Oordelen, vooroordelen en veroordelen

Oordelen, vooroordelen en veroordelen Iedereen doet het, oordelen, vooroordelen en veroordelen. Je zou er een boek over kunnen schrijven. Wat is het nou precies en waarom doe je het? Wat is het verschil tussen deze drie, en wat is hiervan het effect op jezelf en op een ander? Besef je wel wat je doet en overzie je de gevolgen wel? Doe je het bewust of onbewust? Dit zijn allemaal vragen, die vragen om een antwoord en uitleg. Genoeg mensen hebben er last van en zeker van de gevolgen, die zelfs het dagelijks leven kunnen beïnvloeden. Vaak doe je het onterecht en is het effect groter dan je denkt. Maar wat als het jou overkomt? Oordelen, vooroordelen en veroordelen, doen we allemaal wel eens. Het zit diep in ons systeem gebakken en het begint al op jonge leeftijd. Als kind neem je dingen over, je kopieert gedrag ongeveer tot je zesde levensjaar en daarna ga je zelf ontdekken en een eigen mening vormen.

We worden ermee opgevoed, is het niet thuis, dan is het wel op school, op je werk of bij vriendjes en vriendinnetjes. Televisie, kranten en bladen doen daar nog een schep bovenop, want dat verkoopt goed, denk maar aan de roddelbladen. Social media is helemaal ‘geweldig’, want dan kun je een ander lekker anoniem bekijken en een mening vormen.

Het wordt dus gevoed door jezelf en de maatschappij en dan ben je soms ook nog zo dat je zegt: ’Ja, zo zit de wereld in elkaar en zo werkt het tegenwoordig’, waarmee je dan accepteert dat het zo is. Dit moet dan jouw gedrag rechtvaardigen en je legt je er dan al bij neer, maar klopt dat wel? Begint een betere wereld niet bij jezelf?

Wat betekent het?

Oordelen

Een oordeel betekent dat je een mening over iets of iemand hebt, die voor jou telt als een feit. Als je het op mensen betrekt, dan heb je een mening over hoe iemand is of handelt. Je hebt feiten die je op jouw manier interpreteert. Een oordeel staat of valt met een vergelijking, waarbij jij vindt dat je redelijke waarden en normen hebt. Je vergelijkt het dan met wat jij vindt en je denkt dat dat normaal is. Voorbeeld:
  1. Ik ben intelligent en zij zijn dom.
  2. Hij ziet er niet uit en hij is ook irritant.

Vooroordelen

Een vooroordeel is een oordeel dat voorafgaat aan de feitelijke waarneming. Het is ongegrond en is vaak gegrond op onjuiste veronderstellingen en aannames. Je hebt dan een mening over iets of een persoon die je niet goed kent. Je kent niet het hele verhaal, je hebt niet alle feiten en je hebt het niet in zijn geheel onderzocht, maar je hebt er wel een oordeel over. Je oordeelt dan zonder kennis van zaken te hebben. Het blind overnemen van een andermans mening is ook een vooroordeel. Als je vooroordeelt over groepen mensen, dan ben je aan het discrimineren. Voorbeelden:
  1. Alle vrouwen zullen wel hetzelfde zijn.
  2. Alle homo's zullen wel aids hebben.

Bron: Dieter G, PixabayBron: Dieter G, Pixabay
Veroordelen
Veroordelen is het ‘berechten’ van iemand of bepaald gedrag afkeuren of afwijzen. Je levert dan een vernietigend en definitief oordeel of kritiek, die geen ruimte meer overlaat voor een andere interpretatie. Je zegt dat je iets verkeerd vindt of je verklaart iemand schuldig en je vindt dan dat deze persoon gestraft moet worden. Voorbeeld:
  1. De rechter heeft hem veroordeeld tot 20 jaar gevangenisstraf voor het plegen van een moord.
  2. Je keurt jouw kind niet af, maar je keurt zijn gedrag om te stelen wel af.

Waarom doe je het?

Voor jezelf

Het creëert voor jou een zogenaamde ‘duidelijkheid’. Als je veel oor-, voor- of veroordeelt, ben je continu aan het waarnemen, ‘analyseren’, evalueren, bekritiseren en druk je door je oordeel ergens een etiket op. Dat maakt het makkelijker voor je, zodat je het ergens in een hokje kunt stoppen. Meestal komt dit voort uit ontevredenheid met jezelf en je eigen leefsituatie. Oordelen zijn vaak gevormd door je eigen positieve of negatieve ervaringen, waardoor jij jezelf afgesloten hebt voor informatie die jouw oordelen ontkrachten.

Presteren is iets wat je als kind al aangeleerd wordt. Je moet beter zijn dan een ander, het liefst in alles. Je zelfvertrouwen groeit ervan en als je goed presteert, word je er zelfs voor beloond met de eerste prijs. Je krijgt het gevoel dat je de beste bent en beter dan anderen. Van dat gevoel kun je natuurlijk nooit genoeg krijgen. Maar als je tweede bent geworden, ben je niet goed genoeg en heb je ‘gefaald’. Is dat wel zo?

Vaak oordeel je om jezelf beter te voelen dan een ander. Je voelt je dan misschien beter, knapper of meer dan een ander en dat streelt zeker je ego en het voedt je eigenwaarde. Je denkt dan een gevoel van waarde te krijgen, waardoor je voor je gevoel misschien meer respect krijgt van anderen.

Een andere reden is onbegrip voor alles en iedereen, wat anders is dan jij gewend bent. Onbekend maakt onbemind. Alles wat anders is, maakt je vaak onzeker en kan je bang maken voor het onbekende. Je weet dan niet wat je kunt verwachten, hoe je ermee om moet gaan en de kans is groot dat je bijvoorbeeld iemand als een bedreiging ziet.

Voor anderen

Iedereen wil meetellen in de maatschappij. Je wilt gezien en gehoord worden, maar het doet je ook goed als iemand om jouw mening vraagt, dat streelt je ego. Daarnaast is het natuurlijk leuk als je wat interessants te melden hebt, want dan krijg je aandacht en hoor je erbij voor je gevoel. Het zit in je systeem vanaf je jeugd, alles en iedereen om je heen vindt overal wel wat van. Dus je voedt het zelf ook nog eens door ernaar te luisteren, er over na te denken en eraan mee te doen, hetzij bewust of onbewust. De hele social media is er ongeveer op gebaseerd en je wilt natuurlijk goed voor de dag komen.

Er zijn vele redenen te bedenken waarom je het doet, maar die vraag moet je eigenlijk aan jezelf stellen, want jij bent de enige die daar op kan antwoorden en de waarheid weet. Wie ben jij om op wat voor een manier dan ook te oordelen? En wie geeft jou het recht om ongevraagd je mening te ventileren?

Wat is het effect?

Op anderen

Het effect is vaak veel groter dan je beseft. Anderen kunnen behoorlijk veel last hebben van jouw oordeel. Iemand die jong is en niet sterk in de schoenen staat, weet vaak niet hoe hier mee om te gaan. Het maakt een ander alleen maar onzekerder, het heeft invloed op zijn of haar gedrag en kan het humeur van een ander behoorlijk beïnvloeden.

Bron: Geralt, PixabayBron: Geralt, Pixabay
Een ander kan er zelfs depressief van worden als hij of zij continu geconfronteerd wordt met jouw oordelen. Je voedt er een minderwaardigheidscomplex mee en de ander durft niet meer uit te komen voor zijn of haar mening. Het kan er zelfs toe leiden dat iemand niet meer functioneert. Je creëert het gevoel bij een ander dat deze persoon niets waard is en niets goed kan doen.

Door op wat voor een manier ook te oordelen, maak je vaak een scheiding tussen ‘hij en ik’ of ‘wij en zij’. Je zet daarmee mensen of groepen tegen elkaar op, wat zeker de nodige onrust veroorzaakt. Uiteindelijk is het een vorm van pesten, ook al doe je het onbewust. Er zijn mensen geweest die door pesten, zelfmoord hebben gepleegd. En stel dat je daaraan meegedaan hebt, dan heb je de rest van je leven om erover na te denken, wat jouw aandeel daarin is geweest. Maar wat vind je ervan als jou dit overkomt?

Op jou

Het veroorzaakt vaak veel ellende bij anderen, maar uiteindelijk ook bij jezelf, want je krijgt het een keer terug. Oordelen zegt meer over jou dan over de ander. Oordelen geeft negatieve energie, kost veel energie en je verkleint je wereld. Je creëert je eigen beperkingen en dat is een keus van jezelf, die niet zonder gevolgen is.

Feit is dat als je veel oordeelt, je er een keer achter komt, dat lang niet al jouw oordelen kloppen. Je wordt uiteindelijk een keer geconfronteerd met de waarheid en dan zal je jouw mening bij moeten stellen. Je komt een keer de verkeerde tegen, die jou confronteert met jouw oordeel en aantoont dat je er naast zat met je oordeel. Dan word je van dader opeens slachtoffer. Hoe voel jij je dan?

Je kunt ook zelf het inzicht krijgen dat je verkeerd geoordeeld hebt. Dat gebeurt meestal als je ouder wordt of figuurlijk te vaak op je ‘bek’ bent gegaan met oordelen. Wijsheid komt met de jaren. Als je tot het inzicht bent gekomen dat al dat oordelen eigenlijk nergens over gaat, kost het behoorlijk veel energie en moeite om het uit je systeem te halen. Als je daarna ook nog eens gaat beseffen wat je een ander hebt aangedaan met al je oordelen, krijg je de rekening gepresenteerd van je gedrag. Dat soort rekeningen zijn hard en zuur om te ontvangen, maar een rekening is ervoor om te betalen. Uiteindelijk heb je het zelf gecreëerd.

Bewustwording van…

Bewust of onbewust gedrag

Doordat je het onbewust of bewust doet, kun je zeggen dat jij je er niet bewust van bent of dat je het opzettelijk doet, dat maakt heel veel uit. Als je het onbewust doet en je wordt op je gedrag gewezen is de kans redelijk aanwezig dat je ervan schrikt. Hopelijk kom je tot het inzicht, dat je niet goed bezig bent en kun je je gedrag veranderen.

Als je het bewust doet, dan is je intentie niet goed. Je weet beter, maar je doet het niet en dat is absoluut verwijtbaar gedrag. Je bent dan bewust iemand aan het beschadigen en de vraag is dan, wat jij ervan zou vinden, als iemand dat bij jou zou doen. Toch is het goed om eens na te gaan of je terecht oordeelt over iemand.

Je intentie

Alles staat en valt met je intentie en daarin heb je een keuze. Die keuze heeft gevolgen, voor de ander, maar ook voor jezelf. Je zult je een stuk beter voelen en lekkerder slapen, als je weet dat je het niet verkeerd bedoeld hebt.

Hoe ga je ermee om?

Door het goede in iemand te zien, los je veel oordelen op. Door de ander te begrijpen, lost dat de rest van de oordelen op.

Tips:
  • Maak bewust de keus om te stoppen met oordelen en zorg dat je jezelf corrigeert als je oordeelt.
  • Zet tegenover elke negatieve gedachte een positieve gedachte, in het begin lukt het je waarschijnlijk niet eens.
  • Laat iemand van A to Z uitspreken, zodat je het hele verhaal hebt gehoord en de ander zich gezien en gehoord voelt.
  • Geef alleen een mening als het gevraagd wordt en zeg dan dat je een mening of een oordeel hebt, tot zover als jij het nu weet of kunt bekijken.
  • Analyseer en vat samen wat er gezegd is en vraag de ander of dat klopt.
  • Als het om een conflict of meningsverschil tussen twee mensen gaat, weet dan dat een verhaal minimaal twee kanten heeft.
  • Besef dat je mening vaak gekleurd is door je eigen referentiekader, vooral onbewust.
  • Geef eerder een advies of een bescheiden mening, dan een oordeel of veroordeling.
  • Maak onderscheid tussen de persoon en het gedrag van die persoon.
  • Realiseer je dat je nooit alles weet en te horen krijgt, dus vraag jezelf af waar je wat op baseert.
  • Denk erover na, wat jouw mening of oordeel met een ander doet en voor een ander betekent.
  • Verdiep je in de dingen die onbekend voor je zijn, zorg dat je kennis groeit.

Acceptatie

Als je opgevoed bent met de kreten ‘goed’ en ‘fout’, dan zit het er al vroeg ingebakken. Je drukt dan een stempel op alles waarvan jij vindt dat daar een stempel op moet. Wat weinigen van jongs af aan geleerd hebben, is dat iedereen uniek, mooi en anders is. Accepteer een ander zoals hij of zij is, jij wilt toch ook dat ze jou accepteren zoals je bent?

Bron: Geralt, PixabayBron: Geralt, Pixabay
Hoe kom je ervan af?
Stel je voor hoe het zou zijn als jij je niet meer druk hoeft te maken over wat anderen fout doen of wat anderen vinden van jou. Dat zou je opluchten en ruimte geven. Toch kost het je moeite te stoppen met oordelen. Hoe kom je ervan af? Richt je aandacht op het positieve van een ander. Laat alle vormen van oordelen los, het levert je niets op en vaak zit je ernaast.

Loslaten

Oordelen levert niets op en het kost veel negatieve energie. Je kunt die energie beter gebruiken voor jezelf, maar dan in de positieve zin. Investeert in begrip, waardering en respect voor anderen, dan krijg je het ook terug.

Voordelen

Het grootste voordeel is dat het jou ruimte geeft. Steek je energie in die dingen die wat opleveren, dan gaat het goed met je. Als je stopt met oordelen, dan blijft er liefde over en liefde is altijd gevend. Je wordt een zachter persoon en je straalt meer respect uit naar anderen, dan krijg je ook respect terug. Uiteindelijk word je een positief mens en dat komt iedereen ten goede, vooral jezelf.
© 2016 - 2024 Seanconner, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Oordelen én veroordelenOordelen én veroordelenWe zijn er goed in oordelen en veroordelen en waarom? Past het niet in het eigen plaatje, jaloezie, onbekend (maakt onbe…
Vooroordelen, stereotypen, racisme: hoe ontstaat het?Vooroordelen, stereotypen, racisme: hoe ontstaat het?"Opvattingen en oordelen die mensen hebben over zowel zichzelf, de eigen groep en cultuur, als over andere groepen en cu…
Oordelen; je kind gaat geloven dat het zo isOordelen; je kind gaat geloven dat het zo isAls ouders en professionals nemen we gedrag van kinderen waar. Als gedragingen zich herhalen koppelen we er vaak een oor…
Onbegrip chronische ziekte: hoe ga je er mee om?Onbegrip chronische ziekte: hoe ga je er mee om?Als je chronisch ziek bent, wat betekent dat je langer ziek bent dan drie maanden, kun je te maken krijgen met vooroorde…

Waarom worden wij verliefd? En wat bepaalt onze partnerkeus?Waarom worden wij verliefd? En wat bepaalt onze partnerkeus?Je voelt je temperatuur stijgen, je knieën beginnen te knikken, je hart gaat sneller tikken en je wordt zenuwachtig. Al…
Help de eenzame ouderen met het Nationaal OuderenfondsHelp de eenzame ouderen met het Nationaal OuderenfondsHet onderwerp wordt steeds meer onder de aandacht gebracht. Veel ouderen in Nederland voelen zich eenzaam en een deel da…
Bronnen en referenties
  • Loes van Loon: Kiezen voor liefde biedt geborgenheid, ISBN13 9789075636802
  • Loes van Loon: Wij zijn allen op weg naar de Vervolmaking, ISBN13 9789075636406
  • Dan Millman: De Weg van de Vreedzame Krijger, ISBN13 9789022550113
  • http://www.encyclo.nl/begrip/oordelen
  • http://www.encyclo.nl/begrip/vooroordeel
  • Afbeelding bron 1: Dieter G, Pixabay
  • Afbeelding bron 2: Geralt, Pixabay
  • Afbeelding bron 3: Geralt, Pixabay
Reactie

Sem, 11-09-2018
Chapeau! Menig persoon zou dit ter harte mogen nemen, zeker vandaag de dag! Reactie infoteur, 28-10-2018
Dank je

Seanconner (5 artikelen)
Laatste update: 16-05-2016
Rubriek: Mens en Samenleving
Subrubriek: Sociaal
Bronnen en referenties: 8
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.