Oordelen én veroordelen

We zijn er goed in oordelen en veroordelen en waarom? Past het niet in het eigen plaatje, jaloezie, onbekend (maakt onbemind) … ieder zal zo zijn/haar reden hebben, maar feit is wel dát relatief veel mensen de mening direct klaar hebben. Waar we niet altijd bij stil staan is dat het oordeel meer over ons zegt dan over de persoon waar je je mening over gevormd hebt. Hoe zit dat en hoe kan je het proces keren?

Waarom oordelen?

Sommige mensen noemen het goedkoop en gemakkelijk, want je oordeel direct klaar hebben levert je nooit meer en beter inzicht op. Je gesprekspartner kan het zomaar oppakken en mogelijk zal deze zelfs afhaken. Echter, belangrijker is wat de reden is dat je zo snel je oordeel over de persoon in kwestie of situatie klaar hebt.

In plaats van slechts bezig te zijn met het waarom, dit kan ook overanalyse tot gevolg hebben, kan je ook kijken of je het proces kan keren en juist bezig kunt zijn met het loslaten van je oordelen. Gaandeweg dit proces kom je dan meestal vanzelf bij de oorzaak van je oordelend karakter uit.
Goed luisteren en gefundeerd je mening vormen, of je het nu meegekregen hebt vanuit je jeugd, je een beetje jaloers bent of je vindt dat je overal direct een mening over moet hebben, is plots minder interessant als je het proces kunt keren en je er vervolgens ook prettig bij voelt. immers niet onbelangrijk.

Hoe kom je tot niet oordelen?

Voor de een gaat het proces snel als deze merkt dat je mening klaar hebben als deze ook gefundeerd is, prettiger aanvoelt. Voor de ander is het er ingeslopen, wellicht een karaktertrek of vanuit de jeugd meegekregen en is het een langer proces om het uit je systeem te krijgen.

Echter, als je er moeite voor doet, kan je het absoluut leren. Je moet er alleen gevoel bij krijgen dat het wel prettig kan zijn om iemand anders zijn/haar verhaal te horen, dan je innerlijke proces aan de gang te zetten (en daar mag best een onderbuik gevoel in meegenomen worden) en dan tot je mening te komen. Immers, bedenk ook eens waarom je direct je mening zou moeten vormen? Overigens betreft geweldloze communicatie ook het non verbale gedeelte. Wees alert als je in gesprek gaat.

Aandachtspunten

Er zijn wel wat aandachtspunten waar je mee aan de slag kunt om het in je systeem te krijgen, zoals:

• Zorg dat je rustig bent als je in gesprek gaat, geen achterliggende zaken die door je hoofd spelen. Dit kan immers je beeld vertroebelen of je pikt zelfs delen van het gesprek niet op.
• Bedenk voordat je begint dat je iemands verhaal gewoon aan wilt horen, je benieuwd bent, nieuwsgierig zelfs en interrumpeer vooral niet. Dit geldt ook voor bijvoorbeeld een documentaire op TV. Kijk deze eerst af en vorm dan je mening (eventueel aangevuld met meer externe informatie).
• Heb je tijdens een genoemd traject al een mening in je hoofd, bedenk op dat moment dan waarom je je nu al een mening vormt (stel jezelf gewoon de vraag). Wees alert op dergelijke momenten, want het levert je veel informatie over jezelf op. Met name het waarom kan je nog wel eens een stuk duidelijker op het netvlies krijgen. Dit helpt weer het proces te keren.
• Voel, ervaar wat het met je doet als je nog niet van jezelf je mening mag vormen of wanneer het je toch overkomt. Ben hier bewust mee bezig, want ook dit kan je houvast geven bij de analyse en het in de toekomst voorkomen.
• Tijdens een dergelijk traject is het goed het verschil tussen een vraag te stellen die je meer duidelijk verschaft en een antwoord/mening in je vraag verwerken. Een open vraag stellen is dan ook het beste en probeer deze vanuit een positieve instelling aan te gaan.
• Zo vanzelfsprekend en toch weer niet … luister/kijk aandachtig, altijd.
• Zorg dat je na het gesprek voldoende beeld hebt om die mening te vormen. Aanvullende vragen of zelfs enig research kan je helpen je mening vanuit verschillende oogpunten te vormen.
• Ergens het niet mee eens zijn is niet oordelen, maar alleen als het gebaseerd is op belichting van meerdere kanten.

Tot slot

Wat ingeslepen is in de mens, haal je er niet zomaar uit. Het vergt flink wat oefening om te komen tot het loslaten van oordelen of veroordelen. Geef het dan ook niet te snel op. Een mens kan veranderen, maar alleen als je het echt wilt … er serieus mee aan de slag gaat en het tijd geeft.