitieve gedragstherapie. Aandoeningen en klachten waarbij deze therapievorm kan worden toepast zijn onder andere: angst, paniek, depressie, eetstoornissen, dwangstoornissen, alcoholverslaving, relatieproblemen, stress en burn-out en onzekerheid.

Een andere methode die inzicht in gedachten, gevoelens en gedragingen tracht te verduidelijken is, Voice Dialogue. Door in gesprek te gaan met jezelf, stelt de methodiek Voice Dialogue mensen in staat hun belemmerende gedrag te veranderen en negatieve gedachten te verminderen.