IQ niet bepalend voor succes, grit wel

Grit is een begrip dat door de Amerikaanse onderzoekster Duckworth is uitgewerkt en onderzocht. Het bestaat volgens haar uit passie, volharding en het nastreven van lange termijndoelen. Op grond van haar onderzoek stelt ze dat grit bepalend is voor succes en niet IQ. Om grit te ontwikkelen biedt, volgens Duckworth, het hebben van inzicht in je mindset een mogelijkheid. De Amerikaanse psychologe en onderzoekster Dweck, heeft nader uitgewerkt wat mindset inhoudt en hoe het ontwikkelen ervan bijdraagt tot succes. Toepassingen vinden al plaats. Hierbij worden door critici enige kanttekeningen gemaakt. Mandela, de bekende Zuid Afrikaanse vrijheidsstrijder tegen apartheid zat 27 jaar in de gevangenis. Hij bleef geloven in en streven naar een vreedzame samenleving van zwarten en blanken. Als jurist hielp hij zijn bewakers en medegevangen bij problemen. Dit was voor hem een te behalen realistisch doel dat bij kon dragen tot het grote doel dat hij voor ogen had: het opheffen van apartheid.
Mandela had een karaktertrek dat zich kenmerkt door passie, doorzetten en een langetermijndoel. Dit zijn drie aspecten die Duckworth, een Amerikaans onderzoekster samenvat onder het begrip grit wat ze ook wel omschrijft als vastberadenheid(1).

Wat is grit?

Duckworth omschrijft het begrip grit nader als een stabiele karaktertrek dat uit de volgende aspecten is opgebouwd:

• passie: sterke innerlijk drang om wat je motiveert te willen bereiken (2) (motivatie is het gericht zijn op datgene wat je in beweging brengt) (3).
• doorzettingsvermogen: vastberaden volhouden wat je begonnen bent, ook bij tegenslagen en weerstand (4).
• gericht zijn op lange termijn doelen: deze moeten wel realistisch zijn, ze kunnen worden opgedeeld in korte termijn doelen.

De drie bovengenoemde aspecten vereisen zelfdiscipline. Hieronder wordt verstaan:
Het nemen van beslissingen om je gedrag te plannen in een bepaalde richting naar succes en dit vol te houden. (5) Emoties, impulshandelingen weet je onder controle te houden.

Hoe verhouden de gritelementen zich tot elkaar?

De schaatser Sven Kramer miste op de Olympische Spelen van 2010 goud op de 10 km door een verkeerde wissel. Zijn doel werd daarna: bij de Olympische Spelen van 2014 dit rechtzetten en wel goud op deze afstand halen. Hij focuste zich hier 4 jaar lang op. Door een enorme zelfdiscipline traint hij jaar in jaar uit. Helaas mislukte het, hij werd tweede. Ondanks deze enorme tegenslag gaat hij door en richt zich nu op de volgende Olympische Spelen.

Het voorbeeld van Sven laat zien dat hij langetermijndoelen voor ogen, waar hij dag in dag uit aan werkt. Hij is erg gemotiveerd om door te zetten ook bij weerstand en tegenslag. Het kenmerkt zijn doorzettingsvermogen en het gevoel en gedachte dat het kan. Door grote zelfdiscipline beslist en plant hij zijn trainingsschema’s om zijn doel te bereiken.

In hoeverre is grit bepalend voor succes?

Duckworth onderzocht in hoeverre grit bepalend is voor succes. Daartoe maakte ze een lijst met vragen die ze voorlegde aan verschillende groepen (leerlingen, militaire cadetten, leraren en verkopers). Uit de antwoorden bleek in hoe hoog het gritniveau was. Vervolgens onderzocht ze in hoeverre de onderzochte personen succesvol waren op school en in hun werk. Het bleek dat niet het IQ (wat vaak wordt gedacht) bepalend was voor succes maar de mate van grit.

Personen met een beperkt IQ maar een enorm gritniveau bleken verder te komen dan zij die een hoog IQ hadden maar minder grit (6). Jongeren met een hoog gritniveau waren succesvol, dit was niet afhankelijk van het inkomen van het gezin, uitslagen van standaardtesten en hoe veilig jongeren zich op school voelden. Een onderzoek onder beginnende leraren laat zien dat een optimistische levensstijl samenhangt met een hoger gritniveau. Grit en optimisme laten een grotere lerareneffectiviteit zien. Deze stralen ze dan ook weer op hun leerlingen af. (7)

“Grit is passie en doorzettingsvermogen voor lange termijndoelen. Het is uithoudingsvermogen. Het is staan voor de toekomst, dag in dag uit, niet een week, niet een maand, maar jarenlang. En heel hard werken om de toekomst waar te maken. Grit is het leven benaderen als een marathon, niet als een sprint”. (Duckworth)

Hoe begin je met het ontwikkelen van Grit?

Duckworth heeft door onderzoek aangetoond dat grit leidt tot succes leidt. Dat kan op allerlei gebieden: school, beroep, sport, politiek of in het persoonlijk leven. Ze geeft echter aan dat ze niet precies weet hoe je grit kunt aanleren. Wel is, volgens haar, nodig om grit te ontwikkelen dat je inzicht hebt hoe de aspecten van grit in je brein werken. Je onderzoekt je eigen mindset en zoekt aangrijpingspunten om er zonodig veranderingen in aan te brengen. Duckworth noemt de opvatting over mindset van Carol Dweck een geschikte mogelijkheid om te beginnen grit te ontwikkelen (8).

Wat wordt onder mindset verstaan?

Carol Dweck verstaat onder mindset: het geheel van overtuigingen, bewust of onbewust, die het gedrag van een persoon bepalen.
Dweck gaat ervan een ieder kan leren om te volharden in het bereiken van reële doelen als men weet hoe mindset werkt. Ze onderscheidt twee soorten mindset: de growth en fixed mindset (9). De growth mindset geeft mogelijkheden tot groei, waardoor je grit bij jezelf kunt ontwikkelen. De fixed mindset is stilstand.

Kenmerken van de growth mindset zijn:

• Ik kan het, als ik me ervoor inzet
• Als ik ervoor ga bereik ik wat ik wil
• Ik ben een doorzetter zeker als het moeilijk wordt
• Je leert van je fouten
• Intelligentie is te ontwikkelen

Kenmerken van de fixed mindset zijn:

• Ik kan het niet
• Je kunt het of je kunt het niet
• Ik ben nu eenmaal zo en ik kan mee niet veranderen
• Ik heb het opgegeven
• Intelligentie is aangeboren

Waaruit blijkt dat de growth mindset succes heeft?

Dweck deed onderzoek bij honderd 12-14 jarige leerlingen in het voortgezet onderwijs in New York. De mindset werd aan het begin van het schooljaar vastgesteld. Gedurende twee jaar werd gekeken hoe ze vorderden. Ondanks verschillende mindsets begonnen de leerlingen op hetzelfde wiskundige niveau. Na twee jaar bleek dat leerlingen met een growth mindset beter presteerden dan met een fixed mindset. Ook trainde ze leerlingen met een fixed mindset om meer in zichzelf te gaan geloven. Ze kregen inzicht in hoe ze hun brein konden veranderen van een fixed naar een growth mindset. Het bleek dat de prestaties van deze leerlingen meer vooruitgingen dan van een controlegroep die erin niet getraind was (10).

De Amerikaanse psycholoog Aronson deed onderzoek bij studenten om na te gaan of ze, na een workshop over de growth mindset, meer passie voor hun studiewerk gingen ontwikkelen. Dat bleek inderdaad. Ook haalden ze hogere cijfers (11).

Hoe werkt het brein bij een growth mindset?

Het krijgen van inzicht in hoe hersenen werken is een voorwaarde om te komen tot een growth mindset. Er kan dan gericht aan deze mindset worden gewerkt. Inzicht in het brein om te werken aan een growth mindset wordt Brainology genoemd. Op internet is hier een programma te vinden voor leerlingen (12).

Brainology laat zien dat zich in de hersenen miljoenen neuronenbanen bevinden. De neuronenbanen verbinden hersengebieden met elkaar. Hoe sterker de neuronenbanen hoe beter de verbinding tussen de hersengebieden. Door oefening kunnen neuronenbanen worden geactiveerd en versterkt. Doet men er niets aan dan worden ze verwaarloosd en kunnen afsterven. Leerlingen die problemen hadden met wiskundeopgaven en hier dachten geen aanleg voor te hebben, bleken toch meer te kunnen dan ze dachten. Hierbij speelt het hersenstofje dopamine een belangrijke rol. Het is een stofje dat via neuronenbanen door de hersenen loopt. Bij voldoende aanmaak wordt het hersengebied van de nucleus accumbens geactiveerd. Dit gebied wordt ook wel het beloningscentrum of motivatiecentrum genoemd. Als het wordt geactiveerd dan geeft het plezierige gevoelens en stimuleert het om actie te ondernemen en dit vol te houden (13).

Hoe kun je zelf aan een growth mindset werken?

Dweck noemt o.a.:

Kennis nemen van hoe het brein werkt

Neuronenbanen ontwikkelen zich als ze veel gebruikt worden Oefenen leidt tot versterken van neuronenbanen waardoor de kans op succes wordt vergroot. Er wordt dopamine aangemaakt en het beloningscentrum geactiveerd. Dit leidt weer tot het gedachte: “Ik kan het als ik me er maar voor inzet”.

Herhalen

Hoe meer neuronenbanen worden gebruikt hoe sterker ze worden. Herhalen versterkt neuronenbanen. Neuronenbanen worden zowel versterkt als uitgebreid als men het ingeoefende ook in een wat gewijzigde situatie toepast.

Lange termijndoelen opsplitsen in korte termijn doelen

Dopamine wordt aangemaakt als we succes hebben. Lange termijndoelen zijn ver weg. Als ze opgesplitst worden in korte termijndoelen die succes kunnen brengen dan wordt dopamine aangemaakt en worden we gestimuleerd door verder te gaan. Als een korte termijndoel niet wordt bereikt, dan zal meer geoefend moeten worden om deze alsnog te bereiken. Het is een tegenslag, maar men weet wat gedaan moet worden. Neuronenbanen zullen moeten worden versterkt.

Voorbeelden

Door voorbeelden van bekende personen of idolen kan gezien worden hoe deze personen doorzetten om gestelde doelen te bereiken. Ook kan gezien worden hoe ze tegenslagen verwerkten en toch weer terug kwamen. Te denken valt bijv. aan sport-, film-, muziekidolen. Ook personen uit de directe omgeving kunnen een voorbeeldfunctie vervullen. Spiegelneuronen in het brein zorgen ervoor dat we ons kunnen spiegelen aan voorbeelden.

Welke toepassingen van grit zijn er al?

In de VS zijn scholen begonnen met experimenten om het begrip grit in de praktijk toe te passen. Jason Baehr, hoogleraar filosofie aan de Universiteit van Loyola Marymount is gestart met de Intellectual Virtues Academy in Long Beach, California (14). Het is een openbare middelbare school, een soort kweekvijver voor doorzettingsvermogen en ook voor andere deugden als intellectuele moed en weetgierigheid. Volgens Baehr kun je in de klas een cultuur opbouwen waarin strijd en risico's nemen van meer waarde zijn dan alleen maar het juiste antwoord geven".
‘Willen we kinderen leren doorzetten dan kunnen we hen laten zien hoe die eigenschap tot succes heeft geleid bij anderen en hoe fouten maken een normaal onderdeel is van het leren en niet een reden is om op te geven’ (15).

Belangrijk hierbij is dan ook om te werken met voorbeelden. Een voorbeeld is de bestudering van Steve Jobs in een klas. Kinderen steken hun hand op om voorbeelden van het begrip grit en dan specifiek het aspect doorzettingsvermogen te geven.
"Hij had het fout met een van de Mac-projecten waaraan hij werkte", zei een leerling waarop een andere reageerde met: "Hij heeft zijn fouten gebruikt om verder te komen".

Een voorbeeld van Thomas Edison, de ontdekker van de gloeilamp. Hij werd geconfronteerd met een lastige vraag van een journalist voordat hij zijn ontdekking deed.
“Meneer Edison, u hebt 5000 pogingen gedaan zonder succes. Waarom stopt u er niet mee?”
Edison antwoordde:
“Ik heb 5000 keer succes gehad door te laten zien wat niet werk. (16)

De houding van de leerkrachten moet zijn dat ze het concentratie en doorzettingsvermogen van leerlingen waardeert. Hierbij focus de leerkracht zich op de taak: "Jij hebt echt hard gewerkt", of "Om dit te kunnen doen, moet je wel heel erg je best hebben gedaan". En niet focussen op de persoon: “Je bent slim” of “Je bent dom”.

Er zijn zelfs al scholen in de VS die cijfers geven voor werken aan de growth mindset en doorzettingsvermogen. De directeur van een particuliere basisschool in St Louis, Missouri, Tom Hoerr (17):
"De leerlingen moeten uit hun comfort zone worden gehaald: Hoe begaafd leerlingen ook zijn, ze moeten tegen een muur aanlopen zodat ze kunnen leren weer op te krabbelen, opnieuw tegen een muur aanlopen en weer opkrabbelen om uiteindelijk door te zetten en te slagen".

Ook in het bedrijfsleven probeert men grit toe te passen. Ook hierbij zoekt men het startpunt bij het veranderen van de mindset. De onderzoeker Heslin ontwikkelde een korte workshop van 90 minuten voor managers (18). Het begint met een wetenschappelijk artikel en een video over hoe het brein verandert tijdens leren en wat de growth en fixed mindset in houdt. Na deze workshop stonden deze managers open en voor verbetering en waren zij meer bereid en in staat om medewerkers te coachen. De managers ontdekten dat met een groeimindset, men meer open staan voor feedback en kritiek van hun medewerkers. Ten tweede ontdekten ze een groeimindset ook geloven in de groei van andere mensen. Ook coachen ze hun medewerkers beter. De effecten duurden voort over een follow up periode van 6 weken.

Welke kanttekeningen worden gemaakt?

Vanuit pedagogische hoek worden kanttekeningen gemaakt bij het begrip grit. De Amerikaanse auteur over opvoeding en onderwijs Kohn gelooft niet dat kinderen vandaag de dag minder doorzetten (grit hebben) dan voorheen. Onderzoek dat aantoont dat doortastende mensen meer kans van slagen hebben is volgens hem ook geen nieuw inzicht.(19)
"De voordelen van fouten maken worden schromelijk overschat, en de veronderstelling dat kinderen weer overeind krabbelen en de volgende keer proberen het beter te doen, is wishful thinking".

Joan Goodman, hoogleraar onderwijs aan de Pennsylvania-universiteit heeft er bezwaar tegen dat grit een "goede karaktertrek" wordt genoemd, of een "deugd" Hij vindt het onjuist dat je een slecht kind zou zijn als je niet grit hebt en een goed kind als je het wel hebt". Hij vraagt zich tevens af of het aspect doorzetten een karaktertrek is, volgens hem is het een bijproduct van karaktertrekken als vertrouwen, moed of weetgierigheid. (20)

Samenvatting

Grit blijkt bepalend te zijn voor succes, meer dan IQ of schoolse intelligentie. Duckworth onderscheidt drie elementen in het begrip grit. Ze noemt volharding, passie en het gericht zijn op lange termijndoelen. Het mindset idee van Dweck noemt ze als een mogelijke manier om grit te ontwikkelen. Dweck gaat uit van de growth en fixed mindset. Haar onderzoeken tonen aan dat een growth mindset te bereiken is. Als voorwaarde stelt ze dat de persoon inzicht in het functioneren van zijn brein moet hebben om zinvol aan een growth mindset te kunnen werken. Oefenen, succes en voorbeelden zijn hierbij concrete uitwerkingen. Kanttekeningen bij het begrip grit worden gemaakt vanuit pedagogische hoek.

Lees verder

• Doorzettingsvermogen, hoe het werkt en hoe te trainen
• Motivatie en passie leiden tot sterke persoonseigenschappen
• Motivatie, een hersenzaak
• Passie en motivatiemomenten van jongeren