Valkuilen bij gesprekstechnieken van effectief coachen

Het hanteren van de juiste vraagtechnieken is van groot belang, zelfs essentieel, bij coachen. Hoewel deze technieken en methodes simpel zijn, zijn ze niet gemakkelijk. Deze ogenschijnlijke paradox wordt veroorzaakt door de eenvoud van de verschillende technieken, waarbij juist het in de praktijk brengen van de technieken en het voorkomen van bijna intuïtieve valkuilen stukken lastiger is.

Valkuilen bij coaching

Het belangrijkste bij het hanteren van de juiste gesprekstechnieken is niet zozeer het proberen te hanteren van de perfecte gedragingen, maar juist het uit de weg gaan van de valkuilen. Het vertonen van gedrag uit de valkuilen kan immers veel schade toebrengen aan de coachingsrelatie of de effectiviteit van het coachingsproces. In dit artikel worden de vijf meest voorkomende valkuilen bij gesprekstechnieken bij coaching benoemd.

Valkuil 1: Vragend advies geven

Hoewel bij veel coachingsmethodes het geven van advies expliciet geweerd wordt, hebben veel coaches toch de intrinsieke neiging om advies te blijven geven. Vaak gebeurt dit dan in de vorm van advies verpakt in een vraag. Dit advies is vaak te herkennen aan vragen die beginnen met onder andere:

• Heb je al….?
• Doe….?
• Zou je niet….?
• Kun je….?
• Zou het geen idee zijn om….?

Hoewel er een grote diversiteit aan vragen mogelijk is die in zich een verborgen advies herbergen, zijn deze vragen ook te herkennen als ze simpelweg met ja of nee beantwoord kunnen worden.

Valkuil 2: Waarom vragen

Waarom vragen lijken vaak goede open vragen. Toch zijn dit minder geschikte vragen, omdat waarom vragen vaak een oordeel in zich dragen. Juist een waarom vraag kan een defensieve houding oproepen; de coachee moet opeens verdedigen waarom hij/zij iets gedaan heeft. Deze defensieve houding proberen we in coaching juist te vermijden of te verminderen. In andere gevallen kan het zijn dat een waarom vraag juist een antwoord oplevert waarmee niets aan te vangen is, zoals een “ik weet het niet” antwoord. Dit komt omdat naar een achterliggende motivatie gevraagd wordt die juist voor de coachee vaak niet zo expliciet is. Waarom kan ook overkomen als een ondervraging, het kan ons herinneren aan de momenten dat we iets fout gedaan hebben en een leraar of een agent ons vraagt waarom we iets fout gedaan hebben.

Valkuil 3: Data en gegevens onderzoeken

Een van de valkuilen waarin coaches kunnen trappen is het onderzoeken van de gegevens die niet nodig zijn voor het coachen. Zo kan het zijn dat een coachee aangeeft dat een bepaalde HR maatregel van het bedrijf waar hij/zij werkt de oorzaak van zijn/haar negatieve houding is. Een coach kan dan verleid worden om op onderzoek uit te gaan naar deze HR maatregel, terwijl dit niets verandert aan de situatie van de coachee. Dergelijke focus leidt slechts af van waar het echt om gaat. Daarbij is er toch niks aan de HR maatregel te veranderen, dus is het verspilde energie.

Valkuil 4: Vragen naar personen die er niet zijn

Een andere valkuil voor coaches is het doorvragen op personen die er niet bij aanwezig zijn. Als een coachee andere personen noemt is de neiging vaak om daarop door te vragen. Bijvoorbeeld door te vragen hoe de ander zich ergens bij voelt. Dit is onnodig en kan afleiden van de coachee, door de aandacht te vestigen op iemand die er niet bij is.

Valkuil 5: Lange en dubbele vragen

Lange vragen zijn niet alleen onduidelijk, maar ze komen ook vaak voort uit onzekerheid van de coach zelf. Daardoor vestigen ze vaak de aandacht op de coach, in plaats van op het daadwerkelijke onderwerp van de coachingssessies, namelijk de coachee. Woorden die vermeden moeten worden bij het stellen van vragen zijn woorden in de trant van:

• “een soort van”
• “weet je wel”
• “snap je wat ik bedoel”
• “ik bedoel”