Verkiezingen voor het Europees Parlement

De Europese Unie ontstaat op de puinhopen van de Tweede Wereldoorlog. Deze rampzalige situatie moest voor de volgende generaties voorkomen worden. De oplossing werd gezocht in een goede samenwerking tussen de Europese landen op verschillende terreinen. Samenwerking op economisch en politiek gebied zou de welvaart verhogen en daardoor sociale onrust voorkomen.

Inhoud

• De geschiedenis van de EU
• Het Europees Parlement is dat de Europese Unie?
• Wie krijgt hoeveel?
• Verkiezingen voor het Europees Parlement
• Waar kun je op stemmen in Nederland?
• De EU, wat heb ik daar nu aan?
• Moet je kiezen?

De geschiedenis van de EU

De eerste voorzichtige stappen richting zo’n samenwerking worden gezet in 1950, wanneer de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal wordt opgericht. De Kolen en Staalmarkt gaat beheerd worden door een ‘gemeenschappelijke autoriteit’. Frankrijk, Duitsland, Italië en de Benelux tekenen de verdragen om te komen tot een samenwerking. De samenwerking zou zich niet gaan beperken tot de industrie, ook op politiek gebied gingen de landen samenwerken. De basis voor de EU.

De EGKS was een succes voor de deelnemende landen en men wilde op meer terreinen gaan samenwerken. Dit resulteerde in de oprichting van de Europese Economische Gemeenschap en Euratom (Europese Gemeenschap voor Atoomenergie) in 1957. In de verdragen van Rome, een jaar later worden de EGKS, de EEG en Euratom samengevoegd. Vanaf 1958 is er één Europees Parlement, één Raad van Ministers en één Europese Commissie. Verschillende landen treden na 1957 toe tot de EEG. In 1992 ondertekenen de landen ‘Het verdrag van Maastricht’, waarin de EEG wordt omgetoverd in de EU.

Samenwerking op verschillende terreinen bleek een succesformule voor Europa. Omdat de samenwerking over het algemeen meer welvaart bracht , willen veel landen toetreden tot de EU. Op dit moment werken 27 landen samen in de EU en staan een aantal in de startblokken om mee te doen.

Het Europees Parlement is dat de Europese Unie?

Het Europees Parlement is één van de instellingen die samen de EU vormen. De belangrijkste instellingen van de EU zijn: het Europees Parlement, Europese Raad, Raad van Ministers, Europese Commissie en het Europese Hof van Justitie.

• De Europese Commissie: Dit is het dagelijks bestuur van de EU. Leden van de Commissie worden eurocommissarissen genoemd. Het zijn er nu 27, de lidstaten leveren er elk één. De eurocommissarissen vertegenwoordigen de EU, niet hun eigen land. Iedere eurocommissaris is verantwoordelijke voor in ieder geval één beleidsterrein, maar het mogen ook meerdere zijn. Beleidsterreinen zijn onder andere: vervoer, industrie, justitie, ontwikkelingssamenwerking en energie. De commissarissen kunnen wetsvoorstellen indienen, de Commissie moet controleren of lidstaten zich wel aan de Europese regels houden en eventueel een lidstaat daartoe dwingen. De Eurocommissarissen zijn verantwoordelijk voor de Europese begroting en mogen met landen buiten de EU afspraken maken op handelsgebied.

• Raad van Ministers: Andere namen zijn wel ‘de Raad van de Europese Unie’ of ‘de Raad’. In ‘de Raad’ zijn alle 27 lidstaten vertegenwoordigd. Voor alle landen is ‘de Raad’ een belangrijk instituut om het EU-beleid te bepalen. Er is geen vaste samenstelling. Wanneer er gesproken wordt over het landbouwbeleid, zullen de landbouwministers van de verschillende landen aanwezig zijn, wanneer het gaat over justitie, schuiven weer andere ministers aan. Elk voorstel van de Europese Commissie moet door de ministers worden goedgekeurd (en door het Europees Parlement). Ook de Europese begroting moet door beide instanties worden goedgekeurd.

• Europese Raad : Alle regeringsleiders van de lidstaten samen vormen de Europese Raad. De Europese Raad stelt de politieke richtlijnen vast van de EU. De verschillende regeringen kunnen in de Europese Raad aangeven wat de belangrijkste prioriteiten voor de Europese Commissie zijn.

• Europese Hof van Justitie: Het Hof moet ervoor zorgen dat Europese verdragen in de lidstaten goed worden toegepast. Dit is om te voorkomen dat iedereen een eigen ‘draai’ geeft aan een verdrag. Wanneer er een geschil is over Europese wetgeving dan moet het Hof daarover een uitspraak doen. Lidstaten kunnen zich tot het Hof wenden maar ook bedrijven en andere instellingen.

• Het Europees Parlement : Het Europees Parlement bestaat uit 785 (vanaf 2009 zijn dat er 736) afgevaardigden. De leden van het Parlement worden eens in de 5 jaar gekozen. De belangrijkste taken van het Europees Parlement: het Europees Parlement neemt de wetsvoorstellen van de Europese Commissie aan (samen met de Raad van ministers) en moet de Europese begroting goedkeuren (met de Raad). Niet geheel onbelangrijk, het Europees Parlement is het grootste democratisch gekozen parlement ter wereld en vertegenwoordigt ongeveer 492 miljoen burgers.

Wie krijgt hoeveel?

Aantal zetels per land (2009-2014)

Verkiezingen voor het Europees Parlement

Alle inwoners van de Europese Unie die 18 jaar of ouder zijn mogen stemmen.

Net als bij de ‘gewone’ verkiezingen krijgen alle stemgerechtigden enkele weken voor de verkiezingen een stempas of oproepkaart. Met deze pas/kaart en een identiteitsbewijs kan gestemd worden in één van stemlokalen. In het rood, want stemmen voor het Europees Parlement kan alleen met een rood potlood.

Veel partijen in het Europees Parlement hebben zich verenigd in fracties. De partijen doen wel mee onder de nationale naam maar werken in het Europees Parlement samen met gelijkgezinde partijen uit andere landen. Zo zijn er fracties van socialisten, liberalen, sociaal-democraten, enz.. De meeste nationale partijen blijven wel duidelijk herkenbaar.( PvdA wordt bijvoorbeeld PvdA/Europese Sociaal democraten) Fracties zijn dus geen politici uit één land samen.

Het Europees Parlement telt 7 fracties:

• Fractie van de Europese Volkspartij (Christen-democraten) en Europese Democraten
• Sociaal-democratische Fractie in het Europees Parlement
• Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa fractie
• Fractie Unie voor een Europa van Nationale Staten
• Fractie De Groenen/Vrije Europese Alliantie
• Confederale Fractie Europees Unitair Links/Noords Groen Links
• Fractie Onafhankelijkheid/Democratie

Waar kun je op stemmen in Nederland?

De lijst met partijen zag er in 2009 als volgt uit:

Lijstverbindingen:

• CDA - Europese Volkspartij en ChristenUnie-SGP
• P.v.d.A./Europese Sociaaldemocraten en GROENLINKS
• VVD - Europese Liberaal-Democraten en Democraten 66 (D66)

Zo’n lijstverbinding betekent niet dat de partijen samen de verkiezingen ingaan! De partijen hebben alleen afgesproken om eventuele restzetels te delen. Na de telling blijven er vrijwel altijd een aantal zetels over. Deze worden verdeeld over de partijen, de partij met in verhouding de meeste stemmen, krijgt de eerste. Met een lijstverbinding vergroten partijen de kans op zo’n restzetel.

De EU, wat heb ik daar nu aan?

De deelnemende landen binnen de EU werken samen op verschillende terreinen. Voor Europese burgers heeft dat een aantal voordelen opgeleverd. Er is een vrij verkeer van goederen, kapitaal , diensten en personen. Veel producten kunnen vrij vervoerd worden over de verschillende grenzen. In principe zou het eenvoudiger moeten worden om een bedrijfje over de grens op te zetten. In de praktijk is het vaak (nog) niet zo simpel. Werken in het buitenland wordt gemakkelijker. Studeren in het buitenland is beter te realiseren en wordt ook gestimuleerd door de EU. De behaalde diploma’s moeten op den duur overal gelijke kansen geven. Ook op dit gebied zijn nog volop ontwikkelingen. De gezamenlijke Europese markt kan betekenen dat een aantal producten goedkoper worden, zoals vliegtickets en telefoneren. De EU zet zich in voor regelgeving om het milieu te beschermen, criminaliteit gezamenlijk te bestrijden en discriminatie om welke reden dan ook uit te bannen. Dit is maar een korte ‘bloemlezing’.

Moet je kiezen?

Stemmen is een recht. We kennen in Nederland geen opkomstplicht. De verkiezingen voor het Europees Parlement zijn voor de burgers van Europa van belang omdat alleen dit instituut van de EU door de Europese bevolking rechtstreeks wordt gekozen. Het motto van de verkiezingen 2009 was: "Aan jou de keus" . In een democratie mag je kiezen, dat is een belangrijk democratisch recht. De keus is aan de kiezer.