Frans Timmermans, wonderkind van de PvdA

Frans Timmermans (6 mei 1961) was minister van Buitenlandse Zaken in het kabinet Rutte II. Hij nam aan dit kabinet deel namens de PvdA. Timmermans kwam positief in het nieuws met zijn emotionele toespraak in de VN-Veiligheidsraad na de crash van een vliegtuig van Malaysia Airlines (MH17) op 17 juli 2014 in Oekraïne. Na zijn carrière als minister vertrok hij in 2014 naar Brussel om vicevoorzitter van de Europese Commissie te worden.

Loopbaan

Timmermans begon zijn loopbaan in de ambtenarij, vervolgde zijn loopbaan in de diplomatie, kwam op het ministerie van Buitenlandse Zaken te werken om vervolgens gevraagd te worden voor de post van staatssecretaris in het kabinet Balkenende IV. Uiteindelijk werd hij minister en later eurocomissaris.

Timmermans als ambtenaar

Frans Timmermans was minister van Buitenlandse Zaken in het kabinet Rutte II (ook wel Rutte-Asscher). Hij werd hiertoe benoemd op 5 november 2012. Timmermans begon zijn loopbaan in 1987. Hij werd toen ambtenaar bij het ministerie waaraan hij thans leiding geeft, dat van Buitenlandse zaken. Van 1988 tot 1990 werkte hij bij de Directie Integratie Europa nadat hij de diplomatenopleiding op het ministerie had gevolgd. In 1990 verruilde hij Den Haag voor Moskou waar hij de functie van tweede secretaris vervulde. Hier legde Timmermans de basis voor zijn kennis over Rusland. Hij leerde er bovendien vloeiend Russisch spreken.

De internationale carrière van Timmermans

Na zijn Russische periode werd hij plaatsvervangend hoofd van het Bureau EG van de minister voor Ontwikkelingssamenwerking. Die functie vervulde hij nog geen jaar, toen hij zijn loopbaan vervolgde als medewerker van Hans van den Broek, Europees Commissaris, een functie die Timmermans precies een jaar vervulde. Vanaf 1 juni 1995 was Timmermans adviseur en particulier secretaris van Max van der Stoel, Hoge Commissaris voor de nationale minderheden van de OVSE (Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa). In mei 1998 nam Timmermans voor de PvdA plaats in de Tweede Kamer. Bovendien werd hij toen voorzitter van de vaste commissie voor Economische Zaken en lid van de Europese Conventie.

Balkenende IV, staatssecretariaat

Tussen 22 februari 2007 en 23 februari 2010 was Timmermans staatssecretaris van Buitenlandse Zaken in het kabinet Balkenende IV. Hij hield zich achtereenvolgens bezig met de Europese samenwerking en buitenlandbeleid. In het buitenland mocht hij zich minister van Buitenlandse Zaken noemen. Als staatssecretaris hield Timmermans zich onder andere bezig met het totstandkomen van het Verdrag van Lissabon. Dit verdrag trad op 1 december 2009 in werking en vormt de wettelijke basis voor de Europese Unie. Na de val van het kabinet Balkenende IV keerde Timmermans terug naar de Tweede Kamer.

Timmermans als minister

Nederland-Rusland

Op 5 november 2012 werd Frans Timmermans beëdigd als minister van Buitenlandse Zaken in het kabinet Rutte II. Hij was naast minister Ploumen de enige die de eed aflegde. De overige ministers legden de belofte af. Timmermans heeft als minister nogal wat stof doen opwaaien. Hij reisde enorm veel. In zijn eerste jaar als minister legde hij zo'n 300.000 kilometer af. Hij ontmoette de groten der aarde onder wie president Obama, president Poetin en de Dalai Lama. In het Nederland-Ruslandjaar kreeg hij te maken met ongekend veel incidenten tussen beide landen waaronder de dood van de Russische activist Dolmatov in een Nederlands detentiecentrum, het bezoek van Poetin aan Nederland dat gekleurd werd door betogingen tegen het mensenrechtenbeleid in Rusland, Nederlandse Greenpeace-activisten die door Rusland gevangen werden gezet en een Russische diplomaat die stevig werd aangepakt door de Nederlandse politie.

Crash MH17
In juli 2014 werd een passagiersvliegtuig van Malaysian Airlines boven Oekraïne uit de lucht geschoten door, naar het zich laat aanzien, pro-Russische separatisten. De relatie met Poetin komt opnieuw onder druk te staan. Timmermans werd alom geprezen voor zijn daadkrachtige optreden en maakte veel indruk met zijn speech voor de VN-Veiligheidsraad, waaruit hieronder het volgende citaat:

'Stelt u zich eens voor, en ik spreek u nu niet aan als vertegenwoordigers van uw land, maar als echtgenoten en echtgenotes, als vaders als moeders, stelt u zich eens voor dat u eerst hoort dat uw echtgenoot om het leven is gekomen en dat u twee of drie dagen later een of andere schurk de trouwring van zijn hand ziet halen. Stelt u zich eens voor dat dat uw man of vrouw geweest was.'

Timmermans over Gaza

Ook de relatie tussen Israël en de Palestijnen in Gaza heeft de aandacht van Timmermans. Zo noemde hij het geweld dat Israël gebruikt onaanvaardbaar en vraagt hij zich hardop af hoe Gaza ervoor zou staan als de Palestijnen het geld dat zij voor raketten en tunnels hebben gebruikt in de ontwikkeling van Gaza zouden hebben gestoken.

Vice-voorzitterschap Europese commissie

Timmermans werd in 2014 de eerste vicevoorzitter van de Europese Commissie, het dagelijkse bestuur van de EU. De aanstelling was er een voor vijf jaar. Timmermans hield zich in deze functie bezig met Betere regulering, Interinstitutionele Betrekkingen, Rechtsstatelijkheid en het Handvest van grondrechten. Zelf omschreef Timmermans deze functie als 'The toughest job I've ever had'. Hij werd als minister opgevolgd door Bert Koenders.

Voorzitterschap Europese commissie

Voor de Europese parlementsverkiezingen van 2019 maakte Timmermans kenbaar dat hij Jean-Claude Juncker wilde opvolgen als voorzitter van de Europese Commissie. De verkiezingen waren succesvol voor Timmermans. De PvdA behaalde 5 van de 26 Nederlandse zetels in het Europese parlement, goed voor 18,4% van de Nederlandse stemmen. Dit PvdA-succes werd ook wel het Timmermans-effect genoemd, aangezien de PvdA het helemaal niet zo goed deed bij andere verkiezingen en verondersteld wordt dat de kiezers expliciet op de PvdA stemden vanwege de persoon van Timmermans. Of Timmermans voorzitter van de Europese Commissie zal worden is echter nog maar de vraag. Er zijn meer kandidaten in de race voor deze topfunctie in Europa en er zal flink gelobbyd en onderhandeld moeten worden om deze plek te bemachtigen.

Kritiek

Timmermans werd verweten dat hij te laat excuses maakte voor de behandeling van de Russische diplomaat in Den Haag door niemand minder dan oud-minister van Buitenlandse Zaken Bot. Ook kreeg hij kritiek toen hij in januari 2014 de hand van Raul Castro, broer van Fidel, in Cuba schudde. Zijn column over Tariq Ramadan van de moslimbroeders die plotseling van internet verdween omdat de man toch niet zo'n onbeschreven blad was, kwam Timmermans eveneens op de nodige kritiek te staan. Ten slotte kreeg hij de nodige kritiek vanwege het subsidiëren van anti-Joodse haatclubs op kosten van de Nederlandse belastingbetaler. Ondanks alle kritiek is Timmermans na de ramp met de MH17 en zijn speech voor de VN-Veiligheidsraad ongekend populair geworden.

Privéleven

Frans Timmermans kwam op 6 mei 1961 in Maastricht ter wereld als Franciscus Cornelis Gerardus Maria Timmermans. Hij woont in Heerlen maar is op werkdagen meestal in Den Haag of in het buitenland te vinden. Timmermans zat in België op de lagere school. Tussen 1972 en 1975 zat hij op het Lyceum Saint George's English School in Rome. Hij is een talenwonder. Hij spreekt Italiaans, Frans, Engels, Russisch, Nederlands en Limburgs. Tussen 1975 en 1980 bezocht hij het R.K. Bernardinus College in Heerlen waar hij zijn vwo-diploma haalde. Vervolgens studeerde hij Franse taal- en letterkunde aan de Radboud Universiteit in Nijmegen en deed hij postdoctorale opleidingen Europees recht en Franse letterkunde aan de Universiteit van Nancy. Frans Timmermans is Rooms-Katholiek. Hij heeft in de openbaarheid gebracht dat hij op 13-jarige leeftijd eens seksueel misbruikt is door een Amerikaanse geestelijke. Dit naar aanleiding van verhalen van anderen over grootschalig misbruik binnen de Rooms-Katholieke kerk. Frans Timmermans is getrouwd en heeft vier kinderen, twee uit een eerste huwelijk en twee uit zijn tweede huwelijk. Zijn vrouw kreeg bij de geboorte van hun jongste kind een hersenbloeding maar herstelde daar goed van.

Lees verder

• Lodewijk Asscher: zijn carrière bij de PvdA