Kinderpardon - generaal pardon voor kinderen en familie

De Nederlandse overheid stelde voor asielzoekerskinderen die langer dan vijf jaar in Nederland zonder verblijfsvergunning wonen een regeling in. In de volksmond wordt dat het Kinderpardon genoemd, die is voortgekomen uit de Maurowet. Als de kinderen aan bepaalde voorwaarden voldoen mogen ze in Nederland blijven. Het Kinderpardon dateert uit 2013 en werd onder staatssecretaris Fred Teeven ingesteld. In de loop van de tijd zijn de regels van het generaal pardon op een aantal punten aangepast en in 2019 komt er nog een pardon om schrijnende gevallen te beoordelen met een schrijnendheidstoets.

Mogen in Nederland gewortelde kinderen van asielzoekers blijven?

• Kinderpardon van Fred Teeven
• Voorwaarden voor asielzoekerskinderen
• Definitieve regeling 2013
• Familie
• Aanvragen verblijfsvergunning
• Procedure voor huisvesting
• Grensgeval en discretionaire bevoegdheid
• Mauro Manuel - Maurowet of Wortelingswet
• Schrijnende gevallen
• Toch verruiming Kinderpardon
• Veranderingen na het Akkoord van 29 januari 2019
• 569 kinderen alsnog een verblijfsvergunning

Kinderpardon van Fred Teeven

Het Kinderpardon - Regeling voor langdurig verblijvende kinderen - is een regeling die in 2013 werd ingesteld voor kinderen die zonder verblijfsvergunning langer dan vijf jaar in Nederland wonen. Het Kinderpardon is ingesteld onder leiding van Staatssecretaris Fred Teeven in het kabinet Rutte II. Teeven beloofde de regeling loyaal en zonder te beknibbelen uit te voeren. Tussen 1 februari 2013 en 1 mei 2013 meldden 3280 kinderen zich aan om in aanmerking te komen voor het Kinderpardon. Van die groep horen 1540 kinderen dat jaar dat ze mogen blijven. Voor hen is het Kinderpardon een afsluiting van een onzekere periode. Ze kunnen met een verblijfsvergunning aan hun toekomst gaan werken.

Voorwaarden voor asielzoekerskinderen

Er waren een aantal voorwaarden om voor het Kinderpardon in aanmerking te komen.

• De aanvrager is geboren na 29 oktober 1991;
• De aanvrager heeft geen verblijfsvergunning;
• De aanvrager heeft wel asiel aangevraagd (een volwassene heeft dat voor het kind gedaan);
• De aanvrager is nog geen 13 jaar toe als die asielaanvraag is ingediend;
• De aanvrager heeft na die asielaanvraag en voor de ingangsdatum 1 februari 2013 vijf jaar of langer steeds in Nederland gewoond;
• De aanvrager is in die tijd in contact gebleven met IND, DT&V, COA of de Vreemdelingenpolitie of niet langer dan drie maanden uit beeld van de instanties zijn gebleven. Als je als alleenstaande minderjarige naar Nederland bent gekomen dan moet je ook in contact zijn gebleven met voogdijinstelling Nidos.
• De aanvrager en zijn of haar familie zijn niet in aanraking met de politie geweest;
• De aanvrager heeft geen ouders, broers of zussen op wie een verdenking van oorlogsmisdaden rust;
• De aanvrager heeft hooguit één keer niet zijn of haar echte naam en nationaliteit opgegeven;
• De aanvrager heeft nooit de EU verlaten zonder kennisgeving aan de IND;
• De aanvrager moet beloven dat hij of zij, alle procedures die nog lopen intrekt nadat de verblijfsvergunning is toegekend.

Definitieve regeling 2013

Kinderen en jongeren konden aanspraak maken op het Kinderpardon als ze aan bovenstaande voorwaarden voldeden. De regeling gold vanaf 1 februari 2013 tot 1 mei 2013. In de praktijk kwam dat neer op 26 april 2013, omdat de IND op 29 en 30 april in verband met de feestelijkheden rond de troonswisseling gesloten was. Wie voor 1 mei de aanvraag had ingediend, kwam onder de overgangsregeling te vallen, een tijdelijke regeling. Kinderen die na 1 mei 2013 aanspraak wilden maken op de verblijfsvergunning voor kinderen kregen te maken met de zogenaamde ‘definitieve regeling’. Daarvoor golden andere voorwaarden dan voor de tijdelijke regeling. Kinderen moesten langer dan vijf jaar in Nederland zijn en de aanvrager moest op het moment van de aanvraag jonger zijn dan 19 jaar. Een objectieve toetsing moest uitwijzen of de aanvrager een reguliere verblijfsvergunning kon krijgen. Binnen de definitieve regeling was ook meewerken aan terugkeer een belangrijk voorwaarde.

Familie

Als een kind een verblijfsvergunning kreeg vanwege het Kinderpardon, dan konden de gezinsleden van dat kind ook aanspraak maken op een verblijfsvergunning. De gezinsleden betreffen ouders, broers en zussen. Het kan zijn dat de broers of zussen al meerderjarig zijn. Dan mogen ze alleen in Nederland blijven als ze nog bij het kind van het Kinderpardon en de ouders wonen. Als het kind inmiddels zelf 21 jaar oud is geworden en een gezin heeft, dan mogen ook de partner en kinderen blijven. Eis is dat de aanvraag van de gezinsleden tegelijk met die van het kind dat aanspraak maakt op het Kinderpardon is ingediend. Kinderen tot 21 jaar moeten wel tenminste 5 jaar voor hun 18e verjaardag in Nederland hebben gewoond en onder de toezicht van de overheid zijn gebleven.

Aanvragen verblijfsvergunning

De kinderen die vanwege het Kinderpardon een verblijfsvergunning willen aanvragen, moeten bellen met de Immigratie- en naturalisatiedienst (IND). Dat kunnen ze zelf doen of hun advocaat laten doen. Er is een speciaal Kinderpardon telefoonnummer: 0900 1234561. De IND stuurt per brief een bevestiging van de telefonische aanmelding. Daarna volgt per brief een uitnodiging voor een afspraak met de IND. Dan wordt de aanvraag feitelijk ingediend. Een IND medewerker die de aanvraag op het bureau krijgt gaat er mee aan het werk en beoordeelt of het kind terecht of onterecht aanspraak maakt op de Kinderpardon regeling. Het kind krijgt daarop een brief van de IND met daarin de toewijzing of afwijzing van de verblijfsvergunning. Bij een afwijzing staat in de brief de reden van afwijzing. De aanvrager kan daartegen in beroep gaan. In de brief van de IND staat ook hoe dat moet. De aanvraag voor de verblijfsvergunning kost niets.

Procedure voor huisvesting

Krijgt het kind en het gezin van het kind een verblijfsvergunning, dan gaat het allemaal heel snel. Ze krijgen een pasje dat betekent dat ze een verblijfsvergunning hebben gekregen en de procedure voor huisvesting start meteen.

Grensgeval en discretionaire bevoegdheid

De staatssecretaris kon gebruik maken van zijn discretionaire bevoegdheid voor schrijnende gevallen die net buiten de voorwaarden vallen. Staatssecretaris Fred Teeven maakte daar in het voorjaar van 2013 enkele gevallen gebruik van. Teeven bekeek ongeveer veertig gevallen zelf. In 2019 werd die discretionaire bevoegdheid afgeschaft.

Mauro Manuel - Maurowet of Wortelingswet

De Ministerraad stemt in december 2012 in met de regeling en neemt een wet aan die ook wel Maurowet of Wortelingswet wordt genoemd. De wet moet discussies als over Mauro Manuel voorkomen. Mauro is een Angolese jongen die als kind alleen naar Nederland kwam, sinds 2003 in een pleeggezin werd opgenomen en in Nederland is geworteld. Hij dreigde na zijn 18e verjaardag te worden uitgezet. Rondom de jongen en de procedure volgde veel discussie. Mauro kreeg uiteindelijk een verblijfsvergunning. Naar aanleiding van de zaak Mauro dienden Diederik Samsom (PvdA) en Joël Voordewind (ChristenUnie) een wetsvoorstel in, dat is uitgemond in het Kinderpardon.

Ingewilligd en afgewezen

In april 2014 heeft de IND het Kinderpardon zo goed als afgerond. Van de 3280 aanvragen zijn er 1540 ingewilligd. De aanvragen die werden afgewezen handelden om kinderen die niet konden aantonen dat ze al vijf jaar in Nederland woonden. Ook werden aanvragen afgewezen omdat de indieners niet konden aantonen dat ze eerder een asielaanvraag hadden ingediend. De afgewezen kinderen kunnen nog tegen het besluit van de IND in beroep gaan.

Burgemeesters in actie

Op 5 mei 2014 start een groot aantal burgemeesters en vluchtelingen- en kinderrechtenorganisaties een campagne om het Kinderpardon eerlijker toe te passen. Volgens de initiatiefnemers van de campagne vallen te veel kinderen buiten de regeling. Ongeveer 600 kinderen kregen geen verblijfsvergunning nadat ze zich aanmeldden voor het Kinderpardon. De organisaties verzoeken staatssecretaris Fred Teeven nog eens naar de aanvragen van deze kinderen te kijken.

Kinderombudsman

In september 2015 pleit de Kinderombudsman Dullaert ervoor om nogmaals naar het Kinderpardon te kijken. Zeker 100 kinderen vallen volgens de regels buiten de boot. De Angolese kinderen Gláucio (13) en Márcia (18) Ventura Tiago dreigden te worden uitgezet met hun ouders, maar mochten op het laatste moment toch blijven. Hun moeder ook. Hun vader moet wel terug naar Angola omdat hij mogelijk ernstige militaire misdaden in zijn thuisland heeft begaan. Het hele gezin viel daardoor onder het 1F-artikel van het vluchtelingenverdrag en daardoor kwamen de kinderen niet in aanmerking voor de kinderpardonregeling. Zoals deze twee kinderen - ze wonen bijna hun hele leven in Nederland of ze zijn er geboren - zijn er meer in Nederland.
In het geval van Gláucio en Márcia gebruikte staatssecretaris Klaas Dijkhoff (VVD) - die de functie had overgenomen van Teeven - zijn discretionaire bevoegdheid. De staatssecretaris die asielzaken in portefeuille kon destijds gebruik maken van zijn discretionaire bevoegdheid, maar die is in 2019 afgeschaft.

Geen verruiming Kinderpardon

In februari 2017 wil de Tweede kamer het Kinderpardon verruimen, maar staatssecretaris Klaas Dijkhoff wil er niet aan. Het Kinderpardon was op aandringen van de PvdA opgenomen in het regeerakkoord, met tegenzin van coalitiegenoot VVD. De ChristenUnie hamert erop en het voorstel heeft steun van coalitiepartij PvdA. De uitbreiding omvat dat niet alleen asielzoekersgezinnen die zich inspanden voor hun uitzetting in aanmerking komen, maar ook zij die voor uitzetting beschikbaar waren. De al dan niet invoering van een verruimd Kinderpardon wordt over de Tweede Kamerverkiezingen van maart 2017 getild, maar van een verruiming kwam het niet.

Toch verruiming Kinderpardon

Programmamaker Tim Hofman zet het Kinderpardon weer op de agenda met een documentaire over een Irakees jongetje. De politiek neemt de discussie over. Eind januari 2019 lijkt er dan toch een verruiming van het Kinderpardon te komen. Klaas Dijkhof is geen staatssecretaris meer. Sinds oktober 2017 is hij fractievoorzitter van de VVD. Na de Tweede Kamerverkiezingen van maart 2017 wordt het land geregeerd door een coalitie van VVD, CDA, D'66 en ChristenUnie. De drie laatste fracties willen, net als Tim Hofman, gewortelde kinderen een plek in Nederland geven, maar de VVD wil aanvankelijk van geen verruiming van de regels weten. Het is een verkeerd signaal, zegt Dijkhof namens de VVD. De coalitie lijkt te wankelen en op 29 januari 2019 is er een lang beraad over een nieuw Kinderpardon. Woensdag 30 januari 2019 debatteerde de Tweede Kamer over het resultaat van dat beraad. Een Kamermeerderheid stemde voor verruiming van het Kinderpardon. PVV en FvD stemden tegen. VVD, CDA, D66 en ChristenUnie stemden samen met PvdA, PvdD, DENK, 50PLUS, GroenLinks voor.

Kinderpardon voor 630 kinderen

Het akkoord waarover coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie het eens zijn geworden betekent dat 630 van de 700 kinderen die van het verruimde Kinderpardon gebruik willen maken, alsnog een verblijfsvergunning krijgen. Dat betekent dat 90 procent van in Nederland gewortelde kinderen mag blijven, samen met hun medegezinsleden. In totaal gaat het om 1300 mensen. Eis van de VVD is dat het Kinderpardon daarna wordt afgeschaft.

Veranderingen na het Akkoord van 29 januari 2019

Er veranderen volgens het Akkoord van 29 januari 2019 een aantal zaken.

• De situatie van de kinderen die hier geworteld zijn worden wordt opnieuw beoordeeld. Verwacht wordt dat 90 procent van de kinderen na deze herbeoordeling een positief bericht krijgen;
• De staatssecretaris verliest zijn discretionaire bevoegdheid;
• De discretionaire bevoegdheid gaat over van de staatsecretaris naar het hoofd van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), die besluit op basis van een schrijnendheidstoets;
• De IND krijgt meer geld om de asielaanvragen sneller te kunnen behandelen;
• Nederland neemt minder vluchtelingen over uit oorlogsgebied. Het aantal gaat terug van 750 naar 500.

In totaal melden 1070 kinderen zich voor de regeling. Van al deze asielkinderen wordt bekeken of ze alsnog in Nederland mogen blijven. De IND (her)beoordeelt de asielaanvragen en wilde eind 2019 duidelijkheid geven over het al dan niet verkrijgen van een verblijfsvergunning. Dat werd begin 2020.

569 kinderen alsnog een verblijfsvergunning

Begin 2020 wordt duidelijk dat 569 kinderen van asielzoekers en hun 502 volwassen familieleden alsnog een verblijfsvergunning krijgen. Het is een uitvloeisel van het akkoord dat de coalitie sloot. Het was geen gemakkelijke beslissing geweest, want eigenlijk wilde de CDA-achterban helemaal van het Kinderpardon af. Vanaf de uitspraak over deze royale pardonregeling worden striktere criteria gehanteerd. De regeling waar de 569 kinderen en hun familieleden gebruik van kunnen maken wordt dan ook Afsluitingsregeling genoemd. Uiteindelijk werden van 1100 kinderen en 1090 bij hen horende volwassenen het dossier nogmaals bekeken.

Lees verder

• COA - Centraal Orgaan opvang asielzoekers en ketenpartners
• Better Shelter - Vluchtelingenhuisje van Ikea