Omgaan met andere opvoedmethoden

Zowel in de echte wereld als in de virtuele wereld vallen mensen met verschillende opvoedmethoden elkaar aan. Omdat Attachment Parenting relatief onbekend is in onze cultuur, wordt het vaak onder vuur genomen. Maar ook echte AP'ers durven andere opvoedmethodes openlijk af te keuren. Hoe ga je om met mensen met andere opvoedmethodes? De tips in dit artikel kunnen ook gebruikt worden voor andere conflictsituaties.

Opvoeding

Vroeger en nu

Vroeger was het vanzelfsprekend dat iedereen zijn kinderen grotendeels hetzelfde opvoedde: ze gingen allemaal naar dezelfde school en leerden thuis de regels die heersten binnen hun (sub)cultuur. Maar nu is de wereld kleiner geworden en komen we sneller in contact met andersdenkenden en gelijkgezinden over heel de wereld. Dit heeft gevolgen voor onze cultuur en de heersende opvoedmethodes binnen onze cultuur.

Ouders zijn nu vrij om hun kind op te voeden zoals zij het willen (binnen de grenzen van de wetten van het land waarin ze leven). Er staan veel informatiekanalen tot hun beschikking, waarbij het Internet het belangrijkste en snelste medium is. Jonge ouders met vragen zijn sneller geneigd op het Internet te zoeken naar antwoorden dan bijvoorbeeld een afspraak te maken met een dokter. Hierbij is de anonimiteit van het Internet de belangrijkste reden. Zo komen ze in contact met andere mogelijkheden.

Vroeger ging je naar je ouders met al je vragen over opvoeding en kinderverzorging. Als zij je niet konden helpen, ging je naar specialisten. Hierdoor werd je geleid in de banen van de opvoedmethode van je ouders en de heersende methode binnen je cultuur. Vaak wisten mensen niet dat er andere antwoorden mogelijk waren op hun vraag. Nu krijgen ze echter veel antwoorden op een eenvoudige vraag en moeten zelf zoeken welk antwoord hun antwoord is. Velen grijpen naar de vertrouwde antwoorden die ze ook in hun directe omgeving horen, maar anderen ontdekken een nieuwe wereld met andere mogelijkheden. Omdat de antwoorden zeer verschillend kunnen zijn, leidt dit soms tot conflicten. Vaak is er onbegrip waarom de eigen opvoedmethode niet door een ander wordt toegepast. In de echte wereld kan dit tot een breuk tussen familie of vrienden leiden. De virtuele wereld staat vol met scheldtirades en parodies over andere opvoedmethodes. Vooral op forums is het populair andersdenkenden aan te vallen.

Waarom zijn er verschillende opvoedmethodes?

De methode die je kiest, hangt af van het doel dat je wilt bereiken. Hoe wil je dat je kind morgen in de wereld staat? Hoe wil je dat bereiken? Wat wil je je kind meegeven? De antwoorden op deze vragen zijn persoonlijk en hangen af van je persoonlijkheid en je mogelijkheden.

Een voorbeeld:
Bij gezin A willen mama en papa dat hun kind later een individu is met een eigen mening. Ze willen dat hun kind durft opkomen voor zichzelf en voor anderen. Hiervoor moet het kind kritisch zijn en zelf een oordeel kunnen vormen. Daarnaast willen ze ook dat hun kind zijn eigen talenten kan ontwikkelen. Voor hun zijn persoonlijke ontwikkeling en zelfstandigheid zeer belangrijk. Ze zien zichzelf als helpers in het leerproces.

Gezin B denkt hier anders over: mama en papa willen dat hun kind later een waardevol deel van de samenleving is. Ze willen dat hun kind carrière maakt en zelfzeker door het leven gaat. Sociale aanpassing en persoonlijke ontwikkeling in een gewenste richting staan centraal in de opvoeding. Ze zien zichzelf als autoriteit binnen het leerproces.

Terwijl gezin A eerder flexibele regels hanteert, zal gezin B strakke regels hanteren. Strakke regels bij gezin A passen niet binnen hun opvoeding: als ze willen dat hun kind zelf de wereld ontdekt, mogen ze het kind niet teveel begrenzen. De regels worden vaak samen met het kind opgesteld via dialoog. Bij gezin B zouden flexibele regels ertoe leiden dat hun kind geen succesvolle carrière kan maken omdat hij de regels in vraag zal stellen. De regels worden door de ouders opgesteld volgens de heersende regels in de maatschappij. De kinderen in gezin A weten dat ze veilig op ontdekking kunnen gaan, terwijl de kinderen in gezin B weten dat er een veilige zone voor hun afgebakend is.

Hoewel de opvoeding totaal anders is (en de ouders in een conflictsituatie elkaar zouden verwijten dat ze slechte ouders zijn en niet om hun kinderen te geven), houden beide ouders veel van hun kinderen en hebben ze het beste voor met hun kind. De definitie van "het beste" is enkel verschillend.

Conflicten

Waarom zijn er conflicten?

De meest voor de hand liggende reden is dat men een afwijkende opvoedmethode als kritiek op de eigen methode opvat (dit werkt toch? waarom zou je het anders doen?). Vaak is men ervan overtuigd dat de eigen methode de enige echte is en alle afwijkende methodes zijn niet goed en ze verdedigen is als kritiek geven.

Sommige ouders beginnen hun eigen methode en eigen doel in vraag te stellen en omdat ze verward zijn, vallen ze de schuldige aan. Ook factoren zoals onzekerheid over de eigen ouderrol of een negatief zelfbeeld spelen een belangrijke rol.

Een andere reden is dat de ouder een andere opvoedmethode zou willen, maar niet kan door omstandigheden. Iemand anders die het wel kan, bevestigt de frustratie. In plaats van de frustratie op te lossen, vallen ze diegene die het naar boven heeft gebracht aan.

Door een discussie aan te gaan met een andersdenkende ouder, wordt ook de eigen methode bekrachtigd. Door de opvoedmethode te verdedigen, bevestigt de ouder voor zichzelf dat hij inderdaad goed bezig is. Vaak worden er argumenten gebruikt zoals de ontwikkeling van het kind. Dit kan je als een soort evaluatie van de eigen methode beschouwen.

Er is ook een verwarring tussen assertiviteit en agressiviteit in onze cultuur. Assertiviteit wordt steeds meer aangemoedigd. Het is belangrijk dat je je eigen mening kan formuleren en dat je durft op te komen voor jezelf. Hierbij vergeten velen echter dat je dat moet doen zonder een ander te kwetsen of aan te vallen. Zo vertonen ze agressief gedrag dat ze verpakken als assertief.

Conflicten oplossen

De beste manier is natuurlijk voorkomen. Toch kunnen veel ouders niet zwijgen als ze zien dat een kind totaal anders wordt opgevoed dan dat ze goed achten. Ze willen de ouder en het kind helpen de juiste weg te vinden. Hoewel de bedoelingen goed bedoeld zijn, leidt dit vaak tot zinloze (en eindeloze) discussies over wie er gelijk heeft en wie een goede ouder is. Om een conflict te vermijden, hoef je echter niet te zwijgen. Een dialoog met een andersdenkende kan je helpen je mening te uiten zonder een discussie. Hierbij is het belangrijk dat beide partijen open staan voor elkaar en bereid zijn te luisteren zonder te oordelen. Respect voor elkaars mening is zeer belangrijk.

Als het tot een conflict komt, kan je je laten meeslepen met de emoties. Maar er zijn echter betere manieren om je emoties te uiten. Tijdens een zinloze discussie zal je niet enkel een ander kwetsen, maar ook zelf gekwetst worden. Daarom is het beter om een conflict op te lossen voordat het escaleert.

Hieronder een aantal tips. Samen vormen deze tips het woord RESPECT. Respect is nodig om een dialoog te vormen.

• Rust: even tot rust komen om bewust te worden van de eigen emoties.
• Emoties aanvaarden.
• Situatie objectief bekijken.
• Persoon aanvaarden: de ander als persoon zien.
• Emoties: luisteren naar de emoties van de ander.
• Contact: contact leggen door begrip te tonen (en eventueel samen een oplossing zoeken).
• Terugkeren naar jezelf met respect voor de ander en jezelf (en indien nodig de stappen herhalen).

Tot slot

Er bestaat geen goede of slechte opvoedmethode als de ouder de methode toepast omdat hij gelooft dat het in het voordeel van het kind is en als de methode het kind geen schade toebrengt.