Hoe maak je een gesprek diepgaand?

Geen dag gaat er voorbij zonder te praten met mensen. Korte, lange, mooie, vervelende en serieuze gesprekken worden dagelijks gevoerd. Niet elk gesprek is er om elkaar beter te leren kennen, of om zorgen, angsten, blijdschap en dergelijke te delen. Willen we dit gesprek voeren, dan wil je niet op de oppervlakte blijven steken. Maar weten we wel hoe we op een diep niveau met elkaar kunnen communiceren? Hoe bouw je diepgang in in een gesprek?

Wat is een diepgaand gesprek?

Gesprekken zijn er in verschillende soorten en maten. Aan de kassa bij de supermarkt, tijdens een zonsondergang met je vriend, met je moeder tijdens het opruimen van de zolder, in de kroeg met vrienden … Elk gesprek is weer anders dan het andere. Toch kunnen we alle gesprekken indelen in vijf niveaus van communiceren.

1. Oppervlakkige communicatie, bijvoorbeeld: groeten ('hallo', 'tot ziens'); kennismaken ('mijn naam is …'); bedanken ('dank u wel', 'graag gedaan'); kopen ('een pond kaas a.u.b.') enzovoorts.
2. Delen van of vragen om informatie (vaak niet meer dan small talk), bijvoorbeeld: 'ik werk bij de overheid'; 'wij hebben drie kinderen'; 'wat voor huiswerk hebben we opgekregen?'
3. Delen van meningen en ideeën (ook evaluative communication genoemd), bijvoorbeeld: 'Q is beter dan X'; 'ik ben het niet met je eens'; 'bekijk het eens van die kant'.
4. Delen van emoties (gut level sharing), bijvoorbeeld: 'ik ben je erg dankbaar'; 'ik ben zo blij haar te ontmoeten'; 'ik ben erg ontevreden over je...'; 'ik ben heel bang voor wat komen gaat...'
5. Delen van je hart: je diepste gevoelens en gedachten met elkaar delen, communicatie zonder geheimen voor elkaar, in volstrekte openheid, intimiteit en vertrouwelijkheid. Dit gesprek kent de meeste diepgang.

Maar hoe kun je een gesprek naar niveau 5 brengen?

We weten nu óf een gesprek diepgaand is, of juist oppervlakkig. Maar hoe vaak wéten we dat wel, maar hebben we geen idee hoe we het gesprek kunnen optillen naar een hoger niveau? Gelukkig is dat niet lastig. Veel mensen ervaren echter wel dat ze een drempel over moeten, als ze dit willen doen. Dat komt misschien wel doordat we het niet gewend zijn dit te doen.

Gebruik de techniek van het liften

Vrijwel elke hoge flat kent een ingenieus liftsysteem. Met de lift kom je op verschillende etages. In ons lichaam zitten als het ware ook de volgende etages: het denken (in ons hoofd), het voelen (bij ons hart), en het willen (in onze buik, bij onze handen). Wil je de diepte in gaan? Stel dan vragen op de verschillende 'etages', lift door het lichaam.

• Denken: 'wat vind je daar van?'; 'wat dacht je op dat moment?; 'is dat belangrijk voor jou?'; 'welke gedachte speelt er nu door je hoofd?'
• Voelen: 'wat ervaar je nu?'; 'wat raakte je op dat moment zo?' 'welk gevoel borrelde bij je op?'
• Willen: 'wat zou je op dit moment het liefst willen?'; 'hoe had je deze situatie het liefst gezien?'; 'wat is je ideaal in dit verband?'

Vraag door

Een andere manier om diepgang te creëren is de techniek van het doorvragen. Het doel ervan is dieper in te gaan op bepaalde aspecten van wat je gesprekspartner zegt. Het is belangrijk je te realiseren dat je daarmee ook meteen keuzes maakt: waar wordt op ingezoomd? Een voorbeeldje:
Jarno: 'Ik vond het echt een geweldige avond!'
Sebastiaan: 'Oke... Wat vond je zo mooi dan?'
Jarno: 'Nou, eh, de gezelligheid met elkaar. Dat we zo hecht met elkaar omgaan.'
Sebastiaan: 'Ja, het was inderdaad gezellig! Vind je gezelligheid belangrijk?' (liften op het denken)
Zoek op deze manier naar aspecten om uit te diepen. Pas wel op dat je niet eindeloos vragen gaat stellen. Zorg voor een dynamische integratie.

Luister naar elkaar

Hoewel dit als een cliché klinkt, is dit een belangrijke vaardigheid die ons helpt elkaar beter te begrijpen. Het gebeurt vaak dat mensen elkaar in de rede vallen. Dat kan bijvoorbeeld door een zin van een ander af te maken, om te laten zien dat je de ander begrijpt. Mensen zijn echter vaak heel goed zelf in staat om hun zinnen af te maken. Ook vroegtijdig reageren voor de punt van de zin is een veelvoorkomend fenomeen.